Στην παγωμένη Ουκρανία ο πρώτος meta-verse πόλεμος του Tik Tok

Ουκρανοί ανώτεροι αξιωματικοί ανεβοκατεβάζουν αναρτήσεις στο Tik Tok με video που δείχνουν φαντάρους στα ορύγματα με το δάκτυλο στη σκανδάλη να αναμένουν τη ρωσική εισβολή. Λίγα χιλιόμετρα από εκεί, από την άλλη πλευρά των συνόρων, Ρώσοι αναρτούν video με φάλαγγες τεθωρακισμένων να κατευθύνονται στην Ουκρανία. Στα στρατηγεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και στη Νάπολη αξιωματικοί με πλάκα τα γαλόνια περνούν από το μικροσκόπιο βίντεο που έχουν αναρτηθεί στην πλατφόρμα Tik Tok προκειμένου να εντοπίσουν στοιχεία που προδίδουν γεωγραφικές συντεταγμένες ή τοπωνύμια ή ακόμη και άλλες κρυφές λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν «στρατιωτικά μυστικά» αλλά και ενδεχόμενες απαντήσεις ως προς τις πραγματικές προθέσεις του Βλαδίμηρου Πούτιν.

Ακούγεται παρατραβηγμένο αλλά μπροστά στα μάτια μας εξελίσσεται ο πρώτος πόλεμος του Τik Tok. Κάπως έτσι, απροσδόκητα, η ανθρωπότητα παρακολούθησε από τον καναπέ της τον Πόλεμο του Κόλπου για πρώτη φορά σε περίπου απευθείας σύνδεση. Τότε τον είπαμε «ο πόλεμος του CNN». Πρώτα έβγαιναν οι κάμερες από την κοιλιά των στρατιωτικών μεταγωγικών αεροσκαφών και μετά οι πεζοναύτες.

Στα Γενικά Επιτελεία των ΗΠΑ ή της Ρωσίας οι επιτελάρχες περιστοιχισμένοι από ειδικούς στα social media εφαρμόζουν τακτικές επικοινωνιακής μάχης επί πραγματικού περιβάλλοντος. Τακτικές εμψύχωσης των μονάδων προκάλυψης στα σύνορα της Ουκρανίας, τακτικές ψυχολογικού πολέμου στα μετόπισθεν και στις γειτονιές του Κιέβου, τακτικές εφαρμοσμένης παραγωγής ψευδαισθήσεων που βασίζεται σε αναπαραγωγή fake news από πραγματικές όμως εικόνες. Βρισκόμαστε στη φάση γέννησης ενός πραγματικού διαδικτυακού πολέμου, όπου πριν πέσει έστω και μία σφαίρα έχουν ήδη προετοιμαστεί συναισθηματικά τα εμπλεκόμενα μέρη είτε αυτά βρίσκονται στις συνοριακές μονάδες πρώτης επαφής είτε βρίσκονται ως πολίτες στα ζεστά σαλόνια των σπιτιών τους. Πρόκειται για μία γιγαντιαία επιχείρηση διαχείρισης της πληροφορίας, αληθινής ή fake.

Μπορεί η ίδια πληροφορία με μία μικρή, σχεδόν αδιόρατη αλλαγή να οδηγεί από ένα πραγματικό περιστατικό σε μία εντελώς fake εκτίμηση.

Γιατί επιλέγεται η πλατφόρμα Tik Tok και όχι τόσο οι πιο παραδοσιακές πλατφόρμες όπως το Facebook ή το Twitter; Ας θυμίσουμε πως μέσω του Twitter εξελίχθηκε και (απέτυχε παταγωδώς δυστυχώς) η περίφημη «Αραβική Άνοιξη», η πρώτη προσπάθεια κοινωνικής ανατροπής μέσω του Διαδικτύου.  

