O Κυριάκος Μητσοτάκης μιλάει για τα σχέδια του για τον Πολιτισμό, για τις χορηγίες, το ΥΠΠΟ, τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση αρχαιολογικών χώρων
Ο αγαπημένος πίνακας του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκεται στο γραφείο του. Είναι ένα μικρό έργο του Νίκου Κεσσανλή, δώρο της Μαρέβας όταν εξελέγη πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας. Αυτός και ένα καταγεγραμμένο και δηλωμένο στο Υπουργείο Πολιτισμού ερυθρόμορφο αγγείο του 460 π.Χ. από την αρχαιολογική συλλογή του πατέρα του. Οι δύο αγαπημένοι του άνθρωποι έχουν άθελά τους ορίσει σε συμβολικό επίπεδο τις δύο προτεραιότητες του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας στον χώρο του πολιτισμού.
Έχω θέσει στόχο τη σύνδεση πολιτισμού και τουρισμού και την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων, λέει σε μια συζήτηση. Δεν μπορεί η Ελλάδα να είναι συνδεδεμένη κατά 80% με τον ήλιο και τη θάλασσα και μόνο κατά 20% με τον πολιτισμό. Επίσης, μια Ελλάδα με αυτοπεποίθηση δεν μπορεί να αφήνει απ’ έξω το κομμάτι της μοντέρνας τέχνης. Έχω πολύ φιλόδοξους στόχους για τον αριθμό των επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους και στα Μουσεία της χώρας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Πολυτεχνείο, ο δημόσιος χώρος, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, οι διευθυντές και οι συλλέκτες είναι θέματα ανοιχτά στο τραπέζι για αυτόν τον ευρωπαϊστή πολιτικό που έχει βάλει στόχο να επαναφέρει την κανονικότητα σε μια κοινωνία που έχει απογοητευτεί από το πολιτικό σύστημα αλλά εξακολουθεί να θεωρεί τον εαυτό της μέρος της αστικής δημοκρατίας.
H εκλογή του στην ηγεσία της ΝΔ τον Ιανουάριο του 2016 έδειξε ότι το κεντρώο προφίλ του μπορεί να κινητοποιήσει πολίτες που αποστρέφονται τον λαϊκισμό, την αναξιοκρατία, τις ακρότητες. Αναπόφευκτα η «βιτρίνα» του ελληνικού πολιτισμού, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ΕΑΜ) και το παρακείμενο Πολυτεχνείο, η Πατησιών και τα Εξάρχεια μπαίνουν στην κουβέντα. Οι πολίτες έχουν κουραστεί να βλέπουν τη δημόσια και ιδιωτική περιουσία να καταστρέφεται χωρίς αντίδραση από τη συντεταγμένη πολιτεία. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2007 το ΚΑΣ είχε εγκρίνει το σχέδιο επέκτασης του Αρχαιολογικού Μουσείου που είχε προτείνει ο πρώην διευθυντής του, Νίκος Καλτσάς. Η πρόταση, που είχε υποβληθεί στο υπουργείο, αφορούσε το κτιριολογικό πρόγραμμα, το τι θα περιλαμβάνει και σε τι θα εξυπηρετεί η επέκταση. Αυτή η σημαντική αναβάθμιση, που θα συνέβαλε στην αναβάθμισης και όλης της περιοχής, έμεινε στα σχέδια.
«Πιστεύω ότι η Αρχιτεκτονική Σχολή πρέπει να φύγει από το Πολυτεχνείο»
Το Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το μουσείο αναφοράς. Η αναβάθμισή του δεν αφορά μόνο την πόλη αλλά και τη χώρα. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία για μία σημαντική ανάπλαση, αστική και οικονομική. Χρειάζεται επέκταση, να δημιουργηθούν υπόγειες αίθουσες για την έκθεση συλλογών που μένουν κρυμμένες λόγω έλλειψης χώρου, μια εντυπωσιακή καινούργια είσοδος, πεζοδρόμηση και να ενωθεί με το κτίριο του Πολυτεχνείο. Πιστεύω ότι η Αρχιτεκτονική Σχολή πρέπει να φύγει από το Πολυτεχνείο.
