Ανδρέας Ξανθός: «Χρειάζεται επιστημονική ενημέρωση, όχι πρόστιμα»
Η «καραμέλα» του διπλασιασμού των κλινών ΜΕΘ δεν μπορεί να συνεχίζεται. Ο κίνδυνος να εκτεθεί δεν φαίνεται να πτοεί την κυβέρνηση. Γιατί προφανώς ποντάρει στην «ασυλία» των media.
Ο Ανδρέας Ξανθός, τέως υπουργός Υγείας και τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει στην Athens Voice.
Σκληρή» κριτική στους τρόπους με τους οποίους η κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας αντιμετωπίζουν το δεύτερο κύμα της επιδημίας του νέου κορωνοϊού SARS-COV 2 στη χώρα μας, ασκεί σήμερα, από τις σελίδες της ATHENS VOICE, ο τέως υπουργός Υγείας και τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Ξανθός. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο ίδιος δηλώνει πως, εάν είχε τη θεσμική αρμοδιότητα, θα προχωρούσε ακόμη και στην επιβολή ενός δεύτερου γενικού lockdown, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό το μέτρο θα αποτελούσε μία τεκμηριωμένη εισήγηση εκ μέρους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας. Ακόμη, ο Ανδρέας Ξανθός διαπιστώνει «έλλειμμα πειθούς» στην επίσημη ενημέρωση για την πορεία της επιδημίας, ενώ χαρακτηρίζει ως «πάντα χρήσιμη» τη δημόσια παρουσία του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα.
Κύριε Ξανθέ, αμφισβητείτε τα στοιχεία τα οποία δίνει ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, για τον συνολικό αριθμό των κλινών μονάδων εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), οι οποίες έχουν αναπτυχθεί σε όλη τη χώρα. Έχει κανέναν λόγο ο υπουργός Υγείας να μην παρουσιάζει την πραγματικότητα;
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι έχει διπλασιάσει τις κλίνες ΜΕΘ στη χώρα. Αυτό δεν ισχύει. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε 438 δημόσιες κλίνες ΜΕΘ και, μέσα σε περίοδο μνημονίων και δημοσιονομικών περιορισμών και χωρίς να υπάρχει πανδημία, τις αύξησε κατά 120 (+27%) και έφτασαν στις 560 περίπου. Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν άνοιξε κανένα επιπλέον κρεββάτι ΜΕΘ πριν την έναρξη της πανδημίας, σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Βεβαίως υπό την πίεση της υγειονομικής κρίσης κατάφερε να προσθέσει 200 περίπου παραπάνω δημόσιες κλίνες ΜΕΘ(+37%). Η αριθμητική είναι απλή: o υπουργός Υγείας λέει ότι έχουμε αυτή τη στιγμή 940 κλίνες ΜΕΘ στη χώρα. «Ξεχνάει» να πει όμως ότι σ’ αυτές συμπεριλαμβάνει και τις 180 κλίνες του ιδιωτικού τομέα και των στρατιωτικών νοσοκομείων (140+40). Μόνο που αυτές προϋπήρχαν και δεν τις άνοιξε η κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα λοιπόν οι κλίνες του ΕΣΥ είναι 760. Πολλές από τις οποίες προέκυψαν από εσωτερική μετατροπή ειδικών κλινών που προϋπήρχαν στο ΕΣΥ (ΜΑΦ, στεφανιαίες μονάδες, θωρακοχειρουργικές και νευροχειρουργικές ΜΕΘ κ.λπ.). Και που στελεχώθηκαν επίσης με ανακατανομές και μετακινήσεις γιατρών εντός του ΕΣΥ και κάποιες προσλήψεις συμβασιούχων νοσηλευτών. Άρα κινδυνεύουν να μείνουν «στον αέρα» αν δεν καλυφθούν με μόνιμο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Με άλλα λόγια διπλασιασμός δεν υπάρχει. Οι 1.200 κλίνες ως σύνολο (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) είναι ένας σωστός στόχος σύγκλισης με το μέσο όρο της Ευρώπης (12 κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 κατοίκους), αλλά η «καραμέλα» του διπλασιασμού δεν μπορεί να συνεχίζεται. Ο κίνδυνος να εκτεθεί δεν φαίνεται να πτοεί την κυβέρνηση. Γιατί προφανώς ποντάρει στην «ασυλία» των media.
