Κυρίως, με ένα νέο μοντέλο διοίκησης, που ενέχει αυξημένα φίλτρα συλλογικότητας, λογοδοσίας, διαφάνειας και εξωστρέφειας. Ένα σύστημα διακυβέρνησης των ΑΕΙ που ευθυγραμμίζει τη χώρα μας με διεθνείς καλές πρακτικές Πανεπιστημίων του εξωτερικού. Αλλά και με προβλέψεις όπως:
Νέο, ευέλικτο πλαίσιο για τη διαχείριση της περιουσίας των ΑΕΙ.
Δομές υποστήριξης της πανεπιστημιακής κοινότητας (ψυχολογική υποστήριξη, υποστήριξη στη διδασκαλία), μεταξύ άλλων.
Την προώθηση της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία
Νέο, σύγχρονο και ευέλικτο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών από τα Πανεπιστημιακά Εργαστήρια σε πολίτες/φορείς.
Αναβάθμιση του ρόλου των Πανεπιστημίων στη δια βίου εκπαίδευση μέσω των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ).
Πλέον, προβλέπεται αυτόματη ακαδημαϊκή αναγνώριση για συνέχιση σπουδών και απλοποιείται η διαδικασία αναγνώρισης ακαδημαϊκού τίτλου από το εξωτερικού για εργασία στην Ελλάδα. Εξυπηρέτηση του πολίτη, μείωση γραφειοκρατίας, ενίσχυση του brain gain.
Το Υπουργείο Παιδείας με ανακοίνωσή του καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν σχόλια και παρατηρήσεις, που θα μελετηθούν και θα ληφθούν υπόψη, με στόχο τη βελτίωση του τελικού σχεδίου νόμου που θα υποβληθεί προς επεξεργασία και ψήφιση στη Βουλή.
Νομοσχέδιο για τα Πανεπιστήμια: Τι προβλέπει - Οι αλλαγές στα ΑΕΙ - Ερωτήσεις και Απαντήσεις
Πού αποσκοπεί το σχέδιο νόμου-πλαισίου του Υπουργείου Παιδείας;
Πρόκειται για νομοθέτημα που στοχεύει στη δυναμική προσαρμογή του ελληνικού Πανεπιστημίου στις ανάγκες της κοινωνίας, την παροχή νέων δυνατοτήτων στα Πανεπιστήμια, στους φοιτητές, στους πανεπιστημιακούς και στους πολίτες, την προσαρμογή στις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις, την επίλυση χρόνιων ζητημάτων που ήταν αρρύθμιστα ή μερικώς ρυθμισμένα, καθώς και την κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας για την παροχή ενός ολοκληρωμένου πλαισίου.
Βασικές έννοιες που διαπνέουν σχεδόν το σύνολο των ρυθμίσεων είναι η ενίσχυση της αυτονομίας, της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας των ελληνικών Πανεπιστημίων, η αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων από το Υπουργείο προς τα ίδια τα Πανεπιστήμια, η διεπιστημονικότητα, η κινητικότητα φοιτητών και ερευνητών, η ανάπτυξη συνεργασιών, η εξωστρέφεια και η παραγωγή γνώσης, έρευνας και καινοτομίας που διαχέονται προς όφελος της κοινωνίας.
Α. εκσυγχρονίζουν τα προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα σπουδών,
Β. προωθούν την έρευνα και την καινοτομία,
Γ. καθιστούν τον τρόπο εκλογής και εξέλιξης μελών ΔΕΠ πιο αξιοκρατικό και διαφανή, συμβάλλοντας έτσι στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού των Πανεπιστημίων.
