Διασχίζοντας την Παταγονία

Λουί Σεπούλβεδα & Ντανιέλ Μορτζίνσκι, εκδ. Opera, μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης

Η ιδέα για το βιβλίο αυτό γεννήθηκε στο Παρίσι, πίνοντας μάτε. Δύο λατινοαμερικάνοι φίλοι, ο ένας συγγραφέας από τη Χιλή και ο άλλος Αργεντινός φωτογράφος, αποφασίζουν να κάνουν ένα βιβλίο συνδυάζοντας κείμενο και φωτογραφία για το νοτιότερο άκρο της αμερικανικής ηπείρου. Η περιπλάνησή τους ξεκινάει από το Μπουένος Άιρες με κατεύθυνση τη Γη του Πυρός.

Το δρομολόγιό τους περιλαμβάνει τρεισήμισι χιλιάδες χιλιόμετρα που τα διανύουν χωρίς βιασύνη, γιατί, όπως λένε οι Παταγόνες, «τρέχουν μόνο αυτοί που τους έχουν πάρει στο κυνήγι». Σκοπός τους είναι η γνωριμία με τον τόπο, τους ανθρώπους και τους μύθους που τον συστήνουν.

Στο ομοιόμορφο τοπίο μια στέπας απέραντης και κάτω από έναν ουρανό που φαίνεται πάντα χαμηλός, συνθλίβοντας τον ταξιδιώτη «μεταξύ ουρανού και γης», γνωρίζουν έναν κατασκευαστή μουσικών οργάνων προορισμένων για τη Συμφωνική του Βερολίνου, που αντηχούν για πρώτη φορά στην ερημιά της Παταγονίας· μία ενενηνταπεντάχρονη που έχει ένα μποστάνι γόνιμο στη μέση του πουθενά· την κόρη ενός φαρσέρ κυνηγού επικηρυγμένων· ένα μέθυσο νάνο με τα χαρακτηριστικά καλικάτζαρου που διατείνεται ότι τον έδιωξαν από τον Καλικαντζαρότοπο που βρίσκεται στους πρόποδες της κορδιγιέρας ή τον ξέχασε ένα περιοδεύον τσίρκο.

Αλήθεια ή μύθος; Κανέναν δεν αφορά, αφοί οι θρύλοι και οι αλήθειες της Παταγονίας αλλάζουν καταπώς φυσάει ο άνεμος. Γιατί εκεί η Ιστορία είναι ένα αφηγηματικό είδος που δεν σκοτίζεται για χρονολογίες και αντικειμενικότητες.

Στον τόπο αυτό που λέγεται ότι ο Θεός δεν έχει περάσει ποτέ και που τα χρόνια περνούν αργά, εκεί που η  καλή σιωπή είναι μέρος της κουβέντας και που οι νόμοι είναι ένα εύρημα επιτηδείων, το μόνο που είναι βέβαιο είναι ότι κάποτε υπήρξαν φυλές που αφανίστηκαν στο όνομα της προόδου, αυτόχθονες που λιγοστεύουν, τυχοδιώκτες και λωποδύτες που επιθυμούν με κάθε τρόπο να πλουτίσουν, κυνηγημένοι ναζιστές σε ένα νέο ξεκίνημα.

Στην Παταγονία λένε κάτι ακόμα· πως η οπισθοδρόμηση είναι γρουσουζιά και ότι η μοίρα είναι πάντα μπροστά, κι αυτή ακολουθούμε παίρνοντας στο κατόπι τους δύο ταξιδευτές.