Το Πολυτεχνείο ίσως δεν είναι κατάλληλο να γίνει Μουσείο, θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει κέντρο άλλων πολιτιστικών δράσεων. Θεωρώ όμως βασικό, με τη σύμφωνη γνώμη της διοίκησης, να φύγει από εκεί η αρχιτεκτονική σχολή. Αναπόσπαστο μέρος του σχεδιασμού είναι να κάνουμε έναν ελληνικό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το καινούργιο κτίριο της Σχολής στου Ζωγράφου. Θα ήθελα να δώσω μια ευκαιρία σε νέους έλληνες αρχιτέκτονες να σχεδιάσουν τη σχολή τους. Πρέπει να βρούμε βεβαίως και χρηματοδότηση. Το πρόβλημα με το θέμα του ασύλου θα το λύσουμε ούτως ή αλλιώς με άλλο τρόπο, όμως το σχέδιο της ανάπλασης του Μουσείου θεωρώ ότι είναι πολύ πιο σημαντικό για την πόλη από την παραμονή της Αρχιτεκτονικής εκεί. Αφορά το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον. Είναι μεγάλο αρχιτεκτονικό έργο και πρέπει να γίνει από την κεντρική διοίκηση, τον Δήμο και με τη συμμετοχή της κοινωνίας που θα το αγκαλιάσει. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία να γίνει κάτι πραγματικά πολύ σημαντικό στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας με ένα Μουσείο το οποίο διαθέτει μία από τις πέντε σπουδαιότερες συλλογές τον κόσμο. Να ξαναγίνει το ΕΑΜ το Μουσείο του αρχαίου κλασικού πολιτισμού. Να γίνουν έργα που θα αναβαθμίσουν όχι μόνο το μουσείο αλλά και τη γύρω περιοχή.
«Θα στηρίξω με σοβαρά φορολογικά κίνητρα τις χορηγίες»
Μια Ελλάδα με αυτοπεποίθηση δεν μπορεί να αφήνει έξω και το κομμάτι της μοντέρνας τέχνης. Μουσείο υπάρχει, συλλογές υπάρχουν, αξιολογότατοι καλλιτέχνες που μπορούμε να αξιοποιήσουμε υπάρχουν. Η πρότασή μου είναι να δοθούν αίθουσες για την ανάδειξη συλλογών μεγάλων συλλεκτών οι οποίοι με τη σειρά τους θα στηρίξουν οικονομικά το ΕΜΣΤ.Όταν έχουμε συλλέκτες παγκόσμιου βεληνεκούς θεωρώ αδιανόητο να μην έχουν δώσει έργα από τις συλλογές τους να εκτεθούν μόνιμα. Είναι άνθρωποι που γνωρίζουν πώς δουλεύει ο πολιτισμός όχι μόνο στα στενά ελληνικά πλαίσια και πρέπει να συζητήσουμε τι μπορούν να κάνουν για την Ελλάδα. Για αυτό θα στηρίξω με σοβαρά φορολογικά κίνητρα τις χορηγίες.
Η πρακτική που ξέρουμε ως τώρα ήταν σε κάθε κυβερνητικό σχήμα οι καραμπόλες της υπουργοποίησης να φέρνουν στο ΥΠΠΟ κάποιον ο οποίος αφού παρέμενε ουσιαστικά άσχετος με τα προβλήματα του πολιτισμού και αφού έκανε 2-3 συνεντεύξεις τύπου και κάποια εγκαίνια, αποχωρούσε στον επόμενο ανασχηματισμό και μετά πάλι από την αρχή. Το ερώτημα είναι πάντα αν αυτή την πρακτική σκοπεύει να συνεχίσει ή έχει συμβούλους ανθρώπους που παράγουν τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό και ξέρουν τα πραγματικά του προβλήματα και όχι τις «εκθέσεις ιδεών» για Ελλάδα – Αρχαία - Τουρισμό.
Το ΥΠΠΟ είναι «πάρκινγκ υπουργών» παραδέχεται. «Ίσως μια κυβέρνηση της κεντροδεξιάς θα σας εκπλήξει. Τελικά είναι θέμα αντίληψης, κλειστά ή ανοιχτά μυαλά. Δεν αρκεί να έχει ανοιχτό μυαλό ο πρωθυπουργός ή ο υπουργός γι’ αυτό ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινής μου δουλειάς είναι η επιλογή ανθρώπων για την επόμενη μέρα. Το να έχεις ομάδες ανθρώπων οι οποίοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο και θα κληθούν αύριο να εφαρμόσουν αυτή την πολιτική είναι απολύτως καθοριστικό. Σε μια δημόσια διοίκηση που έχει παρόμοια οργάνωση, δομές, διαδικασίες, γραφειοκρατία, η διαφορά μεταξύ για παράδειγμα της Μεσσήνης και ενός άλλου αρχαιολογικού χώρου είναι η διαφορά επιτυχίας-αποτυχίας. Είναι τα πρόσωπα που κάνουν τη μεγάλη διαφορά στην Ελλάδα. Πρέπει να βρεθούν, αξιοκρατικά, τα πρόσωπα που τυγχάνουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αναγνώριση.