Το Tik Tok είναι ο πλανητικός διαδικτυακός χώρος όπου συναντάται κατά κύριο λόγο η παγκόσμια νεολαία. Οι ανταποκρίσεις είναι ταχύτατες. Οι εικόνες ανεβοκατεβαίνουν με ασύλληπτους ρυθμούς. Η προσβασιμότητα είναι εξασφαλισμένη για όλους και από όλους. Ο καθένας αναρτά τα στοιχεία που επιθυμεί. Ο κάθε παραλήπτης τα αναπαράγει ή τα επεξεργάζεται. Προσφέρεται άφθονος χώρος για χειραγώγηση. Αλλά και άφθονος χώρος καταγγελίας της χειραγώγησης. Ο καθένας σχολιάζει και σχολιάζεται.

Στον κάθε πόλεμο, το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Στον σύγχρονο ψηφιακό πόλεμο η πληροφορία περνά από αποτύπωσή της σε ακολουθία 01. Σε αυτή την πλευρά των συνόρων είναι πραγματική. Σε πεντακόσια μέτρα, εντός της αντίπαλης αμυντικής γραμμής, λειτουργεί παραπλανητικά. Οι άνθρωποι έχουν απολέσει τη δυνατότητα να βλέπουν παρατηρώντας.

Το Κίεβο είναι η κοιτίδα των Ρος. Ο Βλαδίμηρος ήταν ο πρώτος εκχριστιανισμένος βασιλιάς τους. Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι είναι Σλάβοι. Ξαδέρφια που έγιναν αδέλφια για να ξαναγίνουν ξαδέρφια. Στην αρχή ήταν όλοι ορθόδοξοι. Στη συνέχεια κάποιοι Ουκρανοί πίστεψαν στην «Ουνία». Το Βατικανό κέρδισε πόντους. Οι καθολικοί Ουκρανοί πολέμησαν με πάθος τους Μπολσεβίκους. Πολλοί καθολικοί πολέμησαν με τους Ναζί. Ο κύκλος της κόλασης και του αίματος κυριάρχησε. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί μεταξύ Σέρβων και Κροατών. Τίποτε και ποτέ δεν λύθηκε με αίμα και μαζικές εκτοπίσεις πληθυσμών.

Η σοβιετική παρένθεση δεν ήταν καθόλου αρκετή για να καταλαγιάσουν οι αντιθέσεις. Ούτε η πληθωρική βασιλεία του Τίτο ήταν αρκετή για να σβήσει το μίσος και το πάθος στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Πριν από πολλές δεκαετίες οι ΗΠΑ ένιωσαν την καυτή ανάσα των σοβιετικών στην αυλή τους. Εκεί στα βουνά της Κούβας όπου η Μόσχα σχεδίαζε να τοποθετήσει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Οι Αμερικανοί αντέδρασαν. Οι πύραυλοι δεν έφθασαν ποτέ στην Κούβα.

Μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου η Ρωσία άρχισε να νιώθει την καυτή ανάσα των Αμερικανών και του Νάτο στο σβέρκο της. Πάνω στην αναμπουμπούλα, οι Βαλτικές χώρες μπήκαν στο ΝΑΤΟ. Η Σλοβακία, η Τσεχία, η Ουγγαρία επίσης. Αργότερα η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Μέχρι και η Φινλανδία «ξέχασε» την ουδετερότητά της. Κάποια στιγμή στο Κίεβο θυμήθηκαν τα πολύ παλιά. Τότε που πάλευαν με τους Πολωνούς κατά των Κοζάκων του Τάρας Μπούλμπα. Τότε που η Δύση κατέτρωγε τις σάρκες της Αγίας Ρωσίας. Τότε που ο Αλέξανδρος Νιέφσκι πολεμούσε τους Σουηδούς, δηλαδή τους Δυτικούς στο όνομα της Ανατολικής Ορθοδοξίας. Τον ανακήρυξαν Άγιο. Τον έκανε κινηματογραφικό θρύλο ο Αϊζενστάιν.

Το πήραν πολύ σοβαρά στο Κίεβο αλλά και στη Δύση, ιδιαίτερα στο Λονδίνο και κάποιοι στην Ουάσινγκτον, πως η Ουκρανία θα πρέπει να εισέλθει στην Ατλαντική Συμμαχία. Κάτι σαν τους σοβιετικούς πυραύλους στην Κούβα, δηλαδή, αλλά από την ανάποδη.

Ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία εν μία νυκτί, ανέλαβε τον έλεγχο των ρωσόφωνων επαρχιών της Ουκρανίας (κάτι σαν τα κόλπα του Μιλόσεβιτς στη Βοσνία και την Κροατία αλλά και το Κόσσοβο με τις μειονότητες) και βεβαίως χρησιμοποίησε το υπέρτατο όπλο, το φυσικό αέριο, για να εκβιάσει την Ευρώπη. Μία Ευρώπη που δεν χρειάζεται και πολλά για να εκβιαστεί. Μόνο που αυτή τη φορά η Αμερική δεν τα κατάφερε καλά. Ούτε τον Πούτιν παραφόβισε, ούτε την Ευρώπη καθησύχασε. Ο Τζο Μπάιντεν άργησε να ανεβάσει στροφές. Αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση του μόνο όταν κατάλαβε πως οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ άρχισαν να του τρίζουν τα δόντια.

Στο Παρίσι και το Βερολίνο άρχισαν να τρέμουν πριν ακόμη ο Πούτιν απειλήσει (θεωρητικά) να κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου. Στη Μεγάλη Βρετανία ο Μπόρις Τζόνσον φόρεσε την αρματωσιά του φιλοπόλεμου πολέμαρχου για να γλιτώσει από το Partygate και τη δημόσια χλεύη. Στην Ανατολική Ευρώπη άρχισε το θέατρο με τα αμερικανικά οπλικά συστήματα και τα μαχητικά αεροσκάφη. Όταν το θέαμα της Πολιτικής εναλλάσσεται με το θέαμα του Πολέμου.

Κάπου στα ανατολικά της Ουκρανίας πάνω από τη Μαριούπολη, εκεί που σμίγουν η Ουκρανία και η Ρωσία, οι αγρότες έχουν εγκαταλείψει τη γη τους εδώ και καιρό. Οι εργατικές πολυκατοικίες έχουν ερημώσει. Τεράστιες τρύπες από οβίδες χάσκουν για να θυμίζουν τον πόλεμο πριν από μερικά χρόνια μεταξύ ρωσόφωνων και Ουκρανών. Το Κίεβο έχει σταματήσει να δίνει συντάξεις στους εναπομείναντες κατοίκους. Είναι Ρώσοι οι περισσότεροι. Όλα έρχονται από τη Μητέρα Ρωσία, πέρα από τα σύνορα. Από το Ροστώφ.

Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν. Μία «μαύρη τρύπα», μία στρατηγικού επιπέδου εκκρεμότητα, εξακολουθεί να παραμένει άλυτος γρίφος. Η Ουκρανία δεν είναι ούτε Τσετσενία, ούτε και Γεωργία. Ήταν η «αδελφή ψυχή» της Σοβιετικής Ένωσης, ήταν και είναι το μαλακό υπογάστριο της Αγίας Ρωσίας, είναι ο απέραντος κάμπος, ο σιτοβολώνας των Τσάρων, η Οδησσός με την έξοδο στη Μαύρη Θάλασσα που οδηγεί στη ζεστή «Λευκή Θάλασσα» των Σλάβων, το Αιγαίο και από εκεί στη Μεσόγειο.

Ο πόλεμος του Tik Tok είναι μεν ψηφιακός αλλά μπορεί να είναι εφιαλτικά επικίνδυνος.

Οι Ρώσοι επιζητούν τη θεσμοποίηση ενός νέου Status Quo. Θέλουν μία νέα Συνθήκη Συμβίωσης στην Ευρώπη πριν αντιμετωπίσουν (και αυτοί) τον πραγματικό αντίπαλο που είναι η Κίνα. «Οι υπερδυνάμεις δεν μπλοφάρουν», πίστευε η Ουάσινγκτον και διατράνωνε ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν όταν ήταν σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα και μάθαινε τα κόλπα της υψηλής διπλωματίας. Εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο, τόσο η Μόσχα όσο και η Ουάσιγκτον συναγωνίζονται εξαντλητικά στην μπλόφα. Ακροβασίες σε τεντωμένο σχοινί.