Γιατί οι Millenials και οι Gen Z συζητούν τόσο το Trigonometry της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη;

Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, η σκηνοθέτιδα που ξεχώρισε με το «Attenberg» και το «Chevalier», ανέφερε στην ATHENS VOICE ότι δεν γνώριζε πως η σειρά «Trigonometry», το μεγαλύτερο μέρος της οποίας σκηνοθέτησε πριν πέντε χρόνια, παίζεται στην ελληνική πλατφόρμα ταινιών και σειρών Cinobo. Η παραγωγή είναι των BBC Studios και το σενάριο των Duncan MacMillan και Effie Woods. Στην Αμερική αυτή η δουλειά θα προβληθεί φέτος το καλοκαίρι στο HBO Max και στον Καναδά στο CBC Gem. Στην Ελλάδα οι θεατρές είχαν την ευκαιρία να τη δούνε προ ετών, στα φρέσκα της που λέμε, σε διαδικτυακή πλατφόρμα, αλλά ένα μεγάλο μέρος νεότερων ανθρώπων την απόλαυσαν χάρη στο Cinobo.

Το «Trigonometry» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη εξερευνά την πολυσυντροφικότητα και τη ρευστότητα της σεξουαλικότητας

Η σειρά οκτώ επεισοδίων είναι γυρισμένη στο Λονδίνο και, εκτός από την ιδιαιτερότητα της θεματικής της, έχει ακόμα μία, η οποία βέβαια είθισται στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως μας εξηγεί η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη: τα τρία τελευταία επεισόδια έχουν τη σκηνοθετική υπογραφή της νεαρής Stella Corraldi, που η Τσαγγάρη και ο συνεργάτης της Σον Πράις Γουίλιαμς (κινηματογραφιστής και αισθητηριακός συνεργάτης) επέλεξαν ως θαυμαστές της δουλειάς της. Ωραία αυτή η βρετανική τάση στις σειρές, ωραία ιδέα να συνεργάζονται οι γενιές.

Η Τσαγγάρη θεωρείται ήδη μια καταξιωμένη σκηνοθέτιδα, ζει πλέον στο Λος Άντζελες και ίσως δεν της είναι πολύ ευκρινής η εικόνα της κοινωνίας των νέων στην Ελλάδα, οι οποίοι αναζητούν –όπως οι Λονδρέζοι και Αμερικανοί νέοι– διαφορετικούς δρόμους και τρόπους στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ο έρωτας είναι ένα χαρτί που πάντοτε φυσά στον άνεμο και, αν μένει σταθερό στον πυρήνα του, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζει σχήματα.

Το τρίγωνο είναι ένα από αυτά. Και όχι, δεν είναι σύνηθες ακόμα πουθενά στον κόσμο να βλέπουμε τριάρια στα τραπέζια και τις συγκοινωνίες. Όχι, δεν έχει συνηθίσει ακόμα το μάτι μας σε τρεις ανθρώπους που κρατιούνται σαν μικρή αλυσίδα χεράκι χεράκι στον δρόμο ή μένουν στο ίδιο σπίτι κάνοντας όσα κάνουν δύο άνθρωποι που αγαπιούνται, γιατί αυτό το «δύο» έχει σταθεί ως μέγας κανόνας στη διαμόρφωση μιας ερωτικής σχέσης, ίσως όχι και εντελώς παράλογα. Έρχεται λοιπόν το «Trigonometry», ως σχεδόν κρυμμένο διαμάντι –σίγουρα θα του άξιζε περισσότερη προβολή και διαφήμιση στη χώρα καταγωγής της κεντρικής του σκηνοθέτιδας– και μας λέει ότι όλα είναι εφικτά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι και εύκολα. Μάλιστα, δεν καταργεί την ιδέα του «δύο»: όλη η σειρά ξεκινά κυριολεκτικά από το κρεβάτι ενός ζευγαριού τριαντάρηδων. Με το «weird» βλέμμα της Τσαγγάρη να «παντρεύεται» με τη στιβαρότητα που απαιτούν οι χαρακτήρες για να χτιστούν κινηματογραφικά (γιατί, ναι, τηλεοπτική σειρά είναι, αλλά κινηματογραφικής κλάσης τηλεοπτική), το αποτέλεσμα είναι άκρως ενδιαφέρον. Ρεαλιστική και απτή η ζωή και η απεικόνιση των ηρώων, αλλά με χώρο για να σκάσουν ως τσιχλόφουσκες ή να πέσουν ως αστέρια άφθονα ποιητικά υπονοούμενα. Βλέμματα μέσα από καθρέφτες, γυμνότητα, πάθος, ερωτισμό, ανθρωπίλα, ζόρια, καύλα, απλότητα, πραγματικότητα. Η Τσαγγάρη πάντα μας έλεγε, σχεδόν ψιθυριστά όμως, ότι η πραγματικότητα είναι εντελώς μαγική, αρκεί να έχουμε το βλέμμα για να το δούμε. Ξεκινά γραμμικά, έτσι για τα τυπικά των συστάσεων, δείχνοντας μία παράσταση συγχρονισμένης κολύμβησης και συνεχίζει εντελώς βομβαρδιστικά. Με το που υφαίνει μια συγκεκριμένη συνθήκη σε ένα καρέ, την πυρπολεί σε μερικά καρέ παρακάτω, άκρως συντονισμένη με τον αληθινό ρυθμό της «ζωένιας» ζωής: το ένα φέρνει το άλλο, οι επιλογές μας μας οδηγούν σε μονοπάτια και αυτά τα μονοπάτια σε άλλες επιλογές. Ο έρωτας μοιάζει πάνω και ανάμεσα από όλα κάτι σαν μαγικό φίλτρο, σαν αντικλείδι που ξεκλειδώνει πόρτες τραυμάτων και ονείρων. Κι ο έρωτας, όμως, είναι κάτι πολύ χειροπιαστό και κάτι που, ενίοτε, φέρνει τους ερωτευμένους σε άβολες θέσεις.

