Ο Φώτης Γεωργελές σχολιάζει το lockdown, τη θυματοποίηση και τη λαϊκίστικη, γερασμένη και ιδιοτελή συμπεριφορά που πλασάρεται ως νεανική.
Πριν αρκετά χρόνια, στην αρχή της προηγούμενης κρίσης, της οικονομικής, με είχαν φωνάξει για μια ομιλία στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Είχα πει ότι έχω δυσάρεστα νέα, οι νέοι θα είναι τα πρώτα θύματα της ύφεσης και πρέπει να προετοιμαστούν γι’ αυτό. Θυμάμαι, μια καθηγήτριά τους είχε παρέμβει και είχε διαφωνήσει με τη φράση και τη λέξη την ίδια, τα «θύματα». Τότε δεν είχα καταλάβει γιατί. Έπειτα, στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, βλέποντας γύρω μου, αισθάνθηκα πολλές φορές την ανάγκη να μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω και να της ζητήσω συγγνώμη.
Η θυματοποίηση είναι η εύκολη, ενστικτώδης πρώτη αντίδραση, αλλά είναι η συντηρητική στάση. Είναι βόλεμα στην ακινησία. Οι νέοι δημιουργούν, αλλάζουν τη ζωή τους. Οι μεγάλοι είναι συνήθως γκρινιάρηδες, μνησίκακοι, τους φταίει πάντα κάποιος άλλος που δεν εκπλήρωσαν τα όνειρά τους, για όλες τις προσωπικές τους ματαιώσεις υπάρχει ένας ένοχος. Οι νέοι δεν έχουν καιρό για τέτοια, ζουν την κάθε μέρα, βιάζονται για την επόμενη.
Οι νέοι του «αντιμνημονιακού αγώνα» έδιναν μάχες για να μην κοπούν οι υψηλές συντάξεις, να μη σταματήσουν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, να μην υπάρχει αξιολόγηση στο δημόσιο, να μην έρθουν καθηγητές από έξω στα Συμβούλια των πανεπιστημίων. Οι outsiders του συστήματος, δηλαδή, έδιναν μάχες να μην αλλάξει το πελατειακό σύστημα που δεν τους περιελάμβανε.
Τον τελευταίο καιρό, με τους ίδιους σχεδόν πρωταγωνιστές, τους ίδιους δημαγωγούς και μια μερίδα της νεολαίας που γοητεύεται από τις εύκολες λύσεις, πάει να στηθεί πάλι το ίδιο αυτοκαταστροφικό σκηνικό. Εμείς δεν υπακούμε στα μέτρα, δεν δεχόμαστε τους περιορισμούς, μας στερείτε την κοινωνικοποίηση στην καλύτερη ηλικία. Γράφει κάποιος: «Όχι, μάγκες μου. Αυτή τη φορά θα ακούσετε τους νέους. Τους έχετε φεσώσει κι αυτούς και τα εγγόνια τους και τώρα επειδή έχετε χεστεί πάνω σας, λόγω ιού, τους ξανακουνάτε το δάχτυλο. Όχι, μπαρμπάδες. Θα το υποστείτε. Όπως δεν σεβαστήκατε τα παιδιά σας, μην περιμένετε σεβασμό από αυτά. Και πολλή υπομονή έκαναν οι νέοι». Σε μια φράση, η πολιτική τεκμηρίωση της άρνησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Συμφέρον – οι άλλοι κινδυνεύουν όχι εμείς· θυματοποίηση – οι άλλοι φταίνε, αποφυγή κάθε προσπάθειας. Με δυο λόγια μια γερασμένη συμπεριφορά η οποία πλασάρεται ως νεανική.
Κολακευόμαστε λέγοντας συχνά ότι οι Aσιάτες τηρούν τα μέτρα γιατί είναι συνηθισμένοι σε αυταρχικά καθεστώτα, ενώ εμείς είμαστε Δύση, δεν ανεχόμαστε περιορισμούς στην ελευθερία μας. Νομίζω ότι κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας. Η αιτία δεν είναι δυστυχώς η δημοκρατία και οι ατομικές ελευθερίες μας. Αλλά ότι οι κοινωνίες της Δύσης είναι γερασμένες και έχουν γίνει μαλθακές. Δεν μπορούν να ξεβολευτούν, δεν μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους, δεν έχουν τον δυναμισμό να προσπαθήσουν, να σφίξουν τα δόντια και να ξεπεράσουν τη δυσκολία. Φταίει που έχουν περάσει 80 χρόνια από τον τελευταίο Μεγάλο πόλεμο; Φταίει η ευμάρεια των προηγούμενων δεκαετιών; Οι άνθρωποι της Δύσης δύσκολα μπορούν να δεχτούν ότι η ζωή είναι αβέβαιη, ότι είναι επικίνδυνη, ότι δεν ξέρεις τι θα σου ξημερώσει αύριο. Το βλέπεις σε κάθε φάση της πανδημίας: Πείτε μας πότε θα ανοίξουν τα σχολεία. Μα κάθε βδομάδα μάς λέτε οι επόμενες βδομάδες είναι δύσκολες. Πείτε μας πότε θα τελειώσει, δεν αντέχουμε άλλο.
Δεν μπορούμε να ανεχτούμε την αβεβαιότητα, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε την αμφιβολία, θέλουμε καθησυχαστικές απαντήσεις, κάθε απόγευμα στα δελτία ειδήσεων μια ερώτηση μόνο υπάρχει: Πότε θα τελειώσει το λοκντάουν. Όχι πώς δεν θα έχουμε 70 νεκρούς κάθε μέρα.
