Υπόθεση Κασόγκι

Το χωριό Καρμιριά, πέντε χιλιόμετρα από την Καισάρεια, στους πρόποδες του Αργαίου Όρους όπου οι πάγοι στην κορυφή του δεν λιώνουν ποτέ κατά τον Στράβωνα, στην καρδιά της Καππαδοκίας, είναι γνωστό για δύο λόγους. Από εκεί κατάγεται η οικογένεια Καζαντζόγλου της οποίας απόγονος ήταν ο Ελία Καζάν. Ήταν όμως και η γενέτειρα της οικογένειας Κασικζί της οποίας ένας από τους τελευταίους απογόνους είναι (ήταν προφανώς) ο Τζαμάλ Κασόγκι, ο σαουδάραβας δημοσιογράφος που δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη εντός του Γενικού Προξενείου της Σαουδικής Αραβίας.

Όπως είναι φυσικό μία οικογένεια καζανάδων από την Καππαδοκία να καταλήξει στη Νέα Υόρκη και να αναδείξει έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του 20ού αιώνα, άλλο τόσο φυσικό ήταν μία οικογένεια «κουταλάδων» (Κασικτζί σημαίνει κουταλάς) επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να καταλήξει στη Μεδίνα της Σαουδικής Αραβίας. Η Καρμιριά ήταν ανέκαθεν ένα μικρό χωριό με πλειοψηφία Ρωμιών, μία σημαντική κοινότητα Αρμένηδων και μία μικρότερη Τούρκων. Πριν από περίπου 300 χρόνια, τρεις άνδρες της οικογένειας Κασικτζί ταξίδεψαν στη Μέκκα για να προσκυνήσουν. Έγιναν, δηλαδή, Χατζήδες. Ένας από αυτούς ήταν μουεζίνης στο Germir, έτσι λέγεται στα τούρκικα η Καρμιριά. Οι Άραβες μουλάδες στη Μέκκα αντιλήφθηκαν πως ο καππαδόκης μουεζίνης ήταν εξαιρετικός. Τον κράτησαν και τον εγκατέστησαν στη Μεδίνα. Έκτοτε ο Κασικτζί ανέλαβε να εκπαιδεύει τους μουεζίνηδες του τάφου του Μωάμεθ. Πρόκειται για μία από τις εμβληματικές και άγιες τοποθεσίες του Ισλάμ. Σιγά-σιγά, λόγω παραφθοράς, το όνομα Κασικτζί κατέληξε σε Κασόγκι. Οι «κουταλάδες» τις Καρμιριάς αναδείχθηκαν σε λειτουργούς ενός από τους ιερότερους τόπους του Ισλάμ. Έως την εποχή του Λόρενς της Αραβίας. Οι Άραβες ξεσηκώθηκαν κατά του Σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Κασόγκι έμειναν πιστοί στην Οθωμανική διοίκηση. Μετά την ανατροπή ανέλαβε την τοπική εξουσία κάποιος Σερίφ Χουσεΐν, κατά την παράδοση απόγονος του Μωάμεθ. Η οικογένεια Κασόγκι εξορίστηκε στη Δαμασκό. Εκεί ο νεαρός, τότε, Μοχάμεντ Χαλίντ Κασόγκι σπουδάζει γιατρός. Μετά τη σταθεροποίηση της Εγγύς και Μέσης Ανατολής με τη Συνθήκη Σπάικς-Πικό, γύρω στο 1925, ο Μοχάμεντ Χαλίντ επιστρέφει και εγκαθίσταται στη Μέκκα. Πολύ γρήγορα αναλαμβάνει καθήκοντα προσωπικού γιατρού του βασιλιά Ιμπν Σαούντ, του ιδρυτή της Δυναστείας. Αποκτά πολλά παιδιά, μεταξύ των οποίων και τον Αντνάν. Τον στέλνει στο Κολοράντο για σπουδές, αλλά αυτός επιστρέφει επιχειρηματίας. Ο Αντνάν Κασόγκι εξελίχθηκε στον μεγαλύτερο έμπορο όπλων του πλανήτη, αλλά και σε έμπιστο και διαχρονικό φίλο του Ανδρέα Παπανδρέου. Η κόρη του μεγαλογιατρού, η Σοχεΐρ, παντρεύεται τον Μοχάμεντ Αλ Φαγέντ της βασιλικής οικογένειας. Ο γιος τους ονομάστηκε Ντόντι. Ήταν ο τελευταίος εραστής της Λαίδης Νταϊάνα. Βρήκαν τραγικό θάνατο στο υπόγειο τούνελ στο Παρίσι. Πολλά ακούστηκαν και ακόμη περισσότερα γράφτηκαν για εκείνο το αυτοκινητιστικό δυστύχημα, που ενδεχομένως να ήταν και δολοφονία.

