Ο Μάνος Ματσαγγάνης στέλνει ανταπόκριση από το Μιλάνο που βρίσκεται σε καραντίνα: Η πόλη που βρίσκεται σε κώμα και η καθημερινότητα με τον κορωνοϊό.
Λένε πως η πιο σκοτεινή ώρα είναι λίγο πριν το χάραμα. Ο ανταποκριτής σας δεν έχει προσωπική πείρα: έχει διαλέξει ένα επάγγελμα που δεν απαιτεί πρωινό ξύπνημα, και έχει από καιρό ξεχάσει τις λίγες φορές που γύριζε στο σπίτι μετά από ξενύχτι, όσο για τις σκοπιές 4-6 στο στρατόπεδο δεν θέλει να τις θυμάται. Αλλά ελπίζει ολόψυχα να έχουν δίκιο αυτοί που το λένε. Μια βδομάδα από τα τελευταία, πιο δρακόντεια μέτρα, το χάραμα φαίνεται να αργεί πολύ ακόμη.
Κυριακή πρωί στο Μιλάνο, η πόλη παραμένει σε κώμα. Η παροιμιώδης ζωντάνια των κατοίκων και το βιαστικό τους βήμα φαίνονται μακρινή ανάμνηση. Πηγαίνουμε στο σούπερ-μάρκετ (μια από τις τελευταίες δραστηριότητες που επιτρέπονται ακόμη) σέρνοντας τα πόδια μας, σαν να έχουμε όλη τη μέρα μπροστά μας (όπως άλλωστε ισχύει), σαν να θέλουμε να παρατείνουμε τη διάρκεια της εξόδου μας από το σπίτι, και ίσως την οπτική έστω επαφή με άλλους ανθρώπους.
Έξω από το Coop είκοσι περίπου πελάτες περιμένουν υπομονετικά στην ουρά, σε απόσταση ενός μέτρου ο ένας από τον άλλον. Είναι όλοι τους ψύχραιμοι και ευγενικοί, παραχωρούν ευχαρίστως τη θέση τους σε πιο ηλικιωμένους, όμως κανείς δεν έχει όρεξη για αστεία. Κάθε τόσο ο υπεύθυνος του σούπερ-μάρκετ ανοίγει τις πόρτες και αφήνει τον προκαθορισμένο αριθμό να περάσει. Στα ταμεία οι εργαζόμενες εμψυχώνουν τους πιο κατηφείς από τους πελάτες: «Να δείτε που θα περάσει και αυτό». Η ταμίας που εξυπηρετεί εμένα ανοίγει άλλο θέμα συζήτησης (θα εκτίμησε ότι δεν έχω φτάσει ακόμη στο κατώτερο σκαλοπάτι κατήφειας): «Είχα κανονίσει να πάω εκδρομή το άλλο ΣΚ, τώρα αναγκάστηκα να την ακυρώσω, ελπίζω να τελειώσει σύντομα αυτή η ιστορία, έχει αρχίσει να με κουράζει. Κουπόνια για σερβίτσιο; (όχι) Χαρτάκια; (ναι) – Ίντερ ή Μίλαν; (Ίντερ)». Μου δίνει χαμογελώντας την απόδειξη και την πιστωτική κάρτα: «Καλή μέρα να έχετε». Ανταποδίδω τον χαιρετισμό, και την ευχαριστώ για την καλή διάθεση. Αστράφτει το πρόσωπό της: «Σας ευχαριστώ πολύ!»