Τονίζετε σε κάθε ευκαιρία ότι η κυβέρνηση δεν «ακούει» την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, κατά τη διαδικασία της εφαρμογής μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης της επιδημίας του νέου κορωνοϊού SARS-COV 2 στη χώρα μας. Έχετε συγκεκριμένες πληροφορίες γι’ αυτό;
Υπάρχουν δημοσιεύματα σε έγκυρες και καθόλου αντιπολιτευόμενες εφημερίδες (π.χ. «Καθημερινή») που αναφέρουν προβλήματα πρόσβασης των μελών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων σε επιδημιολογικά δεδομένα και κρίσιμες πληροφορίες για τη διαμόρφωση επιστημονικής άποψης και τη διατύπωση έγκυρων συστάσεων προς την πολιτεία. Άρα για να «ακούσεις» πρέπει πρώτα να δώσεις όλη την εικόνα, να μην προκαθορίσεις το πλαίσιο (π.χ. ανοίγουν τα σχολεία χωρίς καμιά παρέμβαση στον αριθμό των μαθητών/τάξη) και κυρίως να μην κάνεις επιλεκτική χρήση των εισηγήσεων ή, ακόμα χειρότερα, να μη «χρεώνεις» όλες τις πολιτικές σου επιλογές στους επιστήμονες. Αν «άκουγε» η κυβέρνηση τους ειδικούς δεν θα είχε μεσολαβήσει η πρόωρη «χαλάρωση» πολλών μέτρων (π.χ. χρήση μάσκας σε supermarket), δεν θα υπήρχε η «μαύρη τρύπα» στα χερσαία σύνορα στις αρχές του καλοκαιριού, δεν θα υπήρχε ο συνωστισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν θα έτρεχαν «κατόπιν εορτής» στις κλειστές δομές (γηροκομεία, προσφυγικά camps, καταυλισμοί Ρομά), σε χώρους μαζικής εργασίας (εργοστάσια, χωράφια) ή σε πληθυσμούς ειδικής ευαλωτότητας (άστεγοι, τοξικοεξαρτημένοι) για να δράσουν «πυροσβεστικά».
Πάντως, στην περίπτωση της αύξησης της επιτρεπόμενης πληρότητας στα πλοία της ακτοπλοΐας προϋπήρξε σχετική εισήγηση εκ μέρους της Επιτροπής, γεγονός το οποίο έχει επιβεβαιώσει δημοσίως και ο καθηγητής Μικροβιολογίας, Αλκιβιάδης Βατόπουλος. Εσείς, όμως, λέτε ότι η κυβέρνηση έκανε και τότε «του κεφαλιού» της…
Ας μη γελιόμαστε. Η αύξηση της πληρότητας στα πλοία σε περίοδο έξαρσης κρουσμάτων ήταν λάθος. Και ήταν πολιτική απόφαση υπό την πίεση των πλοιοκτητών. Όπως και η αραίωση των δρομολογίων των λεωφορείων την ίδια περίοδο, για να πάρουν οι εργαζόμενοι τις άδειές τους, ήταν τραγικό λάθος. Έπρεπε να γίνουν έγκαιρα προσλήψεις εποχικών οδηγών και να επιστρατευτούν τουριστικά λεωφορεία που ήταν αναξιοποίητα. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση «επαναπαύτηκε στις δάφνες» της πρώτης φάσης, ο κίνδυνος υποτιμήθηκε γιατί έπρεπε να δοθεί αισιόδοξο «σήμα» επανεκκίνησης του τουρισμού, υποχώρησαν τα υγειονομικά standards στις πιέσεις της αγοράς και στο πολιτικό κόστος. Και, κυρίως, δεν προετοιμάστηκε το ΕΣΥ για το 2ο κύμα.