Πώς θα γίνουν πιο σύγχρονα και πιο ελκυστικά τα προγράμματα σπουδών;
Ενδεικτικά, πλέον θεσμοθετούνται:
διεπιστημονικά κοινά/διπλά προπτυχιακά μεταξύ πανεπιστημιακών Τμημάτων του ίδιου ή άλλων ΑΕΙ, εντός και εκτός Ελλάδας,
δυνατότητα επιλογής μαθημάτων άλλων Τμημάτων, της ίδιας ή άλλης Σχολής εντός του ίδιου ΑΕΙ, κατά τις προπτυχιακές σπουδές,
δυνατότητα οργάνωσης περισσοτέρων του ενός προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών ανά Τμήμα, εφόσον επαρκεί το ανθρώπινο δυναμικό και οι υποδομές για τη λειτουργία τους,
«Ελληνικό Erasmus»: εσωτερική κινητικότητα φοιτητών μεταξύ Ελληνικών ΑΕΙ, π.χ. ένας φοιτητής της Αρχιτεκτονικής να μπορεί να παρακολουθήσει ένα εξάμηνο στη Σχολή Καλών Τεχνών ή ένας φοιτητής Νομικής σε τμήμα Οικονομικών άλλου ΑΕΙ,
επαγγελματικά μεταπτυχιακά, κατόπιν συμφώνου συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς, στα οποία θα μπορούν να διδάσκουν και εμπειρογνώμονες από την αγορά εργασίας,
βιομηχανικά διδακτορικά: π.χ. μια εταιρεία που παράγει ανεμογεννήτριες και αναζητά έναν νέο τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων της, μπορεί να συμπράξει με ένα ΑΕΙ και έναν υποψήφιο διδάκτορα προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνα πάνω σε αυτό το αντικείμενο,
πλήρες πλαίσιο για τη διεξαγωγή πρακτικής άσκησης,
θεσμοθέτηση προγραμμάτων σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree) τουλάχιστον ενός έτους για προπτυχιακούς φοιτητές, με απονομή διακριτού τίτλου σπουδών σε άλλο επιστημονικό πεδίο,
δυνατότητα οργάνωσης προγραμμάτων εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας με διάρκεια 7 εξάμηνων (3,5 ετών), 210 ECTS και υποχρεωτική πρακτική άσκηση.
Τι είναι το εσωτερικό Erasmus;
Πρόκειται για το θεσμό της εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ ομοειδών -ή μη- προγραμμάτων σπουδών ελληνικών Πανεπιστημίων για 1 ακαδημαϊκό εξάμηνο και εισάγεται ως «Ελληνικό Erasmus» (π.χ. ένας φοιτητής της Νομικής να μπορεί να παρακολουθήσει ένα εξάμηνο στην Πληροφορική). Στόχος είναι οι φοιτητές να γνωρίσουν και άλλα γνωστικά αντικείμενα, εφόσον το επιθυμούν, διευρύνοντας τους ορίζοντές τους. Προβλέπεται καθορισμός ενός ανώτατου ορίου μετακινούμενων ανά πρόγραμμα σπουδών και ανά εξάμηνο.
Τι είναι τα βιομηχανικά διδακτορικά;
Το ισχύον πλαίσιο δεν ενθαρρύνει δυνατότητες συνεργασίας φορέων της βιομηχανίας με τα Πανεπιστήμια. Πλέον, θεσμοθετείται η δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, που αποτελούν «γέφυρα» μεταξύ του Πανεπιστημίου και της βιομηχανίας, της έρευνας και της παραγωγικής διαδικασίας. Εκπονούνται στο πλαίσιο τριμερούς σύμβασης ανάμεσα σε (α) υποψήφιους διδάκτορες, (β) Πανεπιστήμια και (γ) επιχειρήσεις.
Από το Ταμείο Ανάκαμψης θα δοθούν συνολικά 35 εκ. ευρώ για 250 βιομηχανικά διδακτορικά σε ελληνικά ΑΕΙ. Τα βιομηχανικά διδακτορικά είναι επωφελή για:
Τους υποψήφιους διδάκτορες:
Αποκτούν γνωστική εξειδίκευση σε απτά ζητήματα και προετοιμάζονται καλύτερα ώστε να εργαστούν στη βιομηχανία εφόσον το επιθυμούν.
Τις εταιρείες/Τη βιομηχανία:
Αναπτύσσεται επιστημονική έρευνα για να επενδύσει, να διευκολύνει, να αναβαθμίσει την παραγωγική διαδικασία.
Τα ελληνικά Πανεπιστήμια:
Η αξιοποίηση της πανεπιστημιακής γνώσης και στη βιομηχανία τα καθιστά ανταγωνιστικά σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον.
Αυτή η νέα δυνατότητα των Πανεπιστημίων θα προσελκύσει νέους πόρους για τα Ιδρύματα συμπληρωματικά προς την κρατική επιχορήγηση, οι οποίοι θα μπορούν να αξιοποιηθούν στην έρευνα, την αναβάθμιση εξοπλισμού, σε εκπαιδευτικό υλικό κτλ.
Το κοινωνικό σύνολο:
Το Πανεπιστήμιο ενισχύεται, ώστε, σε συνδυασμό με την επίτευξη μαθησιακών στόχων, ακαδημαϊκής αριστείας και ερευνητικής καινοτομίας, να είναι εξωστρεφές, να λειτουργεί μέσα στην κοινωνία για την κοινωνία, και να συνδιαλέγεται με τον παραγωγικό ιστό και το αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας. Το Πανεπιστήμιο δεν είναι ένα κλειστό οικοσύστημα, δεν ανακυκλώνει εσωτερικά τα οφέλη της έρευνας. Διαχέει τα οφέλη της έρευνας.
