Η σύντομη απάντηση στην ερώτηση του τίτλου είναι «ναι, κακό είναι» αλλά δυστυχώς πολλές φορές ακόμα και τα προφανή χρειάζονται εξηγήσεις. Και πριν από τις εξηγήσεις χρειάζονται περιγραφές.
Στη φωτογραφία βλέπετε ανθρώπους να έχουν κάνει ουρά έξω από το βιβλιοπωλείο στο οποίο ο Γιώργος «Ντάνος» Αγγελόπουλος, ο νικητής του προπέρσινου ριάλιτι «Survivor» και μάλλον όχι πολλά πέρα από αυτό, υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου «Ντάνος» το οποίο είναι μια αφήγησή του στην κυρία Σαββίδου. Δεν ξέρω αν πρόκειται για κάποιο διαφημιστικό κόλπο ή αν ο πόθος των εικονιζόμενων συμπολιτών να αγοράσουν το βιβλίο με την αφήγηση του Ντάνου είναι γνήσια. Ξέρω όμως ότι κάποιοι γέλασαν με τους ανθρώπους της ουράς και κάποιοι άλλοι τους υπερασπίστηκαν ρωτώντας «πού είναι το κακό» και υποστηρίζοντας πως το διάβασμα είναι έτσι κι αλλιώς μια καλή συνήθεια και πως οι άνθρωποι που μπήκαν σε βιβλιοπωλείο για το βιβλίο του Ντάνου θα έρθουν σε επαφή και με άλλα βιβλία και πιθανότατα έτσι θα ανοίξουν οι ορίζοντες τους.
Ξεκινώντας από τον ισχυρισμό με τους ορίζοντες που ανοίγουν, να πω πως κάποιος που στήθηκε στην ουρά για να αγοράσει το βιβλίο του Ντάνου όντως θα έρθει σε επαφή και με άλλα βιβλία. Και από αυτά τα βιβλία θα επιλέξει ένα της Χρυσηίδας της Δημουλίδου, ένα από τα ράφια που γράφουν «Αυτοβελτίωση» και ένα για τα «αόρατα νήματα του σύμπαντος που κινούνται με τη δύναμη της θέλησης» ή κάποια άλλη αντίστοιχη μπούρδα. Και ναι, είναι πολύ καλύτερο να μη διαβάζεις, παρά να διαβάζεις σκουπίδια.
Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω την άποψη σύμφωνα με την οποία το διάβασμα είναι καλό ανεξαρτήτως περιεχομένου. Μου φαίνεται το ίδιο αφελής με την άποψη σύμφωνα με την οποία είναι καλύτερο κάποιος να βλέπει ριάλιτι, σαπουνόπερες και τις μεσημεριανές θανατολάγνες εκπομπές, παρά να μη βλέπει καθόλου τηλεόραση, γιατί έτσι μπορεί κάποια στιγμή να φτάσει να δει και κάποια τηλεοπτικά διαμάντια. Στην πραγματικότητα όλοι ξέρουμε ότι οι άνθρωποι που ταΐζουν το μυαλό τους αποκλειστικά (έμφαση στο «αποκλειστικά») με σκουπίδια, το μόνο που κατορθώνουν είναι να το μετατρέπουν σε χωματερή που μάλλον περιορίζει τις πιθανότητες κατανάλωσης οποιουδήποτε προϊόντος απαιτεί εγκεφαλική λειτουργία. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα βιβλία. Και για να το κάνω ακόμα πιο απλό: είναι καλύτερο (και σίγουρα σε κάνει καλύτερο άνθρωπο) να μην έχεις διαβάσει ποτέ τίποτα, παρά το μόνο που έχεις διαβάσει να είναι τα άπαντα του Πλεύρη.
Τα παραπάνω νομίζω απαντούν και στον ισχυρισμό «βιβλίο να ’ναι κι ό,τι να ’ναι» και εξηγούν και «πού είναι το κακό». Δεν απαντούν όμως στην ερώτηση που σίγουρα θα ακολουθήσει και θα ρωτάει «κι εσύ τι ζόρι τραβάς;».
Λοιπόν, το ζόρι που τραβάω έχει να κάνει με το ότι δεν είμαι ένας αφ’ υψηλού παρατηρητής. Ζω και εργάζομαι στην κοινωνία για την οποία γράφω και ως κομμάτι της επηρεάζομαι απ’ οτιδήποτε συμβαίνει σ’ αυτήν. Αν οι άνθρωποι που καταναλώνουν σκουπίδια, που πιστεύουν ότι οι γάιδαροι πετούν, που νομίζουν ότι «όταν θέλεις πολύ κάτι το σύμπαν που δεν έχει άλλη δουλειά να κάνει θα ασχοληθεί μαζί σου» αυξάνονται, η ζωή μου γίνεται χειρότερη και η δουλειά μου πιο δύσκολη. Αν οι άνθρωποι που βλέπουν ριάλιτι, διαβάζουν Ντάνο και ψηφίζουν Βελόπουλους και Πολάκηδες γίνονται περισσότεροι, αυτό σημαίνει ότι εμείς, που μας γυρνούν τ’ άντερα με όλα αυτά, γινόμαστε λιγότεροι. Κι όσο αναρωτιόμαστε «και πού είναι το κακό» ή «και τι σε πειράζει εσένα μωρέ», θα λιγοστεύουμε ακόμα περισσότερο.
Όχι ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά. Δεν μπορούμε (και σίγουρα δεν πρέπει) να απαγορεύσουμε σε οποιονδήποτε να καταναλώσει ό,τι και όσο junk θέλει. Μπορούμε, όμως, να μη σφυρίζουμε αδιάφορα πιστεύοντας πως αυτό που συμβαίνει γύρω μας δεν μπορεί να μας αγγίξει. Και μπράβο μας.
Τα λάθη και η πελατειακή νοοτροπία είδαμε πού μας οδήγησαν. Οι επιλογές που γίνονται σήμερα θα καθορίσουν αν θα αφήσουμε οριστικά πίσω μας την κρίση ή αν θα ξαναμπούμε στον φαύλο κύκλο.
15°
