Η κλιματική κρίση και το επιτελικό κράτος με αφορμή το διάγγελμα Μητσοτάκη για τις πυρκαγιές
Γράφει ο Δημήτρης Σακατζής*
Οι φυσικές καταστροφές, εν προκειμένω οι πυρκαγιές, και η αντιμετώπιση τους, είναι ένα θέμα με πολλές διαστάσεις. Πρόληψη, σχέδιο αντιμετώπισης στο πεδίο, αρμοδιότητες και συντονισμός, επούλωση των καταστροφών σε χλωρίδα, πανίδα, οικισμούς, οικονομία κ.α.
Παρακολούθησα με μεγάλη προσοχή και σεβασμό τη μάχη με τη φωτιά. Πυροσβέστες, εθελοντές πυροσβέστες, αστυνομία, πολίτες… Αυταπάρνηση και απόγνωση μαζί. Μόνο σεβασμός, ευγνωμοσύνη και στήριξη.
Παρακολούθησα την Πολιτική και Διοικητική προσπάθεια. Δεν ξέρω την προετοιμασία σε επίπεδο πρόληψης, τα σχέδια που υπήρχαν, το συντονισμό την ώρα της μάχης. Ξέρω το αποτέλεσμα της μάχης και φαίνεται πως οι καταστάσεις μας ξεπέρασαν.
Παρακολούθησα την επικοινωνιακή διαχείριση του Πρωθυπουργού. Το πήρε πάνω του, ζήτησε συγνώμη, τοποθετήθηκε δημόσια με την αυτοπεποίθηση που του δίνει η κυριαρχία στα ΜΜΕ, έκανε μίνι ανασχηματισμό, τοποθέτησε τον κ. Μπένο υπεύθυνο για την ανασυγκρότηση της Εύβοιας. Αυτά είναι επικοινωνία ας δούμε λίγο την ουσία. Δύο σημεία της συνέντευξης του, μου τράβηξαν την προσοχή:
Α. Κατέληξε ότι για την αποτυχία των σχεδίων έφταιγε η Κλιματική Κρίση και
Ναι, υπάρχει χρόνια τώρα. Πριν την καταστροφή είχε μιλήσει για Κλιματική Κρίση; Είχε δρομολογήσει την οργάνωση των υπηρεσιών ώστε να την αντιμετωπίσουν επαρκώς; Δύο χρόνια έφταναν για να οργανωθούν οι υπηρεσίες; Δύο χρόνια είναι η μισή θητεία μιας κυβέρνησης. Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για δύο πυλώνες που θα συνεργάζονται. Την Πολιτική Προστασία, η οποία κάνει τη διαχείριση της κρίσης και συμμετέχει σε προληπτικά μέτρα και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο χαράσσει τη δασική πολιτική με τη Γενική Διεύθυνση Δασών. Πόσο χρόνο χρειάζεται για να δρομολογηθούν οι δομές και οι διαδικασίες συνεργασίας; Θα φτάσουν τα επόμενα δύο χρόνια; Παραδέχτηκε ότι χάθηκαν δύο χρόνια;
Η πολιτικοί, πρέπει να προβλέπουν και να προετοιμάζονται ώστε να προλαμβάνουν. Στην Ελλάδα, στην καλύτερη των περιπτώσεων, διαχειρίζονται. Τριτοβάθμια πρόληψη είναι η πρόληψη των επιπτώσεων μιας καταστροφής. Εδώ η κυβέρνηση λειτούργησε επιτυχώς και το πιστώνεται, π.χ. το 112. Πολλοί μιλάνε για υπερβολική χρήση. Προσωπικά προτιμώ λάθος εκτίμηση στην εκκένωση και να εκκενωθεί μία περιοχή λανθασμένα παρά λάθος εκτίμηση στη μη εκκένωση και να καούν άδικα συνάνθρωποι μας.
Πρωτοβάθμια πρόληψη είναι η προσπάθεια αποφυγής μιας καταστροφής. Ουσιαστικά, επενδύεις στην πρόληψη ή ξοδεύεις δεκαπλάσια στην ανοικοδόμηση. Εδώ η κυβέρνηση απέτυχε και το χρεώνεται, π.χ. χρήση drones. Υπάρχουν drones με θερμικές και οπτικές κάμερες που λειτουργούν προληπτικά για την εύρεση εστιών φωτιάς. Δείτε Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Υπάρχουν επίγειες υπερσύγχρονες κάμερες αναγνώρισης καπνού. Υπάρχουν drones που μπορούν να επέμβουν στην αρχική εστία της φωτιάς και να την κατασβήσουν με ειδική οβίδα. Δείτε Δήμο Ωραιοκάστρου. Υπήρξε ο προγραμματισμός για αγορά; Πόσα χρειάζονται και πόσα αγοράσαμε; Ποιο το κόστος; Συγκεκριμένα, μετρήσιμα στοιχεία.