Οι αντιφατικές πληροφορίες έκαναν ιδίως τους νεότερους να μπερδευτούν. Πεθαίνουν οι ηλικιωμένοι. Ναι, λογικό είναι, οι πιο επιβαρημένοι είναι πιο ευάλωτοι, αλλά όταν απλώνεται η πανδημία πεθαίνουν όλοι, στη Βραζιλία το θανατικό χτυπάει αλύπητα τις ηλικίες 20-40. Οι μεταλλάξεις έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Τώρα μιλάνε για τον longcovid που ακόμη και σε ελαφρά νοσήσαντες μπορεί να αφήνει παρενέργειες σε όλη τους τη ζωή. Οι νέοι κινδυνεύουν και αρρωσταίνουν επίσης, απλώς αντέχουν περισσότερο. Είσαι σίγουρος ότι θες να το δοκιμάσεις;
Αλλά ακόμα κι αν δεν ήταν έτσι, δεν είναι εξοργιστικό, η πιο γερασμένη και ιδιοτελής συμπεριφορά να πλασάρεται ως νεανική; Οι νέοι είναι ιδεαλιστές, είναι αλτρουιστές, οι νέοι σε όλο τον κόσμο ενδιαφέρονται για τη ζωή, για το περιβάλλον, για την ισότητα, για τα ζώα, για τον πλανήτη. Πότε οι νέοι είπαν, εγώ γλεντάω γιατί δεν με αφορά, γιατί εγώ κινδυνεύω λιγότερο; Οι γέροι έχουν γίνει πια κυνικοί, όχι οι νέοι, ποτέ οι νέοι.
«Απόψε στα πανεπιστήμια ο φόβος μετάδοσης υποχώρησε μπροστά στην ανάγκη για ζωή», γράφει ένα μέσον ενημέρωσης για τα κορωνοπάρτι.
Να κάτι που δεν θα έγραφε ποτέ η ATHENS VOICE. Γιατί δεν είδε ποτέ τους νέους ως πελάτες που θα κολακέψει. Έχουμε ηθικό χρέος να κρατάμε έναν καθρέφτη μπροστά στους αναγνώστες μας. Θέλω να το πω τελείως καθαρά. Είμαι ο τελευταίος που θα κατηγορούσε την αδυναμία των ανθρώπων. Καταλαβαίνω και την αδυναμία και την κούραση και την επιπολαιότητα και την παραίτηση και τη λιγοψυχία. Και τα νιώθω ο ίδιος, και αντιπαθώ τους ιεροκήρυκες κάθε είδους. Οι άνθρωποι είμαστε αδύναμες ψυχές. Αυτό όμως που δεν μπορούμε ποτέ να επιτρέψουμε, είναι να γίνει η αδυναμία μας πολιτική «γραμμή» των δημαγωγών. Να μετατραπεί η ανευθυνότητα σε «δικαίωμα». Να ονομάσουμε τον κυνισμό «αντίσταση».
Το έχουμε δει στα προηγούμενα δύο λοκντάουν πέρυσι την άνοιξη και το φθινόπωρο. Όταν τηρούμε τα μέτρα μειώνονται οι θάνατοι. Σ’ αυτή τη φάση, δηλώσαμε κουρασμένοι. Δηλώσαμε ότι δεν αντέχουμε άλλο να τηρούμε τα μέτρα. Όσο δεν τηρούμε τα μέτρα τόσο καθυστερεί το άνοιγμα της οικονομίας. Και ποιοι είναι τα πρώτα θύματα όταν μεγαλώνει η ύφεση της οικονομίας; Οι νέοι, αυτοί που «δεν τους αφορά», που τους «στερούν την κοινωνικοποίησή τους». Οι «πλατείες» κλείνουν τα μαγαζιά. Ήδη αρχίζει να αναπτύσσεται ο αντίστροφος ηλικιακός ρατσισμός. Οι εμβολιασμένοι μεσήλικες αρχίζουν να αδιαφορούν για το μέλλον όσων δεν τηρούν τα μέτρα, για την τύχη των «αρνητών» που αρνούνται να εμβολιαστούν. Αυτοί θα βγουν έξω, θα κάνουν διακοπές το καλοκαίρι, θα ταξιδέψουν. Οι άλλοι, τι να κάνουμε, για όσους δεν καταλαβαίνουν, υπάρχει και ο κοινωνικός δαρβινισμός. Σας αρέσει αυτός ο κυνικός κόσμος;
Με 75 νεκρούς κάθε μέρα, η κοινωνία μας αποφάσισε ότι «δεν αντέχει άλλο». Σύμφωνοι, είναι μια επιλογή κι αυτή. Αποφασίσαμε ότι από τώρα μέχρι τον Ιούλιο, που θα έχει πια εμβολιαστεί ένας ικανός αριθμός, αντέχουμε να δούμε μερικές χιλιάδες νεκρούς ακόμα. Να το ξέρουμε, όμως. Όχι να κοροϊδεύουμε τον κόσμο και τους εαυτούς μας, όπως όσοι κάνουν πολιτική με την τραγωδία των ανθρώπων. Όχι να παριστάνουμε ότι υπάρχει κάποια μαγική λύση που δεν θα «χάνουμε την κοινωνικοποίησή μας», αλλά δεν θα έχουμε και θύματα, φτιάχνοντας από μια ΜΕΘ για κάθε Έλληνα. Να ξέρουμε ότι εγκαταλείψαμε την προσπάθεια όχι επειδή είμαστε μάγκες, ούτε επειδή είμαστε νέοι, ατίθασοι και αγωνιστές. Αλλά επειδή είμαστε καλομαθημένοι, αδύναμοι και γερασμένοι.
12°
