Ένα ντοκιμαντέρ και ένα άλμπουμ είναι ελληνικές διαδικτυακές δουλειές που στηρίχτηκαν αποκλειστικά στο “crowd funding” – οικονομική ενίσχυση μέσω internet. Συντελεστές τους μοιράζονται την εμπειρία τους με την A.V.
Οι κυβερνήσεις (αλλά και όσοι τις ελέγχουν) βλέπουν με ανησυχία πως εδώ και μια 10ετία τα κοινωνικά δίκτυα τούς χαλάνε τα σχέδια. Δεν είναι μόνο ότι οργανώνονται κινήματα και υπάρχει κι ένας άλλος δίαυλος ενημέρωσης τον οποίο δεν μπορούν να ελέγξουν (όπως τα παραδοσιακά ΜΜΕ), είναι που τους χαλάει και το μοντέλο επιχειρηματικότητας αλλά και καλλιτεχνικής δράσης που έχουν επιβάλει, αφού διαδίδεται ταχύτατα ένα εναλλακτικό μοντέλο που βασίζεται στην απευθείας επαφή του κοινού με τον καλλιτέχνη, το δημιουργό, τον καλλιεργητή, τον επιχειρηματία. Η διαδικτυακή κοινότητα το ονόμασε crowd funding και οι εκδοχές του είναι πολλές, αλλά η βασική ιδέα ίδια: κάποιος άνθρωπος, ομάδα ανθρώπων ή φορέας, ζητάει χρήματα –μέσω internet– για να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ, μια ταινία, ένα δίσκο, μια επιχείρηση ή μία κοινωνική δράση, αποφεύγοντας τη συνήθη διαδικασία χρηματοδότησης (με τα γνωστά επακόλουθα). Καλλιτέχνες ή δημοσιογράφοι που θέλουν να διασφαλίσουν την ανεξαρτησία τους, ομάδες κοινωνικής δράσης που θέλουν να μην μπλεχτούν με το σύστημα, προγραμματιστές που θέλουν να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα με ελεύθερη πρόσβαση ή άνθρωποι που έχουν μια επιχειρηματική ιδέα έξω απ’ τα συνηθισμένα και που εύκολα μπορούν να την αντιληφθούν οι «ομοϊδεάτες» τους αλλά όχι οι τράπεζες.
Tο φιλμ «Demain la Veille» και το αμερικάνικο ντοκιμαντέρ για την κλιματική αλλαγή «The Age of Stupid» έγιναν με αυτό τον τρόπο. Αρκεί μια βόλτα στο internet (βάλε στο google: crowd funding) για να διαπιστώσεις την έκταση που παίρνει το φαινόμενο και πόσο ο κόσμος είναι πρόθυμος να ανταποκριθεί, βοηθώντας με τον τρόπο του την καλλιτεχνική ανεξαρτησία, την αδέσμευτη ενημέρωση, τη δράση έξω από τους μηχανισμούς της εξουσίας. Στην Ελλάδα η προσπάθεια του Άρη Χατζηστεφάνου και της Κατερίνας Κιτίδη με το ντοκιμαντέρ «Debtocracy» είχε χιλιάδες επισκέψεις στο διαδίκτυο και προκάλεσε πολλές συζητήσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η προσπάθεια του συγκροτήματος 2L8 να συγκεντρώσει χρήματα για την κυκλοφορία ενός δίσκου. Τους ζητήσαμε να μας γράψουν ένα κείμενο που να αποτυπώνει τη μοναδική εμπειρία τους.
Κατερίνα Κιτίδη(Debtocracy)
Η ανάγκη να αποφύγουμε κάθε είδους εξαρτήσεις από κόμματα, φορείς κι επιχειρήσεις έστρεψε τους συντελεστές του «Debtocracy» στην αναζήτηση χρηματοδότησης από το κοινό. Το θεωρήσαμε ως τον ιδανικότερο τρόπο να παρουσιάσουμε απρόσκοπτα την εναλλακτική ματιά που θέλαμε στην κρίση, η οποία σπάνια (και σκόπιμα) δεν προβάλλεται στα ΜΜΕ, παρά την «αντικειμενικότητα» που επιμένουν ότι τα διέπει. Αντίστοιχα παραδείγματα υπήρχαν και στο εξωτερικό, όπως με το ντοκιμαντέρ «The Age of Stupid», ενώ τα τελευταία χρόνια το crowd funding έχει βοηθήσει πολλούς δημιουργούς να παρουσιάσουν ανεξάρτητες δουλειές, από μουσική μέχρι έκδοση βιβλίων.
