Design & Αρχιτεκτονικη

Μπήκαμε στο σπίτι που έμενε ο Γιώργος Σεφέρης

Αλλά και στο σπίτι του Γιάννη Τσαρούχη και την έπαυλη Ζούρα με το Open House Athens

125052-280643.jpg
Έλενα Ντάκουλα
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Σαλόνι οικίας Γ. Σεφέρη. Δεξιά φαίνεται το παλιό ραδιόφωνο έπιπλο

Open House Athens 2019: Τι είδαμε στο σπίτι του Γιώργου Σεφέρη, του Γιάννη Τσαρούχη και την έπαυλη Ζούρα

Για 6η συνεχόμενη χρονιά, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο (6 & 7/4), το Open House Athens, ένας από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής, έδωσε την ευκαιρία στους Αθηναίους να επισκεφθούν κτίρια και κατοικίες με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον, εντός και εκτός της πόλης της Αθήνας.

Επισκεφθήκαμε τρία από αυτά.

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΕΜΕΝΕ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ
Όποιον δρόμο κι αν ακολουθήσεις για να πας στο σπίτι του Γιώργου Σεφέρη (1900-1971), στην οδό Άγρας, κάπου πίσω από το Καλλιμάρμαρο, τίποτα δεν σε προδιαθέτει για το όμορφο, «ήσυχο», κάτασπρο σπίτι με τα μπλε πορτοπαράθυρα που θα συναντήσεις, το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να είναι σε κάποιο αιγαιοπελαγίτικο νησί. Μία απλή, σεμνή επιγραφή στον εξωτερικό τοίχο μαρτυράει ότι εκεί έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ένας από τους πιο διακεκριμένους έλληνες ποιητές με το όνομά του να είναι γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Γεώργιος Σεφέρης

«Το οικόπεδο αυτό το βρήκε η σύζυγος του ποιητή, η Μαρώ, αναγνωρίζοντας το σημείο ως το ιδανικό για την ησυχία που επεδίωκε ο σύντροφός της» ακούσαμε στην ξενάγηση που έγινε στο σπίτι το οποίο άνοιξε για πρώτη φορά στο κοινό, στο πλαίσιο της πολύ πετυχημένης δράσης Οpen House Athens.

Μαρώ Σεφέρη
Η Μαρώ Σεφέρη

Η οικία χτίστηκε μεταξύ του 1960 και 1963 από τον γνωστό αρχιτέκτονα Παναγή Μανουηλίδη, όσο ο ποιητής βρισκότανε στο Λονδίνο. Η μονοκατοικία σχεδιάστηκε όπως οι παλιές, όπου η ζωή του σπιτιού εξελισσόταν γύρω από έναν προστατευμένο χώρο που σχημάτιζε μία εσωτερική αυλή.

Οικία Γεώργιου Σεφέρη
Οικία Σεφέρη. Άγρας 20

Την πανέμορφη αυτή αυλή, την οποία αγαπούσε ιδιαίτερα ο ποιητής και εκεί είχε δεχθεί μεταξύ πολλών γνωστών προσωπικοτήτων τον διάσημο ποιητή Ezra Pound, φροντίζει και περιποιείται η σημερινή ιδιοκτήτρια και κάτοικος του σπιτιού, η κα Άννα Λόντου, κόρη της Μαρώς Σεφέρη από τον πρώτο της γάμο. Με την ανακαίνιση που έκανε πριν μερικά χρόνια, προσπάθησε να διατηρήσει τα αρχιτεκτονικά στοιχεία και την ατμόσφαιρα του σπιτιού και να αναδείξει την ιστορικότητά του.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Εσωτερική αυλή της οικίας Γ. Σεφέρη

Μπαίνοντας μέσα στο φωτεινό σαλόνι όπου η βιβλιοθήκη καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο και η πανέμορφη αυλή αποτελεί μία φυσική προέκτασή του και πριν το μάτι αρχίζει να πέφτει πάνω στα έπιπλα, στα κάδρα, στις φωτογραφίες και στα αντικείμενα, αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε ένα ιερό μέρος και σε κυριεύει μία ιδιαίτερη συγκίνηση μόνο με τη σκέψη ότι εκεί έζησε ο μεγάλος μας ποιητής.