Η πρόβλεψη-πρόληψη, απουσιάζει σε όλους τους τομείς. Στην Παιδεία π.χ. θα μπορούσαμε με αφορμή την πανδημία να μεταβούμε στο Ψηφιακό Σχολείο -αγορά tablet σε όλους τους μαθητές- και να αξιοποιήσουμε τα κινητά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα μπορούν να κάνουν τα κινητά σε δέκα χρόνια από τώρα και πόση άμεση διάδραση στη γνώση θα προσφέρουν; Αυτή τη στιγμή απαγορεύεται η χρήση τους στα σχολεία και οι μαθητές τιμωρούνται.
Β. Υπάρχει Επιτελικό Κράτος;
Θα αφήσω το «Επιτελικό» που ακούγεται ωραία και θα πάω στην ουσία, στο «Κράτος». Λυπάμαι. Ο κ. Μητσοτάκης μέχρις στιγμής έδειξε ότι δεν μπορεί να το αποκομματικοποιήσει. Δεσμεύεται. Είναι το αντάλλαγμα του σε όλο τον κομματικό μηχανισμό για να πάρει την εξουσία. Διαχρονικό πρόβλημα. Μικρά κόμματα π.χ. ΔΗΜΑΡ, που βρέθηκαν στη θέση αυτή (δεν μιλώ για ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ που ήταν ίδιοι) άρπαξαν την «ευκαιρία». Ποιος δεν θυμάται το κυνικό, 4-2-1!!!
Πολιτικές θέσεις που δεν πρέπει να είναι πολιτικές π.χ. Γενικοί Γραμματείς 5ετούς θητείας (κατά σύσταση των «κακών» Μνημονίων), Διοικητές Οργανισμών, Νοσοκομείων, ΔΕΚΟ, Πρόεδροι «ανεξάρτητων» Αρχών, εξέλιξη στο Δημόσιο κλπ είναι όλα κομματικά. Όταν οι επιτελικές θέσεις της Δημόσιας Διοίκησης μοιράζονται με κριτήριο όχι την ικανότητα άλλα τα κομματικά «ένσημα», τότε παύει να υπάρχει η έννοια της αξιοκρατίας και επικρατεί η ευνοιοκρατία. Τότε ο Δημόσιος Τομέας είναι αιχμάλωτος του κόμματος και ως τέτοιος λειτουργεί ή δεν λειτουργεί όπως διαπιστώνουμε οι πολίτες στην καθημερινότητα μας.
Η απάντηση είναι πολιτική. Και εδώ θα μου επιτρέψετε να απευθυνθώ προσωπικά σε εσάς κ. Μητσοτάκη. Έχετε την πολιτική δύναμη να πείτε ως Πρωθυπουργός ότι προχωράτε στη στελέχωση όλων των θέσεων ευθύνης, μέσα από μια αξιολογική-επιστημονική διαδικασία επιλογής από Ανεξάρτητη Αρχή αποτελούμενη π.χ. από καθηγητές της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης; Η διαδικασία θα αποτελείται από: α) μετρήσιμα κριτήρια (μόρια) και β) συνέντευξη. Τα κριτήρια θα τα καθορίζει η Ανεξάρτητη Αρχή ανάλογα με τη θέση. Η συνέντευξη θα μαγνητοφωνείται. Παράλληλα οι φάκελοι με τα μόρια θα είναι κλειστοί έτσι ώστε να περιοριστεί η υπόνοια αλλοίωσης του τελικού αποτελέσματος.
Εάν δεν το κάνετε κ. Μητσοτάκη θα λέτε ότι έχετε ένα Επιτελικό Κράτος αλλά δεν θα έχετε Κράτος! Η επιλογή και η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική σας.
*Ο Δημήτρης Σακατζής είναι Εκπαιδευτικός, Υποψήφιος Διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Συντονιστής της Πολιτικής Κίνησης Κοινωνικού Φιλελευθερισμού «εΜείς».
12°