Εντωμεταξύ, οι μέρες διαδέχονται απαράλλαχτες η μία την άλλη. Στις 6 το απόγευμα παρακολουθούμε την ανακοίνωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας για την εξέλιξη της επιδημίας. Έχουμε πια πάνω από 100 νέα κρούσματα την ώρα σε όλη την Ιταλία, τα μισά από αυτά στη Λομβαρδία. Η Corriere della sera και οι άλλες σοβαρές εφημερίδες αποστρέφονται την υστερία, όμως τις τελευταίες μέρες οι τόνοι είναι σχεδόν πένθιμοι. Τα editorial και οι μόνιμες στήλες καλούν τους αναγνώστες να αναλογιστούν ότι η Ιταλία έχει περάσει χειρότερες μέρες, βγήκε από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατεστραμμένη και πεινασμένη, αλλά γεμάτη ενθουσιασμό και δημιουργικότητα, που μέσα σε λίγα χρόνια έφερε το οικονομικό θαύμα που τη μεταμόρφωσε. Έτσι και τώρα θα βγούμε πιο δυνατοί κτλ.
Οι μέσα σελίδες αφηγούνται ιστορίες, με ιώτα μικρό. Ο 48χρονος οδηγός ασθενοφόρου στη Brescia ανέβασε πυρετό και ξεψύχησε στο σπίτι του προτού καν προλάβουν να βγουν τα αποτελέσματα του τεστ. Η 17χρονη από το Como είχε την ατυχία να πάθει καλπάζουσα μηνιγγίτιδα, και την ακόμη μεγαλύτερη ατυχία να την πάθει τώρα – εάν της συνέβαινε άλλη εποχή θα την είχαν σώσει, στην κηδεία οι αρχές επέτρεψαν να είναι παρόντες μόνο οι γονείς της και τα αδέλφια της, οι συμμαθητές την παρακολούθησαν σε streaming.
Το προσωπικό των νοσοκομείων είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης: περιφέρονται σαν ζόμπι, άυπνοι, με το πρόσωπο χαρακωμένο από τα σημάδια της μάσκας, σημαδεμένοι για πάντα από όσα ζουν αυτές τις μέρες. «Μη μας λέτε ήρωες. Απλώς μείνετε στο σπίτι».
Ο δήμαρχος του Bergamo είναι υπό την επήρεια ισχυρού κλονισμού: στην πόλη του τα θύματα της επιδημίας πάνε κυριολεκτικά άκλαυτα, από το νοσοκομείο απευθείας στο νεκροταφείο, μέχρι προχθές τα φέρετρα στοιβάζονταν στις εκκλησίες, τώρα γέμισαν και αυτές, τα γραφεία τελετών δουλεύουν τριπλοβάρδιες, με ελλείψεις στο προσωπικό τους λόγω της επιδημίας. Η δυναμικότητα των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας επεκτείνεται, αλλά αργά – σίγουρα πιο αργά από τον ρυθμό άφιξης ασθενών που χρειάζονται νοσηλεία σε αυτές. Από τους υπεράριθμους ασθενείς επιλέγονται όσοι έχουν μια ρεαλιστική ελπίδα να ωφεληθούν περισσότερο. Όσοι έχουν προϋπάρχουσες παθήσεις και μεγάλη ηλικία (άνω των 70) κατατάσσονται στην κατηγορία NCR: μη υποψήφιοι για ανάνηψη. Δεν αφήνονται αβοήθητοι, αλλά μεταφέρονται σε άλλη αίθουσα για «παρηγορητική αγωγή» με παυσίπονα. Το προσωπικό των νοσοκομείων είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης: περιφέρονται σαν ζόμπι, άυπνοι, με το πρόσωπο χαρακωμένο από τα σημάδια της μάσκας, σημαδεμένοι για πάντα από όσα ζουν αυτές τις μέρες. «Μη μας λέτε ήρωες. Απλώς μείνετε στο σπίτι».
Μου τηλεφωνούν φίλοι από την Αθήνα. Υποψιάζομαι ότι έχουν αρχίσει να ανησυχούν στα σοβαρά. Η φωνή τους ακούγεται πιο ευδιάθετη από ό,τι συνήθως. Όπως όταν επισκεπτόμαστε έναν ασθενή σε καταληκτική φάση. Ας μην υπερβάλλουμε, παιδιά. Το πιθανότερο είναι ότι θα επιζήσουμε. Εσείς να προσέχετε.
4°