Σκέφτεσαι το ποιους δέχθηκε αυτό το σαλόνι, το τι ωραίες συζητήσεις άκουσαν αυτοί οι τοίχοι, το τι γράφτηκε πάνω στο μεγάλο ξύλινο γραφείο, το πόσο έντονες στιγμές χαράς έζησαν οι ένοικοί του με το βραβείο Νόμπελ το 1963, αλλά και την πίκρα που ίσως θα αισθάνθηκαν όταν το 1967 του αφαιρέθηκε ο τίτλος του πρέσβη λόγω της ιστορικής δήλωσής του κατά της Χούντας, και νιώθεις ένα ρίγος αλλά και την ενέργεια που βγάζει αυτός ο χώρος, όπου παντού κυριαρχεί η φυσιογνωμία του νομπελίστα ποιητή.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Ασημένια ταμπακιέρα, υπογεγραμμένη από τους συναδέλφους του στην πρεσβεία της Άγκυρας, δώρο όταν αποχώρησε το 1950

Τίποτα εκεί μέσα δεν είναι κραυγαλέο και στημένο. Κυριαρχεί μία ζεστασιά και αρμονία παρόλο που το κάθε τι έχει τη δική του χώρα προέλευσης και όλα μαζί αποτελούν ένα συναρπαστικό μείγμα ανατολής και δύσης. Αυτή η διττότητα ήταν εμφανής και στη ζωή του με τον ίδιο να ισορροπεί ανάμεσα σε δύο alter ego, στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη και τον διπλωμάτη Γεώργιο Σεφεριάδη, όπως ήταν το πραγματικό του επίθετο.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Επιγραφή στο εξωτερικό της οικίας

Χαλιά από την Περσία και την Τουρκία, καρέκλες και πορσελάνες από την Ολλανδία, καλαίσθητα αντικείμενα αγορασμένα από δημοπρασίες στο Λονδίνο όπου ζούσε πολλά χρόνια, καθώς και από μέρη που υπηρέτησε ή ταξίδεψε κατά τη διάρκεια της διπλωματικής του σταδιοδρομίας, μικροαντικείμενα που κατασκεύαζε ο ίδιος, συγκροτούν και κοσμούν τον προσωπικό του χώρο αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ευαισθησίες και εσωτερικές πτυχές της προσωπικότητάς του «εκπατρισμένου», όπως πολλές φορές χαρακτήριζε τον εαυτό του, ποιητή και διπλωμάτη, αλλά και φανατικού ερασιτέχνη φωτογράφου.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Σαλόνι οικίας Γ. Σεφέρη. Οι δύο καρέκλες είναι από την Ολλανδία, αγορασμένες από δημοπρασία στο Λονδίνο

Ένα από τα πολύ αγαπημένα του αντικείμενα ήταν η κούκλα τίγρης. Όταν κάποτε χάθηκε το μάτι της και η κα Λόντου του είπε να αγοράσει μία καινούργια, εκείνος αρνήθηκε και αντ' αυτού σκέπασε το μάτι με ένα επικάλυμμα, της έβαλε κι ένα κολιέ με χάνδρες και την ονόμασε τίγρη-πειρατή.

Στην αγαπημένη του γωνιά, στο γραφείο, εκτός από τα βιβλία, τα διάφορα δώρα και τα αναμνηστικά, κυριαρχούν οι πολλές φωτογραφίες από συναντήσεις με σημαντικούς ανθρώπους όπως ο Ezram Pound, αλλά και από προσωπικές, οικογενειακές στιγμές χαλάρωσης και ανεμελιάς και όλες μαζί συνθέτουν το συναρπαστικό άλμπουμ της ζωής ενός πνευματικού και πολυταξιδεμένου πολίτη του κόσμου, ερωτευμένου μέχρι το τέλος της ζωής του με τη σύζυγό του, τη Μαρώ. Και πάνω απ' όλα αυτά, ίπταται η «κυρία Ζεν», ένα κουκλάκι που είχε φτιάξει από καρύδι και λίγα βελανίδια, κάποια μέρα διακοπών στον αγαπημένο του Πόρο.

Οικία Γεωργίου Σεφέρη
Ο χώρος του γραφείου του ποιητή

Φεύγοντας από αυτό το πολύ ιδιαίτερο σπίτι, μου ήρθαν στο μυαλό οι στίχοι από το ποίημα Piazza san Nicolò: «Το σπίτι σαν το καλοκοιτάξεις μέσα από τις παλιές κορνίζες/ξυπνά με τα πατήματα της μητέρας στα σκαλοπάτια/το χέρι που φτιάνει τα σκεπάσματα ή διορθώνει την κουνουπιέρα/τα χείλια που σβήνουν τη φλόγα του κεριού. Κι όλα τούτα είναι παλιές ιστορίες που δεν ενδιαφέρουν πια κανέναν/δέσαμε την καρδιά μας και μεγαλώσαμε».

Κι όμως στον τελευταίο στίχο θα διαφωνήσουμε με τον ποιητή. Τα όσα είδαμε και τα όσα ακούσαμε σε αυτή τη σύντομη επίσκεψη κάθε άλλο παρά παλιές ιστορίες που δεν ενδιαφέρουν πια κανέναν ήταν...

ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ

Σπίτι Γιάννη Τσαρούχη
Σπίτι Γιάννη Τσαρούχη

Eκτός από το σπίτι του Γιώργου Σεφέρη, μας δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθούμε και άλλο ένα σπίτι το οποίο κατοικήθηκε από έναν από τους μεγαλύτερους σύγχρονους έλληνες ζωγράφους με διεθνή προβολή, τον Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989).

Γιάννης Τσαρούχης
Γιάννης Τσαρούχης

Το ατελιέ, αντίγραφα από γνωστούς πίνακες (τα πρωτότυπα βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη), προσωπικά του αντικείμενα, τα έπιπλα που χρησιμοποιούσε βρίσκονται στο σπίτι (χρονολογίας 1965) με μερικά νεοκλασικά στοιχεία, που έζησε ο καλλιτέχνης μέχρι το τέλος της ζωής του και τώρα εκεί στεγάζεται το Ίδρυμα «Γιάννης Τσαρούχης». Η αποκατάσταση της κατοικίας ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Documenta το 2014, που θέλησε να το συμπεριλάβει στους χώρους των εκθέσεων που πραγματοποίησε.

Γιάννης Τσαρούχης
Το πρώτο έργο του Γιάννη Τσαρούχη, που έκανε στην ηλικία των 7 ετών.

Γιάννης Τσαρούχης
Φωτογραφία από το ατελιέ του καλλιτέχνη, όπου φιλοξενούσε και τους καλεσμένους του

Στο Ισόγειο του σπιτιού είναι οι χώροι που ζούσε ο καλλιτέχνης, δηλαδή το δωμάτιο και το σαλόνι του, ενώ στον όροφο ήταν το ατελιέ του και ο εκθεσιακός του χώρος.

Γιάννης Τσαρούχης
Μεταλλικές κατασκευές στην οροφή, περιμετρικά του δωματίου, αντίστοιχες μ'αυτές που υπάρχουν στο Μουσείο του Λούβρου. Κρεμούσε τα εκθέματα χωρίς να τρυπάει τους τοίχους

ΕΠΑΥΛΗ ΖΟΥΡΑ

Η έπαυλη Ζούρα βρίσκεται στην συμβολή των οδών Εμμ. Μπενάκη & Πεσμαζόγλου στην Κηφισιά και κτίστηκε το 1872. Ο αρχιτέκτονας παραμένει άγνωστος, αν και έχει αποδοθεί στον Θεόφιλο Χάνσεν. Ανήκε στην οικογένεια Βουδούρη. Αργότερα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Ιωάννη Τρικούπη και αργότερα στην οικογένεια Ζούρα, απ' όπου έχει πάρει το όνομά της.

Έπαυλη Ζούρα
Έπαυλη Ζούρα

Πλέον είναι ιδιοκτησίας της Κλέλιας Χατζηιωάννου και χρησιμοποιείται ως πολιτισμικό και μορφωτικό κέντρο. Ως προς την αρχιτεκτονική κατατάσσεται στην κατηγορία πυργοειδών μεσαιωνικών επαύλεων, με έντονα στοιχεία μπαρόκ.

Έπαυλη Ζούρα
Στον κήπο της Έπαυλης Ζούρα

Αποτελείται από το υπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο, όροφο και τη σοφίτα. Χρησιμοποιείται και το διπλανό κτίριο, το οποίο ήταν το υποστατικό του Ιωάννη Τρικούπη, όπου έβαζε τις άμαξές του και γι' αυτό τον λόγο το ύψος της πόρτας είναι αρκετά ψηλό. Τώρα αυτό χρησιμοποιείται ως κατοικία του νυχτοφύλακα.

Έπαυλη Ζούρα
Έπαυλη Ζούρα


Οι περισσότερες πληροφορίες αντλήθηκαν κατά την διάρκεια των ξεναγήσεων από τους εξαιρετικούς και ενημερωμένους εθελοντές του Οpen House Athens.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

« The Orbit » Office Campus
LC ARCHITECTS: Υπερσύγχρονα αρχιτεκτονικά έργα που είναι present to the future

Μιλήσαμε με τους επικεφαλής του παγκοσμίου φήμης βραβευμένου αρχιτεκτονικού γραφείου, Νατάσα Λιανού και Ερμή Χαλβατζή. Έχουν σχεδιάσει το νέο κτίριο της COSMΟTE TV και το The Orbit

Little Athens
Little Athens: Πώς θα είναι η νέα γειτονιά που χτίζεται στο Ελληνικό

Οι αρχιτέκτονες πίσω από την πρώτη οικιστική γειτονιά που θα παραδοθεί στο Ελληνικό, περιγράφουν τις προτάσεις τους για τα πρωτοποριακά συγκροτήματα κατοικιών που σχεδιάζονται

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.