Στο ζευγάρι των τριαντάρηδων Αφροβρετανών Gemma (Thalissa Teixeira) και Kieran (Gary Carr) προστίθεται μία λευκή Γαλλίδα, η Ray (Ariane Labed), που έρχεται να νοικιάσει ένα δωμάτιο του μικρού σπιτιού τους, το οποίο βρίσκεται πάνω από το εστιατόριο που με ολόψυχες θυσίες τρέχει η Gemma. Ο Kieran είναι διασώστης. Η Ray τραυματίας αθλήτρια συγχρονισμένης κολύμβησης, που ψάχνει τον επαγγελματικό και όχι μόνο δρόμο της. Οι ήρωές μας έχουν γονείς, φίλους και παρελθόν. Από πολύ νωρίς κατανοούμε ότι η Gemma είναι μια αμφισεξουαλική γυναίκα και ο πρώτος άντρας της ζωής της –και της καρδιάς της– είναι ο Kieran. Μαζί, οι δυο τους, χωρίς να το καταλάβουν σχεδόν ερωτεύονται τη Ray που τους ερωτεύεται, φυσικά, κι εκείνη.

Πώς βλέπουν οι Έλληνες το «Trigonometry» 

Ο Κωνσταντίνος (29 ετών) είδε τη σειρά και ένιωσε ταύτιση: «Με την κοπέλα μου είμαστε σε ανοιχτή σχέση, αλλά ποτέ πριν το “Trigonometry” δεν θα σκεφτόμασταν ότι ένα πραγματικό menage a trois θα μπορούσε να είναι βιώσιμο». Η Νεφέλη (24 ετών) βρήκε στη σειρά στιγμές χιούμορ και ελαφρότητας που ίσως, όπως λέει η ίδια, λείπουν από την αποτύπωση των σχέσεων αυτών στη σύγχρονη κουλτούρα: «Είναι ωραίο το ερωτικό δράμα και δεν λείπει καθόλου από τη σειρά. Όμως, όπως κάθε σχέση έχει τα δικά της αστεία κομμάτια, έτσι και μια τριαδική σχέση τα έχει. Μου άρεσε πολύ η αδεξιότητα της Ray, δεν χρειάζεται να είσαι κάποια femme fatale για να σε ερωτευτεί ένα ήδη μεταξύ του ερωτευμένο ζευγάρι. Ούτε να λείπει κάτι από το ζευγάρι για να ερωτευτεί ένα τρίτο πρόσωπο».

