18 άγνωστες ιστορίες από τη ζωή του Alexander McQueen
Mερικά πράγματα που θα ήθελες να ξέρεις για τον υπέροχο, γκροτέσκ και τραγικό σχεδιαστή που γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1969, και αυτοκτόνησε σαν σήμερα στις 11 Φεβρουαρίου 2010
Η ζωή του μεγάλου σχεδιαστή μόδας Alexander McQueen που γεννήθηκε στις 17 Μαρτίου 1969 και αυτοκτόνησε σαν σήμερα στις 11 Φεβρουαρίου 2010.
Ο Lee Alexander McQueen ήταν ήδη ένας «μύθος», μια cult φυσιογνωμία, πολύ πριν φύγει από τη ζωή. Από άσημος μαθητευόμενος σχεδιαστής, γίνεται ο άνθρωπος που άλλαξε τα δεδομένα στη μόδα των 90s. Μόλις στα 27 του, ανέλαβε τα ηνία του οίκου Givenchy, προκαλώντας το φθόνο καταξιωμένων μόδιστρων. «Ποιανού τη δουλειά ζηλεύω, είπαμε;», είχε πει σε συνέντευξή του ο Tom Ford αναφερόμενος ρητορικά στον McQueen. Έχουν περάσει χρόνια από τότε που η Sarah Burton ανέλαβε creative director στον οίκο του Alexander McQueen μετά τον θάνατο του κι όμως η παρουσία του παραμένει «αισθητή», σα να μην έφυγε ποτέ από το ατελιέ του.
Photo by Bruno Vincent/Getty Images/Ideal Image
Photo by Bruno Vincent/Getty Images/Ideal Image
Το ντοκιμαντέρ «McQueen» που έκανε πρεμιέρα στο Tribeca Film Festival, αναζητά τις ρίζες του «μύθου» αναλύοντας τη δουλειά του, την προσωπική του ζωή και την κληρονομιά που αφήνει πίσω του, μέσα από εικόνες και βίντεο αρχείου, συνεντεύξεις με καλούς του φίλους και συνεργάτες, αλλά και ανθρώπους του στενού οικογενειακού του κύκλου, όπως την αδερφή του Janet και τον ανιψιό του Gary James McQueen.
Τα παρακάτω είναι μερικά από τα πολλά που δεν ξέρεις για εκείνον:
• Την εποχή που ο Tom Ford αναλάμβανε τον Gucci και ο John Galliano έμπαινε στον Christian Dior, ο McQueen δημιουργούσε ήδη το ρεύμα που θα «ανάγκαζε» μερικά από τα πιο παλιά και αναγνωρίσιμα ονόματα να αλλάξουν τη ρότα τους. Είναι σαν να προσπαθείς «να τραβήξεις έναν δεινόσαυρο από τη θάλασσα στη στεριά», είχε πει χαρακτηριστικά ο McQueen περιγράφοντας τη «θητεία» του στον Givenchy.
• Η μητέρα του, Joyce McQueen, ήταν εκείνη που τον ενθάρρυνε αρχικά να ασχοληθεί με το ρούχο, έχοντας διαβάσει κάποια στιγμή για την έλλειψη που παρατηρείται σε νεαρούς ράφτες στην ξακουστή Savile Row, το δρόμο με τα κλασικά ραφτάδικα στο Mayfair του Λονδίνου. Ούτως ή άλλως ο McQueen από πολύ μικρός σχεδίαζε στο μπλοκ του ενώ έπρεπε να διαβάζει βιολογία. Η παρότρυνση της μητέρας του τον οδήγησε στις πόρτες των Anderson & Sheppard, Koji Tatsuno και Red or Dead, στο Λονδίνο, αλλά και στον Romeo Gigli στο Μιλάνο.
• Ο ΜcQueen λάτρευε τη Sinead O’Connor. «Του άρεσε πάρα πολύ η Sinead» είχε πει ο John McKitterich, σχεδιαστής του Red or Dead, όταν ο McQueen δούλευε εκεί. «Τον θυμάμαι να κινείται στο χώρο ακούγοντας μόνον εκείνη».
• Έραβε «ραβασάκια» μέσα στις φόδρες των ρούχων του. Ο Romeo Gigli ήθελε πάντα κάτι παραπάνω από τον McQueen. Το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του μάλλον περίσσευε. Ο McQueen δούλεψε στο ατελιέ του Gigli στο Μιλάνο από τον Φεβρουάριο έως τον Νοέμβριο του 1990. Μια μέρα ο Gigli άρχισε να ξηλώνει τις ραφές από ένα σακάκι που είχε φτιάξει ο νεαρός τότε βοηθός Alexander, απαιτώντας να το ξαναφτιάξει καλύτερο. Ο McQueen υπάκουσε. Δεύτερη φορά, το σακάκι σκίζεται, ούτε τώρα ήταν καλό. Αυτό συνεχίστηκε, μόνο που την τρίτη φορά, σκίζοντας τις ραφές ο Gigli βρήκε ένα χαρτάκι μέσα στη φόδρα που απευθυνόταν σε εκείνον και έγραφε «Romeo, άντε γαμ…σου». Λέγεται πως ένα «μήνυμα» ήταν κρυμμένο και σε ένα σακάκι που φτιάχτηκε για τον Πρίγκιπα Κάρολο – το συμβάν «οικειοποιείται» στην ταινία «Αόρατη Κλωστή» ο ράφτης Reynolds Woodcock, τον οποίο υποδύεται ο Ντάνιελ Ντεϊ-Λιούις.