Το κάλεσμα για οικονομική βοήθεια έγινε παράλληλα με την κυκλοφορία του τρέιλερ του «Debtocracy», στο οποίο παρουσιάζονταν κάποιες από τις συνεντεύξεις μας και δινόταν μια γενική ιδέα του περιεχομένου του ντοκιμαντέρ. Προκειμένου να στραφούμε στο κοινό, θεωρήσαμε χρέος μας να τηρήσουμε απόλυτη διαφάνεια, δημοσιεύοντας στην ιστοσελίδα μας αναλυτικά στοιχεία τόσο για τα έξοδα παραγωγής όσο και για τις δωρεές που γίνονταν. Ανεξαρτήτως του ποσού της κατάθεσης στον τραπεζικό λογαριασμό μας ή στο PayPal, όποιος το επιθυμούσε μπορούσε να προσθέσει το όνομά του στον κατάλογο των συμπαραγωγών. Σε αυτούς τους συμπαραγωγούς μας, άλλωστε, θεωρούμε ότι ανήκει το ντοκιμαντέρ, γι’ αυτό και η διάθεσή του γίνεται χωρίς δικαιώματα χρήσης και αναμετάδοσης.
Η αντίδραση του κόσμου ήταν πραγματικά συγκινητική και το ποσό που χρειαζόμασταν –γύρω στα 8.000 ευρώ– συγκεντρώθηκε μέσα σε 14 μόλις μέρες. Σύντομα καλύφθηκαν και τα έξοδα για τη διανομή, και τότε ανακοινώσαμε ότι σταματάμε το κάλεσμα για χρηματοδότες. Αν κάποιος επιθυμεί να συνεχίσει να συμβάλλει, τα χρήματά του φυλάσσονται για το επόμενο πρότζεκτ μας, και, αν αυτό δεν έχει ξεκινήσει μέσα στους επόμενους έξι μήνες, τα χρήματα θα επιστραφούν.
Η αυθόρμητη, γενναία στήριξη από το κοινό ήταν πολύ σημαντική, όχι μόνο επειδή βοήθησε στην κυκλοφορία της «Χρεοκρατίας». Επίσης έδειξε ξεκάθαρα πως μπορεί και στην Ελλάδα να υπάρξει δημοσιογραφία χωρίς πολιτικές-οικονομικές δεσμεύσεις, που, στηριγμένη στα νέα μέσα, θα φέρει στο κοινό νέα μηνύματα. Αυτά τα μηνύματα, ωστόσο, είναι το βασικότερο στοιχείο που θα κρίνει την τύχη κάθε αντίστοιχης προσπάθειας.
Όταν στήναμε το πρότζεκτ στο Pledgemusic, την πλατφόρμα με την οποία χρηματοδοτήσαμε το τρίτο μας άλμπουμ, ήμασταν πολύ περίεργοι για την αντίδραση του κοινού. Πίστευα ότι θα ήταν ανάμεικτες. Από την ημέρα που το δημοσιεύσαμε, όμως, είδα ότι η αντίδραση ήταν μία και περιγράφεται καλύτερα από τη λέξη: επιτέλους. Η υποστήριξη από τους φίλους των 2L8 ήταν καθολική, κάτι που με γέμισε απορία για την τόσο αρνητική εικόνα που έχουν για τις εταιρείες ακόμα και άνθρωποι που δεν έχουν επαφή με το χώρο. Πιστεύω ότι αυτό που ώθησε τους ανθρώπους να μας στηρίξουν ήταν η ανάγκη για αλλαγή, η ιδέα της δημιουργίας ως έννοιας ανεξάρτητης από το κέρδος, που συνήθως ορίζει και καθοδηγεί. Με μουσικούς και παιδιά από συγκροτήματα που τα συζητάμε εδώ και καιρό υπάρχει αυτή η αγανάκτηση και η ανάγκη για ελευθερία, αλλά όλοι καταλήγουν στο να το κάνεις μόνος. Εμείς επιλέξαμε να το κάνουμε μαζί με τους φίλους μας! Η κοινωνία πρέπει και μπορεί να βρει μία νέα φόρμουλα για να διασφαλίσει την καλλιτεχνική ελευθερία και τα δικαιώματα του δημιουργού πάνω στο έργο του, εμείς προτείναμε μία και μας ακολούθησαν με ενθουσιασμό. Πρέπει να πω ότι ο φόβος που μου μεταφέρουν πολλοί μουσικοί, ότι το «σύστημα» θα σε τιμωρήσει, είναι πραγματικότητα και το επιβεβαιώνει η ελάχιστη κάλυψη που είχε η προσπάθειά μας από τον Τύπο. Παρόλ’ αυτά εναλλακτικοί τρόποι γνωστοποίησης και κοινωνικά δίκτυα πλέον αρκούν. Το μεγαλύτερο κέρδος ίσως είναι ότι έρχεσαι σε άμεση επαφή με ανθρώπους που αγαπάνε αυτό που κάνεις... Είναι απίστευτο το πόση αγάπη μαζέψαμε τους τελευταίους μήνες! Ευχαριστούμε!
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
14°
