Το Μανιφέστο της αισιοδοξίας

Παίζουν ισότιμα με τους ομολόγους τους στο εξωτερικό. Φιλοξενούν διάσημα ονόματα, κάνουν συνεργασίες, προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό. Είναι οι χώροι πολιτισμού, τα φεστιβάλ και τα μουσεία που μας κάνουν αισιόδοξους.

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών συνεργάζεται με τα μεγαλύτερα θέατρα και όπερες του κόσμου, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ξεκίνησε την εποχή της κρίσης και κατόρθωσε να βάλει τη σφραγίδα της, το Παλλάς καταχωρήθηκε στη συνείδησή μας με τις παραστάσεις του Δημήτρη Παπαϊωάννου, τις μεγάλες ελληνικές παραγωγές και τη φιλοξενία ονομάτων, όπως φέτος ο Γιαν Φαμπρ ή η Φανί Αρντάν, και το Badminton αξιοποίησε ένα Ολυμπιακό ακίνητο για να ανεβάσει μεγάλες παραγωγές με λαϊκή απήχηση. Το Φεστιβάλ Αθηνών έχει μπει στην ατζέντα των μεγαλύτερων ονομάτων της παγκόσμιας δραματουργίας και όχι μόνο, και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι η μεγαλύτερη κινηματογραφική γιορτή της χώρας, εκεί όπου ανοίγεται διάλογος μεταξύ ελληνικής και κινηματογραφικής ξένης παραγωγής με ελληνικούς όρους. Οι δύο Μπιενάλε, Αθήνας και Θεσσαλονίκης, έβαλαν στο διεθνή εικαστικό χάρτη την Ελλάδα, όπως και το  Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ.

Η ακτινοβολία του Μουσείου της Ακρόπολης ανταγωνίζεται αυτή του μνημείου και το Αρχαιολογικό Mουσείο έχει εκθέματα που κάνουν τα άλλα μουσεία του κόσμου να πρασινίζουν από τη ζήλεια. Στις εκθέσεις του Μουσείου Μπενάκη ο επισκέπτης μπορεί να δει την ιστορία της τέχνης της Ελλάδας, ενώ το κτίριο της οδού Πειραιώς είναι ο χώρος που πρέπει να δει ένας ξένος, και η συλλογή του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης (ανήκει στο Μουσείο Μπενάκη) συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες του κόσμου. Στα Βυζαντινά Μουσεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ο δυτικός πολιτισμός υποκλίνεται στην τέχνη της Ορθόδοξης τέχνης, ενώ η μόνιμη συλλογή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με τα ειδώλια «αποδεικνύει» πως ο μοντερνισμός ξεκίνησε στις Κυκλάδες. 

Συμφωνία σε ντο αισοδοξίας

Γράφει ο Νίκος Τσούχλος Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών

Αν σήμερα το Μέγαρο αντιστέκεται σθεναρά απέναντι στο φαύλο κύκλο της γενικής κατήφειας, αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο σε όλους εκείνους τους συμπολίτες μας κάθε ηλικίας που καθημερινά έρχονται αθρόοι στις αίθουσές του. Οφείλεται επίσης στα πολλά ελπιδοφόρα μηνύματα που εκπέμπουν αδιάκοπα οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Ένα μικρό παράδειγμα: με ορμητήριο την αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, περιοδεύει τον τελευταίο μήνα ανά τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το νέο κουαρτέτο εγχόρδων Τετρακτύς, συλλέγοντας από παντού απανωτές ενθουσιώδεις κριτικές στο διεθνή τύπο: είναι κι αυτό ένα από τα πολλά στοιχεία που αθροίζονται, συμβάλλοντας στο να διατηρηθεί ζωντανή κάτι από την ιδιαίτερη εκείνη «νοσταλγία για το μέλλον» που συνήθως ονομάζεται αισιοδοξία.

Έτσι, το Μέγαρο παραμένει αισιόδοξο σε πείσμα των καιρών όχι μόνο διότι, όπως έλεγε κάποτε ο Τσόρτσιλ, οτιδήποτε άλλο δεν θα είχε απολύτως κανένα νόημα, αλλά και διότι προτιμούμε αντί να βλέπουμε τις δυσκολίες σε κάθε ευκαιρία, να συνεχίσουμε να αναζητούμε τις ευκαιρίες που κρύβονται πίσω από κάθε δυσκολία.

Κάνοντας την υπέρβαση

Γράφει ο Γιώργος Λούκος, Καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου

Το 2011 ήταν μία ακόμα δύσκολη χρονιά ή ίσως η αρχή της σειράς από τα δύσκολα καλοκαίρια που θα ακολουθήσουν. Με την πεποίθηση ότι η τέχνη προσφέρει στους ανθρώπους νήμα και νόημα στο ταξίδι της ζωής τους αλλά και τα αντισώματα για να καταπολεμήσουν την περιρρέουσα βαρβαρότητα, ανακοινώσαμε το πρόγραμμά μας, βασισμένο στις ίδιες σταθερές από το ξεκίνημά μας αρχές: πολυσυλλεκτικότητα, επικοινωνία με το καινούργιο και τη νεανική δημιουργία, παραγωγές με καλλιτέχνες-ορόσημα και ιστορικούς θεσμούς, διεθνείς συνεργασίες. Το τέλος του Ιουλίου μάς βρήκε όλους χαρούμενους. Το φεστιβάλ για άλλη μια φορά πέτυχε τους στόχους του, λειτούργησε, «κλείσαμε» αισιόδοξοι: γιατί το κοινό μάς αγκάλιασε άλλη μια φορά, οι καλλιτέχνες μάς βοήθησαν να επανατοποθετήσουμε αξίες και κώδικες, να ξεπεράσουμε στιγμιαία έστω τη ζοφερότητα της σύγχυσης, να ελπίζουμε. 