Κύριε Ξανθέ, πολύς λόγος έχει γίνει στη χώρα μας σχετικά με την επάρκεια του αριθμού των διενεργούμενων τεστ για την ανίχνευση του SARS-COV 2. Με τα σχεδόν 17.000 τεστ, που διενεργούνται πλέον καθημερινά σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, επιμένετε να ζητείτε τη διενέργεια ακόμη περισσότερων τεστ;
Δεν είναι ποσοτικό το θέμα. Ούτε ζητάμε γενικώς και αορίστως περισσότερα test. Αυτό ήταν το απολύτως εύλογο αίτημα της αρχικής φάσης. Τώρα ζητάμε στοχευμένους προληπτικούς ελέγχους, αύξηση της δυναμικότητας των δημόσιων εργαστηρίων, διαφάνεια στη συνεργασία με ιδιωτικά εργαστήρια και όχι προκλητική εύνοια συγκεκριμένου διαγνωστικού κέντρου με το οποίο είχε σχέση ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Υπουργείου για το νέο κορωνοϊό κ. Μαγιορκίνης. Και πάνω απ’ όλα ζητάμε να μην πληρώνουν οι πολίτες από την τσέπη τους για τα μοριακά τεστ που αναγκάζονται –λόγω αδυναμίας των δημόσιων εργαστηρίων να καλύψουν όλη τη ζήτηση– να κάνουν στον ιδιωτικό τομέα. Μια εξέταση που παίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία της Δημόσιας Υγείας, δεν μπορεί να επιβαρύνει τους πολίτες αλλά το κράτος. Ζητήσαμε επίσης ενημέρωση για το πόσα από τα 17.000 τεστ τη μέρα διενεργούνται δωρεάν και πόσα με ιδιωτική δαπάνη. Ακόμα περιμένουμε απάντηση….
Εάν εσείς είχατε τη θεσμική αρμοδιότητα, θα επιλέγατε να επιβάλλετε τοπικά ή ακόμη και γενικό lockdown στην Αττική, η οποία παραμένει με διαφορά το επίκεντρο της εξάπλωσης της επιδημίας του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας;
Εάν οι ειδικοί με πολύ τεκμηριωμένο τρόπο εισηγούνταν αυτή την έσχατη λύση για την αναχαίτιση της πανδημίας και την προστασία του ΕΣΥ από την κατάρρευση, προφανώς και θα το υιοθετούσα ως πρόταση προς την κυβέρνηση. Γιατί σε κάθε δίλημμα, σε κάθε ερώτημα σε περίοδο πανδημίας, η απάντηση είναι προτεραιότητα στη Δημόσια Υγεία. Το θέμα όμως είναι τι κάνει η κυβέρνηση για να αποφύγουμε το νέο lockdown.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας ακούγαμε διαρκώς ορισμένα παράπονα και διαμαρτυρίες από μερίδα των γιατρών και των νοσηλευτών του ΕΣΥ, οι οποίοι έκαναν λόγο για ανεπαρκή μέσα προστασίας στα νοσοκομεία. Στο δεύτερο κύμα δεν ακούμε καμία τέτοια διαμαρτυρία. Τι έχει αλλάξει;
Έχει αυξηθεί στη διεθνή αγορά η διαθεσιμότητα μέσων ατομικής προστασίας. Αυτό είναι το νέο δεδομένο. Το Υπουργείο Υγείας, σωστά πράττοντας, αξιοποίησε το ΙΦΕΤ (κρατική φαρμακαποθήκη) και διασφάλισε περισσότερες ποσότητες ΜΑΠ για το ΕΣΥ. Στις μάσκες όμως για τους μαθητές τα έκανε «θάλασσα» το «επιτελικό κράτος». Και ούτως ή άλλως είμαστε ακόμα στην αρχή του 2ου κύματος και η επάρκεια ΜΑΠ θα κριθεί στην πορεία.
