Σύμφωνα με το ZeroCovid, όπως μας το εξήγησε ο Γιώργος Παππάς, θα μπορούσαμε να τα είχαμε πάει καλύτερα στη διαχείριση της πανδημίας. Θα μπορούσαμε;
Κάνοντας αυτή τη συνέντευξη με τον Γιώργο Παππά, τον γιατρό των Ημερολογίων του Κορωνοϊού, κατάλαβα ορισμένα πράγματα που ήδη ήξερα. Τι θέλω να πω. Σε σχέση με το πώς συμπεριφερόμαστε στην πανδημία, σκεφτόμουν πως, όλοι ξέρουμε, κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν έχει την πληροφορία, τότε γιατί δεν κάνουμε αυτά που πρέπει; Είναι πολλοί οι λόγοι φυσικά, και έχουν να κάνουν και με το πώς είμαστε φτιαγμένοι εμείς οι άνθρωποι, αλλά συνειδητοποίησα, επιπλέον, ότι υπάρχει και ένα έλλειμμα πληροφόρησης.
Έχει δίκιο ο συνεντευξιαζόμενός μου όταν λέει ότι χρειάστηκε το δεύτερο κύμα για να μάθουμε να φοράμε τη μάσκα, και ότι θα χρειαστεί κι ένα τρίτο για να μάθουμε να τη φοράμε σωστά. Ακόμα και τώρα, σκεφτείτε, πόσοι ξέρουμε ότι αν μείνουμε για πολλή ώρα σε έναν εσωτερικό χώρο που δεν αερίζεται επαρκώς, ακόμα και με ένα άτομο σε απόσταση, ότι κινδυνεύουμε να κολλήσουμε φορώντας μάσκα; Κάνενας κλειστός χώρος στην παρούσα φάση, λέει ο ειδικός μας, δεν είναι ασφαλής. Κι επίσης, πόσοι έχουμε τη στοιχειώδη γνώση και την ετοιμότητα, αν έχουμε έρθει σε επαφή με κρούσμα, να απομονωθούμε μέχρι να βεβαιωθούμε ότι δεν είμαστε θετικοί; Πόσοι εργοδότες έχουν την επιχειρησιακή εγρήγορση, ή και το σθένος, όταν κάποιος εργαζόμενος εμφανίσει συμπτώματα κρυολογήματος να τον απομονώσουν μαζί με όλες του τις επαφές στην επιχείρηση μέχρι να ελεγχθούν; Και πόσοι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι τώρα, με τις μεταλλάξεις, επειδή ο ιός είναι πιο μεταδοτικός, πρέπει να είμαστε ακόμα πιο προσεχτικοί όταν κυκλοφορούμε;
Αυτό που προσπαθώ να πω είναι ότι υπάρχει μια απόσταση από την πληροφορία που μπορεί να περνάει καθημερινά από μπροστά μας, και στο πώς την εφαρμόζουμε στην πράξη. Για αυτό και χρειαζόμασταν όλο αυτό τον καιρό, από πριν το καλοκαίρι και ασταμάτητα, εξαντλητική ενημέρωση, διαφωτιστικές, έξυπνες και επιδραστικές καμπάνιες, για να είμαστε όσο γίνεται πιο καλά και εις βάθος ενημερωμένοι. Να μας γίνεται πλύση εγκεφάλου, στον καθένα από εμάς, στην κάθε ξεχωριστή κοινωνική ή ηλικιακή ομάδα και με κάθε μέσο πληροφόρησης.