«Αν κάποιος δοκιμάσει να κλείσει κατακαλόκαιρο την Ακρόπολη, θα τον “πετάξω έξω”» Έχουμε σπουδαίους αρχαιολόγους, όπως ο Πέτρος Θέμελης ή ο Νίκος Σταμπολίδης, ανθρώπους όπως ο Σταύρος Μπένος, που βρήκαν τον τρόπο μέσα στο υπάρχον πλαίσιο να δουν τα πράγματα με ανοιχτό μυαλό και ξεπεράσουν τα εμπόδια. Οποιοσδήποτε και να είναι υπουργός θα χρειαστεί να συγκρουστεί με μια συντεχνία που έχει συγκεκριμένες ιδεολογικές αναφορές. Εγώ, αν κάποιος δοκιμάσει για παράδειγμα να κλείσει κατακαλόκαιρο την Ακρόπολη, θα τον “πετάξω έξω”. Θα προτιμούσα να αφήσω ελεύθερη την πρόσβαση παρά να αφήσω κάποιους να την κλείσουν. Ο υπουργός, το επιτελείο το οποίο καλείται να διαχειριστεί τον πολιτισμό, αυτή την πάρα παρά πολύ σημαντική προτεραιότητα για τη χώρα, πρέπει να έχει το όραμα και τη βούληση. Δεν νοείται στην Ελλάδα του μέλλοντος να μην είναι ο πολιτισμός απολύτως κεντρική επιλογή για την επόμενη μέρα. Η Ελλάδα είναι μία χώρα η οποία «πατάει» πάνω στον αρχαίο πολιτισμό αλλά υπάρχει παράλληλα με τη σύγχρονη δημιουργία και πρέπει να φέρουμε τα δύο αυτά σε όσο πιο γόνιμη και δημιουργική σε επαφή γίνεται. Δεν είναι ο πολιτισμός μια άυλη πηγή έμπνευσης, δεν προσφέρει απλώς μια ικανοποίησης για τις ιστορικές μας καταβολές, είναι κάτι πολύ περισσότερο. Δεν συζητάμε για μια θεωρητική προσέγγιση. Όλα αυτά έχουν συγκεκριμένο οικονομικό αποτύπωμα, προσθέτουν πλούτο στη χώρα, είναι προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία και για το τουριστικό προϊόν μας και γιαυτό θέλω να τα αξιοποιήσω. Πρέπει να είναι κανείς πολύ “φιλόδοξος” σε αυτό τον τομέα.
«Βλέπω θετικά τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση και των αρχαιολογικών χώρων» Όταν πήγα και μίλησα στο ΣΕΤΕ είπα ξεκάθαρα ότι το όραμά μου για τη χώρα είναι η σύνδεση πολιτισμού, τουρισμού και βιώσιμης ανάπτυξης ως προς τα τρόφιμά μας σε συνδυασμό με την ενέργεια και την προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος. Αυτά βρίσκονται στον πυρήνα της Ελλάδας του μέλλοντος και όποιος διαφωνεί δεν αντιλαμβάνεται ούτε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα ούτε την οργάνωση της οικονομίας μας σήμερα. Επίσης βλέπω θετικά τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση και των αρχαιολογικών χώρων. Τον Φεβρουάριο του ’17 τέθηκε το ζήτημα της επίδειξης μόδας της Gucci μπροστά από τον Παρθενώνα. Δεν γίνεται έτσι, η Ακρόπολη είναι ένα σύμβολο, ούτε είναι όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι το ίδιο. Πρέπει πρώτα να “χτίσουμε” την αγορά, να ορίσουμε τους χώρους που μπορούν να διατεθούν, να τυποποιήσουμε τις προδιαγραφές κλπ. Όλα αυτά θα τα δείτε να υλοποιούνται. Η κοινωνία έχει αλλάξει, έχει προχωρήσει και αυτό είναι το δικό μου προσωπικό στοίχημα. Άλλωστε η πολιτική μου διαδρομή το αποδεικνύει. Ποιος πίστευε ότι θα κερδίσω μάχη για την ηγεσία της Νέα Δημοκρατίας;
Τα Απομεινάρια μιας εποχής
Η πιο θλιβερή απόδειξη της αναγκαιότητας να αντιμετωπιστούν σοβαρά τα παραπάνω συνέβη πριν λίγες μέρες, στο 8ο Θερινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου που γίνεται στο προαύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών. Η υπαίθρια προβολή της ταινίας «Τα Απομεινάρια μιας Μέρας» διεκόπη απότομα, λόγω επεισοδίων που σημειώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου. Οι 900 θεατές άκουσαν ξαφνικά ήχους εκρήξεων και φωνές, η ατμόσφαιρα γέμισε δακρυγόνα και εκείνοι τράπηκαν τρομαγμένοι με τα μάτια να τσούζουν σε φυγή. Επειδή τελικά στην πολιτική δεν έχουν τόσο σημασία οι προθέσεις, αλλά οι πολιτικές πράξεις, όλα αυτά μένει να αποδειχθούν. Αν μη τι άλλο, όμως, η περίπτωση του Κυριακού Μητσοτάκη δίνει μια αίσθηση σοβαρότητας που έχει λείψει από τη χώρα.
13°