Φαίνεται ότι και στη χώρα μας έχει καταστεί διακριτό ένα ρεύμα αμφισβήτησης ακόμη και της ίδιας της ύπαρξης του νέου κορωνοϊού. Νομίζετε ότι υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς αυτόν τον τόσο επικίνδυνο ανορθολογισμό;
Η αμφισβήτηση της επιστήμης και του κυρίαρχου λόγου υπάρχει, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που πάντα σε περιόδους μεγάλων κρίσεων αποκτά κοινωνικό έρεισμα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτή η ανορθολογική και τελικά εγωϊστική λογική, αυτός ο κοινωνικός δαρβινισμός ακροδεξιάς κοπής, ειδικά σε περίοδο πανδημίας, «βλάπτουν σοβαρά τη Δημόσια Υγεία». Το στοίχημα λοιπόν σήμερα είναι συλλογική κοινωνική ευθύνη κόντρα στη συνωμοσιολογία και στον σκοταδισμό. Προϋπόθεση γι’ αυτό όμως είναι αναβαθμισμένη κρατική ευθύνη, μέτρα αναχαίτισης της πανδημίας αλλά και σοβαρά αντισταθμιστικά μέτρα απέναντι σε όσους πλήττονται από την οικονομική κρίση, περισσότερη αλληλεγγύη, μέριμνα για τους αδύναμους και κοινωνική συνοχή.
Σας προβληματίζει το γεγονός ότι δεν έχει συνεδριάσει ακόμη, κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, το συμβούλιο των υπουργών Υγείας της ΕΕ; Γιατί συμβαίνει αυτή η οφθαλμοφανής αβελτηρία, κατά τη γνώμη σας;
Είναι γνωστό ότι η κυρίαρχη γραμμή στην ΕΕ είναι πως τα θέματα υγείας και φαρμάκου είναι εθνική αρμοδιότητα. Ειδικά χώρες όπως η Γερμανία και οι «συνοδοιπόροι» της αντιτίθενται σε κάθε πρόταση για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Όμως η πανδημία τους ανάγκασε να πάρουν την πρωτοβουλία για την προαγορά εμβολίων, που ελπίζουμε να προχωρήσει, έστω και χωρίς να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα που έσπευσε άστοχα και επιπόλαια να ανακοινώσει η κυβέρνηση. Η μη τακτική συνεδρίαση όμως του Συμβουλίου Υπουργών σε περίοδο έξαρσης της πανδημίας, υποδηλώνει χαμηλά αντανακλαστικά της ΕΕ και υπερίσχυση του «υγειονομικού εθνικισμού», έναν όρο που έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Κύριε Ξανθέ, θα ζητούσατε να επανέλθει η καθημερινή επίσημη ενημέρωση, με τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, για την πορεία της επιδημίας στη χώρα μας;
Θεωρώ ότι η περιορισμένη κοινωνική συμμόρφωση στα περιοριστικά μέτρα αναδεικνύει ένα έλλειμμα πειθούς της πολιτείας και των αρμόδιων οργάνων της. Εκεί πρέπει να δοθεί το βάρος, στην επιστημονική ενημέρωση, στη διαφάνεια, στην ευαισθητοποίηση και προετοιμασία των τοπικών κοινωνιών και όχι στις απειλές, στα πρόστιμα και στην επιβολή. Η προστασία της Δημόσιας Υγείας δεν είναι αστυνομική υπόθεση αλλά υπόθεση εξειδικευμένων επαγγελματιών υγείας που δρουν προληπτικά και «θεραπευτικά» σε επίπεδο γενικού πληθυσμού. Ο Σωτήρης Τσιόδρας έχει δώσει «δείγματα γραφής» επιστημονικής εγκυρότητας, αξιοπιστίας και ενσυναίσθησης. Γι’ αυτό και εξακολουθεί να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της κοινωνικής πλειοψηφίας. Με την έννοια αυτή η δημόσια παρουσία του είναι πάντα ευπρόσδεκτη και χρήσιμη σε κάθε φάση της υγειονομικής κρίσης.
12°