Η για τρεις συνεχόμενες μέρες γεμάτη Επίδαυρος («Ριχάρδος Γ΄», Κέβιν Σπέισι, Σαμ Μέντες), οι «Ναυαγοί της τρελής ελπίδας» της οραματίστριας Αριάν Μνουσκίν, η ιδιοφυής κι ευαίσθητη Σιλβί Γκιλέμ, το ιστορικό θέατρο Μπολσόι, η σπαρακτικά τρυφερή Μαγκί Μαρέν και όλοι οι νέοι Έλληνες δημιουργοί που γέμισαν τους μικρούς και μεγαλύτερους χώρους του φεστιβάλ, βοήθησαν «να οργανώσουμε την απαισιοδοξία και τους φόβους μας» και μοιράστηκαν με τους κοινωνούς-θεατές τα οράματα και τις αγωνίες τους για το αύριο. Τις ίδιες αγωνίες που ζούμε και φέτος για το παρόν και το μέλλον του τόπου και του θεσμού. Ελπίζουμε ότι το 2012 θα μας δοθεί ξανά η δυνατότητα να κάνουμε την υπέρβαση. Μακάρι και πάλι να πετύχουμε… 

Στέγη Γραμμάτων, Τεχνών... και αισιοδοξίας

Γράφει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Εκτελεστική υποδιευθύντρια - διευθύντρια επικοινωνίας Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση

«Αυτοί είναι ή πολύ τρελοί ή πολύ αισιόδοξοι...». Αυτός ήταν ο τίτλος δημοσιεύματος που ακολούθησε την πρώτη παρουσίαση της Στέγης στα ΜΜΕ. Και δεν είχε άδικο ο εμπνευστής του. Γιατί η Στέγη γεννήθηκε μέσα στην τρικυμία της κατάρρευσης του ελληνικού «ονείρου». Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα, μετά από περισσότερες απο 300 παραστάσεις, συναυλίες και εκθέσεις, μετά από δεκάδες χιλιάδες εισιτήρια και πολύ χειροκρότημα, είμαστε σίγουροι ότι η Στέγη ήρθε τη σωστή στιγμή. Και τώρα είμαστε περισσότερο αισιόδοξοι από ό,τι όταν ξεκινήσαμε. Γιατί αισιόδοξος δεν είναι ούτε ο αιθεροβάμων ρομαντικός ούτε ο τυφλός που δεν διακρίνει τι τον περιβάλλει. Είναι εκείνος που πιστεύει ότι υπάρχει δύναμη στο παρόν και ελπίδα για το μέλλον. Γι’ αυτό στραφήκαμε στο σύγχρονο πολιτισμό.

Σε αυτόν που όχι μόνο παράγεται τώρα, αλλά μιλά για το τώρα. Και κάναμε αποστολή μας την υποστήριξη των Ελλήνων δημιουργών και τη συνεργασία με σπουδαίους, καταξιωμένους διεθνείς. Γιατί πιστεύουμε ότι είμαστε ισότιμοι πολίτες του κόσμου που μπορούμε να συνομιλήσουμε μέσω της τέχνης. Και κυρίως, να συνομιλήσουμε με το κοινό μας. Στη Στέγη, είμαστε πολύ περήφανοι για αυτούς που μας τιμούν με την παρουσία τους. Όχι μόνον γιατί έτσι εξασφαλίζουμε σημαντικά sold out στις παραγωγές μας. Αλλά γιατί αυτό το, δικαίως, απαιτητικό κοινό ανήκει στη συντριπτική του πλειοψηφία στη γενιά που θα καθορίσει το αύριο. Και έρχεται δίχως επιτήδευση, με απόλυτη συνείδηση ότι η συμμετοχή στον πολιτισμό δεν αποτελεί οδό κοσμικής καταξίωσης και κοινωνικής αποδοχής, αλλά δικαίωμα και μέθοδο εξασφάλισης ποιότητας ζωής.

 Έρχεται για να ακούσει μουσική του Ιάννη Ξενάκη, των Μedea Εlectronique και της Monika, να δει έναν από τους πιο σημαντικούς νέους Γιαπωνέζους θεατρανθρώπους να μιλά για την ανεργία στο Τόκιο, να συζητήσει για τα ακροδεξιά αντανακλαστικά της Ευρώπης και για το πώς διδάσκεται η Ιστορία στα ελληνικά σχολεία. «Οι καιροί είναι χαλεποί. Το ανωφερές έχει κατάβασιν και η πτήσις έχει πτώσιν». Το ακούσαμε στους «Εμπόρους των εθνών» πριν λίγες μέρες με την παπαδιαμάντεια γλώσσα. Ισχύει όμως και το αντίστροφο. Και γι’ αυτό επιμένουμε. Τον Ιανουάριο, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης ο Σέξπιρ θα μας θυμίσει στον Μάκβεθ του: «Όχι άλλον ύπνο». Αυτό είναι το σύνθημα. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε τον πολιτισμό. Για να παραμένουμε ξύπνιοι... και αισιόδοξοι. 

Δες επίσης: Υπάρχει μια άλλη Ελλάδα  Οι ελληνικές πρωτιές   Made in Greece   Η Ελλάδα όλου του κόσμου   Η Ακρόπολη του Μανώλη Κορρέ  Ελληνικά εύσημα  Τα υπέροχα μικρά ελληνικά ξενοδοχεία  Πως γεννιούνται οι ελπίδες  Φιλία  That’s the sound of the πόλις  Οι Έλληνες της γεύσης σε όλο τον κόσμο