Αυτό που λένε είναι ότι η στρατηγική συμβίωσης με τον ιό είναι λάθος, ότι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τον ιό είναι να «μην τον αφήσουμε να σηκώσει κεφάλι»
Κάτι που επίσης γνώριζα, αλλά το κατάλαβα πιο ουσιαστικά, αφορά στο πόσο τεράστιας σημασίας είναι το θέμα της ιχνηλάτησης και της παρακολούθησης των επαφών, που δεν εφαρμόσαμε πολύ όλους τους προηγούμενους μήνες, πάλι από πριν το καλοκαίρι, όταν τα κρούσματα ήταν ελάχιστα, αλλά και κάθε φορά που τα μειώναμε. Δεν ξέρω αν είναι εφαρμόσιμη η στρατηγική ZeroCovid, που συζητάει ένα μέρος της επιστημονικής κοινότητας. Ο Γιώργος Παππάς και άλλοι επιστήμονες λένε ότι είναι, και δεν εννοούν να γίνουμε Βόρεια Κορέα. Αυτό που λένε είναι ότι η στρατηγική συμβίωσης με τον ιό είναι λάθος, ότι ο μόνος τρόπος να τον αντιμετωπίσουμε είναι να «μην τον αφήσουμε να σηκώσει κεφάλι», να στοχεύουμε σε 0 κρούσματα για να μην του επιτρέπουμε να κάνει αυτό που ξέρει, δηλαδή να εξαπλώνεται. Και ίσως αυτό εξηγεί και το γιατί όλες οι δυτικές χώρες τα πήγαν τόσο άσχημα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Αυτό βέβαια θα σήμαινε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία, από την πλευρά των κρατών, αλλά και από τη δική μας. Θα ανεχόμασταν, για παράδειγμα, πολύ αυστηρή, έως και αυταρχική αστυνόμευση; Όμως έτσι θα είχαμε πολύ λιγότερους νεκρούς. Δεν το καταλαβαίνουμε, αλλά οι παραβάσεις στην πανδημία έχουν αυτό το κόστος. Μετρούνται με βάρος στη συνείδησή μας σε απώλειες ανθρώπινων ζωών. Ποιος αντέχει να σηκώνει ένα τέτοιο βάρος, γνωρίζοντάς το;
Είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε, γιατί η γνώση μας ανατροφοδοτείται από αυτό που ζούμε. Αλλά θα ήταν αλλιώς τα πράγματα, αν τηρούσαμε τα μέτρα αυστηρά. Και αν το κράτος μπορούσε να ελέγξει πολύ περισσότερο τα κρούσματα, κεντρικά, όσο και με τοπικά δίκτυα. Δεν ξέρω αν αυτό θα μπορούσε να γίνει. Φυσικά, ο ΕΟΔΥ είναι ένα μικρό θαύμα, ξεπήδησε από το πουθενά σε μια χώρα που οι κρατικοί οργανισμοί δεν χαρακτηρίζονται από την ετοιμότητα και την αποτελσματικότητά τους και διαχειρίστηκε μια απίστευτα δύσκολη αποστολή. Πρέπει να το λέμε αυτό και να μην το παραγνωρίζουμε.
Από την άλλη, όμως, όταν τα κρούσματά μας πηγαίνουν στα 300, όλοι χαλαρώνουμε, και πρέπει να γεμίσουν οι ΜΕΘ για να αρχίσουμε ξανά να είμαστε σε εγρήγορση. Σαν να χρειαζόμαστε μια ανάσα, κι έτσι δίνουμε χρόνο στον ιό να γιγαντώνεται ξανά. Ενώ αυτό είναι ακριβώς το πιο κρίσιμο σημείο όπου πρέπει να εντείνουμε όλη μας την προσπάθεια, αυτό κατάλαβα μετά τη συνέντευξή μας με τον Γιώργο Παππά. Ότιτότε είναι η στιγμή που δεν πρέπει να χαλαρώνουμε ούτε εμείς, στην τήρηση των μέτρων, ούτε το κράτος στην επιβολή τους και στην παρακολούθηση και τον έλεγχο των κρουσμάτων: εξαντλητικό testing, εξαντλητική ιχνηλάτηση, αυστηρή –και με σχέσεις εμπιστοσύνης– απομόνωσή τους. Μόνο έτσι θα μένει χαμηλό το νούμερο, αλλιώς τα νοσοκομεία θα γεμίζουν και άνθρωποι θα πεθαίνουν.
Και τότε δεν θα χρειαζόταν να ανοίγουμε και να κλείνουμε την κοινωνία και την οικονομία με τη λογική του ακορντεόν. Ίσως αν η κεντρική φιλοσοφία και στρατηγική ήταν εξαρχής διαφορετική, η κοινωνία να το δεχόταν, να το καταλάβαινε και να το εφάρμοζε. Δεν το ξέρουμε. Είναι όμως, ενδεχομένως, κρίσιμο να το αναλογιστούμε τώρα, σε ρεαλιστική βάση, και να δούμε αν θα μπορούσε και σε ποιο βαθμό να εφαρμοστεί τον επόμενο καιρό, στην επόμενη μείωση κρουσμάτων, μέχρι να αποκτήσουμε την πολυπόθητη και σωτήρια ανοσία της αγέλης. Αν μη τι άλλο, είναι ένα ερώτημα. Θα μπορούσε;
8°
