Οι υποσχέσεις των παροχών δεν έκρυψαν απλώς την κρισιμότητα της κατάστασης, εγκλώβισαν τον ίδιο και τους υπουργούς του σε μια πολιτική που ήταν αδιέξοδη.
Σχόλιο για τη φράση του Γιώργου Παπανδρέου «Λεφτά υπάρχουν» που έμεινε στην πολιτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας.
Τον Δεκέμβριο του 2008, μιλώντας για τον προϋπολογισμό στη Βουλή, ο Κώστας Σημίτης προειδοποίησε ότι οι εταίροι στην Ε.Ε., μπροστά στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της Ελλάδας, σχεδιάζουν να την παραπέμψουν στο ΔΝΤ. Τον Σεπτέμβριο του 2009, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής –ο οποίος παρατηρούσε για καιρό αμέριμνος τα ελλείμματα να διογκώνονται– πριν αποδράσει από την εξουσία, ανακοίνωσε στη ΔΕΘ το «πάγωμα» των μισθών στο Δημόσιο. Ο τότε διεκδικητής της πρωθυπουργίας Γιώργος Παπανδρέου απέρριψε το «πάγωμα» και υποστήριξε ένα πρόγραμμα αύξησης των δαπανών του κράτους. Σε προεκλογική ομιλία του του στην Κοζάνη στις 10/9/2019 είπε: «Ρωτούν συνέχεια πού θα βρείτε τα λεφτά. Λεφτά υπάρχουν, αν τα διεκδικήσεις. Αν τα προσελκύσεις με επενδύσεις. Αν νοικοκυρέψεις το κράτος. Αν αξιοποιήσεις τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας μας. Ώστε να αυγατίσουν και να διαμορφώσουν, να δημιουργήσουν έναν νέο πλούτο. Αλλά αυτά θέλουν σχέδιο. Θέλουν σχέδιο που να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και όχι το συμφέρον των κομματικών παραγόντων, των ημέτερων και των ισχυρών της χώρας μας».
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, ο Γιώργος Παπανδρέου επανήλθε στο σύνθημα λέγοντας: «Λεφτά υπάρχουν, εάν χτυπήσουμε φαινόμενα φοροδιαφυγής, αδιαφάνειας, αναξιοκρατίας, κλειστών επαγγελμάτων, σπατάλης και γραφειοκρατίας που εμποδίζουν την υγιή επένδυση και πρωτοβουλία». Το να πεις ότι θα υπάρξουν λεφτά, αν χτυπηθεί η φοροδιαφυγή, είναι μια κοινοτοπία με την οποία κανείς δεν διαφωνεί. Στη συγκεκριμένη εκείνη στιγμή, το ζήτημα ήταν πώς θα περιοριστούν τα δίδυμα ελλείμματα στις κρατικές δαπάνες και στη σχέση εισαγωγών-εξαγωγών. Το 2009, το κράτος δαπάνησε 110 δισ., από τα οποία τα 35 δισ. δεν τα είχε και τα δανείστηκε, ενώ σχεδόν τόση ήταν η διαφορά ανάμεσα στις εισαγωγές και στις εξαγωγές το 2008. Καμία χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει με τέτοιες επιδόσεις.
Σε αυτή την κατάσταση ο Γιώργος Παπανδρέου πρότεινε την αύξηση των δαπανών. Τα λεφτά από το κυνήγι της φοροδιαφυγής και από την υγιή ανάπτυξη ήταν αμφίβολα και θα έρχονταν στο μέλλον. Τα λεφτά, όμως, για την αύξηση των μισθών στο Δημόσιο και για άλλες παροχές που υποσχόταν το ΠΑΣΟΚ θα έπρεπε να δαπανηθούν αμέσως. Η αύξηση των δαπανών θα έκανε ακόμη πιο βαθιά τη χρεοκοπία. Τελικά, αυτά τα λεφτά δεν υπήρχαν και κανείς δεν θα ήθελε να μας δανείσει.
Αν η κατάσταση δεν ήταν τόσο κρίσιμη, το «Λεφτά υπάρχουν» και οι υποσχέσεις για μοίρασμα χρημάτων θα ήταν λόγια του προεκλογικού αγώνα, από τα τόσα που λέγονται στις εκλογές και μετά ξεχνιούνται. Όμως τότε η Ελλάδα έμπαινε στη μεγαλύτερη κρίση της μεταπολεμικής ιστορίας της, και έπρεπε οι πολιτικοί να εξηγήσουν στους πολίτες την τεράστια δυσκολία που υπήρχε. Αντί για αυτό, είχαμε νέες υποσχέσεις παροχών, σαν να μην έτρεχε τίποτε. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε.
Οι υποσχέσεις των παροχών δεν έκρυψαν απλώς την κρισιμότητα της κατάστασης από τους πολίτες. Εγκλώβισαν τον ίδιο τον Γιώργο Παπανδρέου και τους υπουργούς του σε μια πολιτική που ήταν αδιέξοδη. Αντί να προχωρήσουν σε περιορισμό των δαπανών, σχεδίαζαν παροχές. Δεν έλαβαν κανένα μέτρο ουσιαστικής εξοικονόμησης, και επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά στις μεγάλες επιχειρήσεις, όχι για να μειωθεί το έλλειμμα, αλλά για να δοθούν επιδόματα. Και έπειτα ήρθε το μνημόνιο.
Η δεκαετής κρίση δεν ήταν αναπόφευκτη. Είχε τόση ένταση και διάρκεια –σε αντίθεση με άλλες χώρες που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα– γιατί οι περισσότεροι πολιτικοί απέφυγαν να πουν την αλήθεια στους πολίτες και να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Μαζί τους τα περισσότερα ΜΜΕ καλλιεργούσαν μύθους. Αλλά και οι πολίτες έχουν ευθύνη, γιατί δεν άκουσαν τις φωνές που έλεγαν τη σκληρή αλήθεια. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν είναι ο αδικημένος της υπόθεσης. Στο ραντεβού με την Ιστορία πήγε προετοιμασμένος για εκδρομή, ενώ είχαμε ναυάγιο.