Την ελληνική οικονομία:
Η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης στηρίζει την ελληνική βιομηχανία, την καθιστά πιο ανταγωνιστική και, επομένως, της επιτρέπει να προχωρήσει σε μεγαλύτερες επενδύσεις, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη.
Πώς εξασφαλίζεται ένας αξιοκρατικός, διαφανής, αντικειμενικός μηχανισμός εκλογής και εξέλιξης των Καθηγητών;
Ο νέος νόμος-πλαίσιο επιχειρεί να επιλύσει μία χρόνια παθογένεια προκήρυξης θέσεων με φωτογραφικά γνωστικά αντικείμενα, αδιαφανών επιλογών και εξελίξεων μελών ΔΕΠ, που πλήττει εδώ και δεκαετίες την τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας μας. Ενδεικτικά φίλτρα αξιοκρατίας, διαφάνειας και αντικειμενικότητας, ενάντια σε φωτογραφικές επιλογές:
Μητρώο γνωστικών αντικειμένων, το οποίο καταρτίζεται σε ουδέτερο χρόνο.
Μητρώο εσωτερικών και εξωτερικών εκλεκτόρων ανά γνωστικό αντικείμενο του Μητρώου.
Έλεγχος και επικύρωση των Μητρώων από την Κοσμητεία.
Εκπόνηση ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων βάσει των αναγκών κάθε Τμήματος.
Συγκρότηση εκλεκτορικών σωμάτων με διαδικασίες που ενισχύουν το αδιάβλητο – π.χ. ηλεκτρονική κλήρωση εκλεκτόρων, αυξημένη εκπροσώπηση εξωτερικών μελών δηλ. από Καθηγητές εκτός του συγκεκριμένου ΑΕΙ, είτε εντός Ελλάδας είτε εκτός).
Αύξηση κριτηρίων αριστείας για την εκλογή και εξέλιξη Μελών ΔΕΠ.
Με ποιο τρόπο ενισχύεται η πανεπιστημιακή έρευνα και πώς διευκολύνεται η ερευνητική δραστηριότητα για όσους εμπλέκονται σε αυτήν;
Μεταξύ άλλων, με:
Ίδρυση ερευνητικών κέντρων και διϊδρυματικών ερευνητικών κέντρων (με Πανεπιστήμια του εξωτερικού).
Δυνατότητα στελέχωσης με ερευνητές επί θητεία.
Προσέλκυση Επισκεπτών Καθηγητών και Ερευνητών από πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Ανάπτυξη κοινών ερευνητικών υποδομών (core facilities), που δημιουργεί οικονομίες κλίμακας.
Απελευθέρωση πλαισίου διεξαγωγής έρευνας από γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες - ιδίως σε θέματα οικονομικής διαχείρισης των ερευνητικών έργων/προγραμμάτων à Στο πλαίσιο ενίσχυσης της αυτονομίας και της αποτελεσματικότητας των Πανεπιστημίων, προτείνεται η υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου οικονομικής διαχείρισης ερευνητικών έργων, που να προσφέρει πρόσθετες διευκολύνσεις προς τα Μέλη ΔΕΠ και την ερευνητική κοινότητα, απλοποιώντας όσο είναι δυνατόν την καθημερινότητά τους, προσφέροντας την ευκαιρία να αφοσιωθούν στα ερευνητικά τους καθήκοντα, μειώνοντας την περιττή γραφειοκρατία. Ενδεικτικά αναφέρονται ρυθμίσεις που αφορούν σε διευκολύνσεις διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων για την προμήθεια ειδών και υπηρεσιών, πρόσληψης πρόσθετου προσωπικού, μετακινήσεων για τις ανάγκες ερευνητικών έργων και εν γένει θεμάτων οικονομικής διαχείρισης των ερευνητικών κονδυλίων με τη μέγιστη δυνατή ευελιξία.
