Ο Μάνος Βουλαρίνος γράφει για τον πανικό που διασπείρουν εδώ και μέρες τα ΜΜΕ για την επικινδυνότητα του κορωνοϊού, την ίδια στιγμή που συνιστούν «ψυχραιμία».
Οι αναταράξεις σε μια πτήση είναι κάτι συνηθισμένο. Γι’ αυτό το πολύ-πολύ και αν οι αναταράξεις είναι κάπως πιο έντονες, ο πιλότος να απευθύνει ένα σύντομο και χαλαρό μήνυμα προκειμένου να καθησυχάσει αυτούς τους επιβάτες που φοβούνται περισσότερο. Δύσκολο να πανικοβληθεί κάποιος κι αν το πάθει, οι υπόλοιποι επιβάτες θα τον ηρεμήσουν.
Φανταστείτε τώρα τους επιβάτες μιας πτήσης στην οποία σε κάθε ανατάραξη βγαίνουν μέλη του πληρώματος και τρέχουν πάνω-κάτω, φωνάζουν με αγωνία «μην πανικοβάλλεστε, μην πανικοβάλλεστε», την ώρα που ο πιλότος ακούγεται από τα μεγάφωνα να λέει «μακάρι να μην έχουμε άλλη ανατάραξη» ή «δεν είναι κάτι ανησυχητικό, αλλά θα σας ειδοποιήσουμε αμέσως αν υπάρξει πιθανότητα να έχουμε και άλλη ανατάραξη» ή «το αεροπλάνο είναι απολύτως ασφαλές μέσο, αλλά σε πέριπτωση που κάτι πάει στραβά μην ξεχάσετε τις οδηγίες μπλα μπλα μπλα» και κάθε τόσο να ενημερώνει «προσοχή, κίνδυνος αναταράξεων σε 5΄» χωρίς, φυσικά, να ξεχνάει το «μην πανικοβάλλεστε, μην πανικοβάλλεστε».
Υπάρχει έστω και η παραμικρή πιθανότητα να μην πανικοβληθούν οι επιβάτες του αεροσκάφους;
Το πιο πιθανό είναι ότι θα τα κάνουν πάνω τους και είτε θα έχουν δίκιο και το αεροπλάνο όντως θα κινδυνεύει, είτε θα έχουν άδικο και ο πιλότος και το πλήρωμα θα είναι ανόητοι ή σαδιστές.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τον κορωνοϊό και τα δελτία «ειδήσεων».
Κάθε μέρα εδώ και μέρες, διευθυντές, παρουσιαστές και δημοσιογράφοι κάνουν ό,τι χρειάζεται προκειμένου ο πληθυσμός να πανικοβληθεί. Κάνουν ό,τι μπορούν για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει ούτε ένας τηλεθεατής που να μη φοβηθεί.
Ζωντανές συνδέσεις, έκτακτα δελτία για κάθε πιθανό και απίθανο κρούσμα, μαρτυρίες (με αλλοιωμένη φωνή και πλάτη στην κάμερα) ανθρώπων που ήρθαν σε επαφή με κάποιον ασθενή ή άκουσαν κάτι γι’ αυτόν, μέτρημα κρουσμάτων με αγωνία για κάθε νέο κρούσμα που εμφανίζεται, ρεπορτάζ όπου αγωνιωδώς ερωτούνται νταλικιέρηδες πώς θα συνεχίσουν να κάνουν την φοβερά επικίνδυνη πια δουλειά τους... τα δελτία «ειδήσεων» και οι «ενημερωτικές» εκπομπές κάνουν ότι μπορούν και ότι χρειάζεται για να πανικοβληθεί και ο πιο ψύχραιμος συμπολίτης.
Και μετά, φυσικά, δεν ξεχνούν να διδάξουν ψυχραιμία επαναλαμβάνοντας τη φράση «δεν χρειάζεται κανένας πανικός».
Δεν τα γράφω αυτά ως πρωτοφανή ή παράξενα. Πρωτοφανή ή παράξενα μπορεί να φαίνονται σε όσους έχουν την εντύπωση πως τα δελτία «ειδήσεων» και οι «ενημερωτικές» εκπομπές έχουν στόχο την υπεύθυνη ενημέρωση.
Όμως η φράση «ενημερώσαμε με υπευθυνότητα τους ανθρώπους που μας παρακολούθησαν χτες;» δεν έχει ακουστεί ποτέ σε καμία σύσκεψη δελτίου ή εκπομπής. Η μόνη φράση που ακούγεται είναι «τι νούμερα κάναμε;» και είναι απολύτως λογικό. Γιατί και τα «δελτία» ειδήσεων και οι «ενημερωτικές» εκπομπές στόχο δεν έχουν να ενημερώσουν, αλλά να μαζέψουν κοινό. Και τίποτα δεν μαζεύει μεγαλύτερο κοινό από τον πανικό. Τίποτα δεν κάνει τους ανθρώπους να μένουν κολλημένοι στις οθόνες τους όσο ο φόβος και η ελπίδα για μια πληροφορία που μπορεί να τους σώσει ζωή (ακόμα κι όταν η ζωή τους καθόλου δεν κινδυνεύει).
Αλλά, όπως είπα, αυτά δεν είναι ούτε πρωτοφανή ούτε παράξενα. Κι επειδή δεν είναι ούτε πρωτοφανή ούτε παράξενα, σιγά-σιγά παύουν να είναι και εκνευριστικά. Συνηθίζονται.
Αυτό που δεν συνηθίζεται με τίποτα είναι το δούλεμα στη μούρη και η άνεση με την οποία οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν κάνει όλα τα παραπάνω λένε «φυσικά δεν χρειάζεται κανένας πανικός». Αυτό που είναι εκνευριστικό και θα είναι για πάντα εκνευριστικό είναι να λένε πόσο κακό πράγμα είναι ο πανικός οι ίδιοι οι σπορείς του. Οι ίδιοι που με κάθε τρόπο τον προκαλούν. Και μπράβο τους.
Τα λάθη και η πελατειακή νοοτροπία είδαμε πού μας οδήγησαν. Οι επιλογές που γίνονται σήμερα θα καθορίσουν αν θα αφήσουμε οριστικά πίσω μας την κρίση ή αν θα ξαναμπούμε στον φαύλο κύκλο.
14°