Ένας άλλος γιος του μεγαλογιατρού, ο Αχμέντ, απέκτησε  τον Τζαμάλ Κασόγκι. Τον δημοσιογράφο που εξαφανίστηκε στο Γενικό Προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Πόλη. Το όνομα Τζαμάλ επιλέχθηκε συνειδητά. Τότε, το 1959, το αραβικό έθνος ολόκληρο παλλόταν με τα εθνικιστικά συνθήματα του Νάσερ, ένα εκ των ονομάτων του οποίου ήταν Τζαμάλ.

Ο πόλεμος των μυστικών υπηρεσιών, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και ο Οσάμα Μπιν Λάντεν

Στο πρόθυρο του Γενικού Προξενείου της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, αργά το πρωί της 2ας Οκτωβρίου του 2018, ο Τζαμάλ Κασόγκι κοντοστάθηκε και έστριψε το βλέμμα του στη γυναίκα που τον συνόδευε. Το όνομα της, Χατιτζέ. Επρόκειτο να παντρευτούν και αυτός ήταν ο λόγος που ο Τζαμάλ έπρεπε να επισκεφθεί το προξενείο. Χρειαζόταν τα απαραίτητα πιστοποιητικά του προξενικού ληξιαρχείου.
Πριν από πάρα πολλά χρόνια, στη γενέτειρα του Τζαμάλ Κασόγκι, την Καρμιριά της Καππαδοκίας, ο τρελός του χωριού ερωτεύθηκε την κόρη του Αγά. Πήγε και τη ζήτησε αλλά ο Αγάς δεν τον αποπήρε, τρελό άνθρωπο. Του είπε όμως το εξής: «Όταν λιώσουν τα χιόνια στην κορυφή του βουνού, τότε θα την παντρευτείς». Από τον Στράβωνα έως και τον Ελία Καζάν ξέρουμε ότι οι πάγοι στην κορυφή του Αργαίου δεν λιώνουν ποτέ. Ο καππαδόκης σκηνοθέτης στο «Αμέρικα - Αμέρικα» δείχνει τον Αρμένη παγοπώλη να μεταφέρει με το μουλάρι κομμάτια πάγου από το Αργαίο μέσα στην ντάλα του καλοκαιριού.
Η παλιά αυτή ιστορία φαίνεται πως ακολουθούσε κατά πόδας και τους Κασόγκι. Κάτι σαν τον μίτο της μοίρας. Ο κύκλος έκλεισε στην πόρτα του Γενικού Προξενείου. Η Χατιτζέ δεν θα παντρευόταν ποτέ τον Τζαμάλ Κασόγκι. Η μοίρα τούς χτύπησε τη 2α Οκτωβρίου. Ήξερε άραγε ο Τζαμάλ ότι πήγαινε κατευθείαν στο στόμα του λύκου;

Ο Τουρκί Αλ Φαϊζάλ 

Από νέος ο Τζαμάλ Κασόγκι εντάχθηκε στις τάξεις των Αδελφών Μουσουλμάνων. Αν και έφερε το όνομα του Νάσερ εντούτοις στράφηκε από νωρίς στο Ισλάμ. Εντός και εκτός συνόρων της Σαουδικής Αραβίας έγινε γνωστός από τα ρεπορτάζ του στο Αφγανιστάν. Αυτός έκανε γνωστό τον τότε ήρωα του ισλαμικού φονταμενταλισμού, τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Όταν, δηλαδή, η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ χρηματοδοτούσαν του αφγανούς Μουτζαχεντίν για να πολεμήσουν κατά των Σοβιετικών. Ο Τζαμάλ Κασόγκι αποκάλυψε στο αμερικανικό και το ευρωπαϊκό κοινό τον γενειοφόρο τζιχαντιστή.

Ως δημοσιογράφος και ως ρεπόρτερ στις «καυτές» ζώνες της Τζιχάντ, ο Τζαμάλ Κασόγκι βρισκόταν πάντα υπό την προστασία του Τουρκί Αλ Φαϊζάλ. Η μητέρα αυτού του ανθρώπου ήταν η Ιφέτ Χανούμ, τούρκος πολίτης. Εδώ αρχίζει το ενδιαφέρον. Ο Τουρκί Αλ Φαϊζάλ ήταν επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας για μία πολύ μακρά περίοδο. Από το 1977. Ο απόλυτος άρχων, δηλαδή. Απομακρύνθηκε μόλις το 2003, μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Προηγουμένως ο Τζαμάλ Κασόγκι είχε αναλάβει γενικός διευθυντής της εφημερίδας «Αλ Βατάν» (Η Πατρίδα) στο Ριάντ. Το 2003 ο Τζαμάλ παίρνει ευδιάκριτες αποστάσεις από την ισλαμική τρομοκρατία της Αλ Κάιντα, όταν πια η οργάνωση είχε αρχίσει να χτυπά στόχους στη Σαουδική Αραβία. Ακολούθησε τον μέντορά του Τουρκί Αλ Φαϊζάλ στο Λονδίνο και την Ουάσινγκτον, όπου ο πρώην αρχηγός των υπηρεσιών ασφαλείας ανέλαβε καθήκοντα πρέσβη. Ο Τζαμάλ εκτελούσε χρέη διευθυντή του γραφείου Τύπου των δύο πρεσβειών.