Πώς διασφαλίζεται η καλύτερη λειτουργία των Πανεπιστημίων μας, μέσα από τις νέες διατάξεις;
Οι ρυθμίσεις του νόμου-πλαισίου καθιστούν τη λειτουργία των Πανεπιστημίων περισσότερο αποτελεσματική, μεταξύ άλλων, με τη θεσμοθέτηση νέου συστήματος διοίκησης. Με εκλεγμένα, αντιπροσωπευτικά όργανα, στα οποία μετέχουν και εξωτερικά μέλη από την ελληνική και παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινωνία. Με σαφείς και διακριτές αρμοδιότητες ανά όργανο. Με εισαγωγή νέων εργαλείων στρατηγικού σχεδιασμού. Με ψηφιοποίηση υπηρεσιών. Με δομές που υποστηρίζουν την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Ποιο είναι το νέο προτεινόμενο μοντέλο διοίκησης;
Με τον νέο νόμο-πλαίσιο, εισάγεται ένας νέος τρόπος διακυβέρνησης των ελληνικών Πανεπιστημίων, με στόχο την ενίσχυση της συλλογικότητας, της λογοδοσίας, της εξωστρέφειας και της αποτελεσματικότητας στον τρόπο λήψης αποφάσεων των ΑΕΙ.
Θεσμοθετείται το Συμβούλιο Διοίκησης του Πανεπιστημίου:
Αποτελείται από 6 εσωτερικά μέλη που εκλέγονται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ΑΕΙ και 5 εξωτερικά μέλη που επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τα αναδειχθέντα εσωτερικά μέλη, κατόπιν διεθνούς πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
Τα εξωτερικά μέλη προέρχονται από Καθηγητές Πανεπιστημίων της αλλοδαπής, φυσικά πρόσωπα με ευρεία αναγνώριση ή συμβολή στον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα ή τις επιστήμες, την οικονομία ή την κοινωνία και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων.
Το Συμβούλιο Διοίκησης ασκεί κυρίως διοικητικές, οικονομικές, διαχειριστικές και στρατηγικές αρμοδιότητες.
Ο/Η Πρύτανης, που είναι και Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης, εκλέγεται με αυξημένη πλειοψηφία από τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Επιλέξιμοι για τη θέση του Πρύτανη είναι τα 6 εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου. Η εκλογή του Πρύτανη πραγματοποιείται κατόπιν αξιολόγησης αντικειμενικών προσόντων των υποψηφίων (διοικητικά, ακαδημαϊκά και ερευνητικά), της τεκμηριωμένης πρότασής τους για την ανάπτυξη του ΑΕΙ σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, καθώς και της πρότασής τους για ομάδα υποψηφίων για το αξίωμα των Αντιπρυτάνεων του ΑΕΙ. Ο/Η Πρύτανης δύναται να παύεται σε περίπτωση σπουδαίου λόγου και στη βάση αυξημένης πλειοψηφίας (8/11) από το Συμβούλιο.
Οι Αντιπρυτάνεις ορίζονται από το Συμβούλιο Διοίκησης κατόπιν πρότασης του υποψήφιου Πρύτανη κατά τη διαδικασία της εκλογής του. Δεν αποτελούν μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Οι αρμοδιότητές τους καθορίζονται με βάση τον τομέα ευθύνης που τους ανατίθεται από τον Πρύτανη, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του Συμβουλίου. Δύναται να παύονται κατά τη διάρκεια της θητείας τους για σπουδαίο λόγο.
Δίνεται η δυνατότητα επιλογής Εκτελεστικού Διευθυντή. Ο Εκτελεστικός Διευθυντής επιλέγεται από το Συμβούλιο Διοίκησης, κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης για στελέχη αυξημένων προσόντων εντός ή εκτός του ΑΕΙ, με θητεία παράλληλη με αυτή του Συμβουλίου. Δύναται να παύεται πριν τη λήξη της θητείας του για σπουδαίο λόγο.
Ενώ το Συμβούλιο Διοίκησης είναι το ανώτερο όργανο για το σύνολο των διοικητικών, οικονομικών και στρατηγικών αρμοδιοτήτων, η Σύγκλητος ασκεί κυρίως ακαδημαϊκές και ερευνητικές αρμοδιότητες. Αποτελείται από τους: Πρύτανης, Κοσμήτορες, Πρόεδροι και εκπρόσωποι ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και φοιτητών.
Μια προσπάθεια να σκιαγραφηθεί η εικόνα της πλέον εύλογης και πιθανής απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, στην υποθετική περίπτωση κοινής ελληνο-τουρκικής προσφυγής σε αυτό
Κανείς δεν θα εκπλαγεί αν οι εποχιακοί πυροσβέστες που μπουκάραν στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας πάρουν μέρος στον επόμενο διαγωνισμό για τις προσλήψεις εποχιακών, προσληφθούν ή μονιμοποιηθούν