Το εξώφυλλο που σχεδίασε ο Alexander McQueen για το περιοδικό LOOK Mag της Athens Voice
• Τον Ιούνιο του 2006 το περιοδικό της Athens Voice LOOKmag τού είχε ζητήσει να σχεδιάσει το εξώφυλλο εκείνου του τεύχους. Είχε δεχτεί με μεγάλη προθυμία.
«This is rock & roll. Oι ήρωες που διάλεξε ο McQueen για τη νέα του καμπάνια μοιάζουν με slacker ποιητές. Nεορομαντικοί που ξύπνησαν από ναρκοληψία στη μέση του δικού τους private Idaho, φάτσες rock & roll με αεροδυναμικά κουρέματα, φωτογραφημένοι σαν παλιά poster boys και go go girls συνοικιακών κομμωτηρίων. Mας τους ζωγράφισε και μας τους έστειλε, θυμίζοντάς μας road movies όπως το Buffalo 66, λέγοντας ότι αυτό είναι το νέο του στιλ: οι Londoners –η πολυεθνικότητα στις κουλτούρες του Λονδίνου, όπως σε όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου» έγραφε χαρακτηριστικά στο τεύχος του LOOK Mag o Γιάννης Νένες.
Το εξώφυλλο που σχεδίασε ο Alexander McQueen για το περιοδικό LOOK Mag της Athens Voice
Το εξώφυλλο που σχεδίασε ο Alexander McQueen για το περιοδικό LOOK Mag της Athens Voice
• Ένα από τα υλικά για την κολεξιόν που σχεδίασε για την αποφοίτησή του από το Central Saint Martins, τον Μάρτιο του 1992, ήταν ανθρώπινα μαλλιά. Η κολεξιόν είχε τον τίτλο «Jack the Ripper Stalks His Victims» (Ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης παραμονεύει τα θύματά του). Ερευνώντας τα ερεθίσματα που θα ενέπνεαν τις δημιουργίες του, διαβάζει και το βιβλίο του Πατρίκ Ζισκίν «Το Άρωμα». Το αποτέλεσμα φάνηκε σε ένα ροζ παλτό στολισμένο με αγκαθωτό σύρμα, το οποίο ήταν επενδυμένο με ανθρώπινα μαλλιά.
• Η μέντοράς του Isabella Blow (πέθανε το 2007) ήταν εκείνη που του είπε να υπογράφει τις συλλογές του με το δεύτερο όνομά του, το Alexander, που ήταν πιο «σικ».
• Χαρακτηρίστηκε ως μισογύνης. «Ένιωθα πως απλά δεν γούσταρε τις γυναίκες, τις μισούσε, δεν γούσταρε τα μοντέλα, δεν γούσταρε τίποτα απολύτως», θα πει το μοντέλο Jodie Kidd η οποία ήταν μόλις 15 ετών όταν περπάτησε στην πασαρέλα του «Highland Rape» (Βιασμός στα Χάιλαντ), του «αμφιλεγόμενου» σόου του σχεδιαστή το 1993, το οποίο, παρά τα σχόλια περί μισογυνισμού, είχε τεράστια απήχηση. Η κολεξιόν είχε διπλή ερμηνεία. Συνδύαζε τη σκοτσέζικη καταγωγή του σχεδιαστή, με το «μαύρο» παρελθόν κακοποίησης που υπέστη, τόσο ο ίδιος σε μικρή ηλικία όσο και η αδερφή του, από τον σύζυγο της. Η μητέρα του το έμαθε πολλά χρόνια αργότερα. «Ο άντρας παίρνει από τη γυναίκα», είχε πει σε συνέντευξή του σχετικά με την εν λόγω κολεξιόν. Ο Andrew Groves, παλιά σχέση του McQueen, είχε περιγράψει τα ρούχα σαν μια «σχεδόν εξομολόγηση». Η μητέρα του Joyce κερνούσε τα μοντέλα στα παρασκήνια σπιτικά λουκανικοπιτάκια.
• Στα πρώτα του βήματα ο McQueen δεν ήθελε να εμφανίζεται πουθενά το πρόσωπό του, γιατί τυπικά ήταν ακόμη «άνεργος». Προερχόμενος από την εργατική τάξη, είχε ελάχιστα να επενδύσει για τις πρώτες συλλογές με το όνομά του. «Επιβίωνα εκμεταλλευόμενος παροχές προς άνεργους και αγόραζα όλα μου τα υλικά, υφάσματα κ.α., με τα επιδόματα ανεργίας», είχε πει σε συνέντευξή του. «Γυρνούσα συνέχεια στους γονείς μου, έτρωγα φασόλια και σούπες κονσέρβα».