Λίγο πριν το 2016 επανήλθε στην εφημερίδα «Αλ Βατάν». Όμως τότε άρχισαν τα προβλήματα. Μετά από ραγδαίες και καταλυτικές εξελίξεις άλλαξαν οι συσχετισμοί στον Βασιλικό Οίκο των Σαούντ. Ανέλαβε βασιλικά καθήκοντα ο ήδη ασθενής αδελφός - διάδοχος. Στην ουσία η εξουσία περιήλθε στον πρίγκιπα - διάδοχο Σαλμάν.
Ο Τζαμάλ Κασόγκι είχε στρατευθεί στην υπόθεση «Αραβική Άνοιξη». Υποστήριξε την εξέγερση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο και την ανάδειξη στην ηγεσία της χώρας του Μούσρι (Μοχάμεντ Μόρσι). Ο Μούσρι ήταν κολλητός του Ερντογάν. Ο Ερντογάν ήταν ο μέντορας του πολιτικού Ισλάμ και βασικό γρανάζι στην Αραβική Άνοιξη της Αιγύπτου. Τότε ο Τζαμάλ Κασόγκι έγινε άνθρωπος του Ερντογάν. Και παρέμεινε έως τη 2α Οκτωβρίου.

Μετά το «Πραξικόπημα της Αυλής» στο Ριάντ και την επιβολή της εξουσίας του πρίγκιπα Σαλμάν, ο Τζαμάλ Κασόγκι περιήλθε σε δυσμένεια. Από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στον Οσάμα Μπιν Λάντεν και από εκεί στο πολιτικό Ισλάμ και την Αραβική Άνοιξη στο Κάιρο, ο δρόμος ήταν μακρύς και ολισθηρός. Ο Τζαμάλ έφυγε στο εξωτερικό αλλά πάντα διέθετε το δικαίωμα ασυλίας στην Τουρκία του Ερντογάν. Ξαναγύρισε, δηλαδή, στα «πάτρια εδάφη» της οθωμανικής Ανατολίας.

Τα γεωπολιτικά πράγματα ωστόσο είχαν αλλάξει δραματικά. Η νέα εξουσία στη Σαουδική Αραβία αποφάσισε να «περιορίσει» τον χώρο ελιγμών του Ερντογάν εντός του σουνιτικού Ισλάμ. Με αιχμή του δόρατος την υπόθεση Κατάρ, η Σαουδική Αραβία εναντιώθηκε στις πρωτοβουλίες αλλά και στα σχέδια της Άγκυρας. Ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε ποτέ να εξελιχθεί σε απόλυτο κυρίαρχο του Σουνιτισμού, όπως ονειρευόταν. Η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος είχαν ξεκαθαρίσει τις προθέσεις τους. Ο Μούσρι ήταν πια στη φυλακή και οι άνθρωποι του Ερντογάν στο Κάιρο εκδιώχθηκαν κακήν κακώς.

Ο Τζαμάλ Κασόγκι βρέθηκε στη μέση δύο μυλόπετρων με ανεξάρτητες ροπές. Στον ενδοσουνιτικό πόλεμο μεταξύ φατριών για την εξουσία με επίκεντρο τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, τα Εμιράτα και την Τουρκία, και τον πόλεμο μεταξύ Σουνιτισμού και Σιιτισμού. Όλα αυτά πάνω στο «πτώμα» του Ιράκ και εκείνο της Συρίας. Θρησκευτικός πόλεμος με πολιτικά κριτήρια από την Κασπία έως το Ομάν και από το Αφγανιστάν μέχρι την Υεμένη.

Εκείνο το μεσημέρι της 2ας Οκτωβρίου στο Γενικό Προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Πόλη, οι κάμερες ασφαλείας αποτύπωσαν για τελευταία φορά το «στίγμα» του Τζαμάλ Κασόγκι. Λέγεται πως 15 πράκτορες με δύο Lear Jets είχαν φθάσει την προηγουμένη από το Ριάντ. Ο Τζαμάλ Κασόγκι δεν εξήλθε ποτέ του Προξενείου. Ο Ερντογάν σε δημόσια δήλωσή του είχε πει: «Εξαφανίστηκε ένας φίλος μου. Δεν μπορεί να εξαφανίζονται έτσι οι άνθρωποι».