• Παρακολουθώντας ένα σόου του Givenchy μαζί με τη φίλη και συμφοιτήτριά του στο Central Saint Martins, Rebecca Barton, ο McQueen δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τον Givenchy «ένα μάτσο χάλια». Γιατί, λοιπόν, δέχτηκες αυτή τη θέση, τον ρώτησαν κάποτε. «Είχε καλά λεφτά» απάντησε.
• Η κολεξιόν του «The Search of the Golden Fleece» (Αναζητώντας το Χρυσόμαλλο Δέρας), η πρώτη του για τον Givenchy, αποτελείτο από 55 κομμάτια τα οποία ολοκλήρωσε σε μόλις 25 μέρες. «Οι ιδέες έρχονται πάντα την τελευταία στιγμή» είχε πει τότε.
• Κανείς από το τμήμα ραπτικής δεν επιτρεπόταν να βρίσκεται μέσα στο ατελιέ του Givenchy, μέχρι που ανέλαβε ο McQueen. Δημιουργώντας την πρώτη του συλλογή για τον Οίκο, «ο Lee Alexander ήθελε να γνωρίσει τον άνθρωπο που θα έδινε σχήμα και ζωή στο ρούχο που σχεδίαζε», λέει ο βοηθός Sebastian Pons. Έτσι κάλεσε την Catherine de Londres, την υπεύθυνη του τμήματος ραπτικής, στο ατελιέ του, παρακάμπτοντας μια παράδοση δεκαετιών. Συνήθιζε μάλιστα να τρώει στην καφετέρια μαζί με το προσωπικό του. «Στον Lee δεν άρεσε να συμπεριφέρεται σαν βασιλιάς», λέει ο Pons.
• Αφιέρωσε την κολεξιόν «13», την άνοιξη του 1997, στον σκύλο του, Minter.
• Στο φινάλε του σόου, όταν το μοντέλο Shalom Harlow στάθηκε σε μια περιστρεφόμενη πλατφόρμα στην πασαρέλα και ρομποτικοί βραχίονες έριχναν πάνω της χρώματα, ο McQueen έκανε τη θριαμβευτική του εμφάνιση στην πασαρέλα μαζί με τα δυο σκυλιά του. (Όταν πέθανε είχε συνολικά τρία σκυλιά. Στη διαθήκη του άφηνε 80.000 δολάρια αποκλειστικά για τη φροντίδα τους.)
• Όταν ρωτήθηκε αν θα άφηνε κάποιον άλλο σχεδιαστή να αναλάβει την εταιρεία που έφερε το όνομά του, εκείνος είχε απαντήσει λακωνικά, «δεν νομίζω»…
• Έχοντας διαγνωστεί με τον ιό του Aids και παραδομένος στα ναρκωτικά, ήρθε αντιμέτωπος με τη θνητότητά του – τη δική του αλλά και των προσώπων που αγαπούσε. Παρόλο που οι σχέσεις του με την Blow δεν ήταν στα καλύτερά τους όταν δεν την προσέλαβε στον Givenchy, η αυτοκτονία της το 2007 τον συγκλόνισε. Εκείνος και ο συνεργάτης του, δημιουργός καπέλων, Philip Treacy –ένας ακόμη προστατευόμενος της Blow– αφιέρωσαν την κολεξιόν του «La Dame Bleue» την άνοιξη του 2008, σε εκείνη. Η μακάβρια ιδέα του να σκηνοθετήσει την αυτοκτονία του στο φινάλε του σόου «Plato’s Atlantis» την άνοιξη του 2010, αποδείχθηκε το προφητικό, κύκνειο άσμα του.
• O Alexander McQueen είχε πολλές φορές αντιμετωπίσει το δίλημμα να αποσυρθεί. Όταν δημιουργείς 14 συλλογές τον χρόνο για τουλάχιστον δύο δεκαετίες, εύκολα κάνεις τέτοιες σκέψεις, θα πει κανείς. Όμως δεν ήθελε να «σκοτώσει» το όνομά του, ούτε να το δώσει σε κάποιον άλλο. Παρά τα μεγαλειώδη σκηνικά και το θεατρικό ύφος πίσω από κάθε σόου, όλα είχαν κάτι πολύ «οικείο». Ήταν αδύνατο να διαχωρίσεις την εταιρεία από τον άνθρωπο. «Αν έχω μια άσχημη μέρα, μόνο στον εαυτό μου λογοδοτώ» είχε πει. «Αν θέλεις να με γνωρίσεις, δες απλά τη δουλειά μου» έλεγε επίσης. Ο σεναριογράφος και βοηθός σκηνοθέτη Peter Ettedgui το επιβεβαιώνει με τον δικό του τρόπο. «Μπορούσες να διαβάσεις τη ζωή του μέσα από τα σόου του».
• O Lee Alexander McQueen αυτοκτόνησε το 2010, την παραμονή της κηδείας της μητέρας του.
Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)
15°