Η σκηνή με την πορδή της Gemma με έφερε προσωπικά σε αμηχανία, κι ας ξέρω ότι πολλά ζευγάρια έχουν κάνει χώρο στην πλήρη και αδάμαστη έκφραση των σωματικών τους λειτουργιών, πάντοτε με δικούς τους όρους. Μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον που είδαμε να συμβαίνει αυτό, ενώ οι τρεις τους κάθονται και βλέπουν ταινία ξυπόλητοι στο σαλόνι τους. Σαν παρέα, σαν εραστές, σαν σύντροφοι, απολύτως ειλικρινείς ο ένας με τον άλλον. Οι τρεις πρωταγωνιστές αποδεικνύονται πανάξιοι: ισορροπούν ανάμεσα στην εσωτερικότητα και στα bold κομμάτια της έκφρασης των χαρακτήρων τους, διαθέτουν παροιμιώδη χημεία και παρασέρνουν τον θεατή στον ρου της ζωής τους, κάνοντάς μας να αδυνατούμε να διαλέξουμε πλευρά. Έχουν όλοι δίκιο και όλοι άδικο όταν συγκρούονται και, νομίζω, ακόμα και το πιο συντηρητικό βλέμμα απέναντι στην επιλογή τους για μια ερωτική επίσημη τριάδα, τελικά, τους θέλει μαζί. Και τους τρεις.

Είναι πολύ σοφή η ιστορία που δείχνει άτομα χωρίς ιδιαίτερη έως και καθόλου οικονομική άνεση, σαν για να αποσυρθεί εξ αρχής η ιδέα εκκεντρικών πλουσίων που, πλήττοντας, διαλέγουν τις ερωτικές τους επιλογές ως διαφυγή ή και για να προκύψει ουσιωδώς η απορία των περισσότερο «κακοπροαίρετων»: μωρέ μήπως οι τύποι γουστάρουν την κοπέλα για να τους βοηθά και με τα οικονομικά τους; Κι αυτή η απορία καταρρέει σχετικά γρήγορα: οι τύποι καθόλου δεν τη θέλουν γι’ αυτό. Και εκείνη, από μόνη της, θέλει να τους σταθεί στις ανάγκες τους –και ψυχικά και υλικά– στον βαθμό που μπορεί. Απέναντι στη δυσπιστία του κύκλου τους, οι τρεις τους κατορθώνουν, όχι αναίμακτα, να χτίσουν ένα θαύμα. Μια δική τους συνωμοσία απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο.

Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη δεν είχε ονειρευτεί, από ό,τι λέει, να σκηνοθετήσει τηλεοπτική σειρά, αλλά (δικαίως, νομίζω) την τράβηξε το σενάριο. Το είδε ίσως ως πρόκληση. Πήγε λοιπόν στο Λονδίνο και συναντήθηκε με τους σεναριογράφους του «Trigonometry», τον θεατρικό συγγραφέα Duncan MacMillan και τη γυναίκα του, την επίσης συγγραφέα Effie Woods, για να γνωριστούν.

«Αποδείχτηκε ότι ήμασταν όλοι μεγάλοι οπαδοί της κωμωδίας screwball, και η ιδέα ήταν να πάρουμε αυτό το είδος και να το εφαρμόσουμε σε ένα σύγχρονο ζευγάρι ή μάλλον στην περίπτωσή μας σε ένα τρίδυμο» λέει.

Ομολογεί ότι ενώ οι ταινίες της διέπονται από μια σχετική ακινησία και εσωτερική συγκρότηση, εδώ θέλησε να δώσει λίγο περισσότερο χώρο στο χάος. Γυρνούσε πέντε με οκτώ σκηνές την ημέρα –αρκετά κουραστικό–, αλλά αυτός ο πυρετώδης ρυθμός δουλειάς φάνηκε, δίνοντας φλόγα και ρυθμό στη σειρά. Η Τσαγγάρη βρήκε τους χαρακτήρες συγκινητικούς, σεμνούς, θαρραλέους, ολίγον τι συγχυσμένους και πανικόβλητους. Έτσι, τους φώτισε κατ’ αυτόν ακριβώς τον τρόπο, στο όλον τους. Βάζοντάς τους στη μικρή οθόνη, τους έκανε πραγματικά απτούς και οικείους, καθημερινούς.

Ο Γιώργος και ο Μάριος (27 και 35 ετών) είναι ζευγάρι εδώ και τρία χρόνια και συγκατοικούν εδώ και έναν χρόνο: «Είδαμε τη σειρά με αγωνία, περιμέναμε κάθε Δευτέρα να βγει το νέο επεισόδιο στο Cinobo. Και μας βοήθησε πολύ στην κουβέντα που έχουμε ανοίξει τους τελευταίους έξι μήνες, για το αν μπορούμε να κάνουμε σεξ με ένα τρίτο ή τέταρτο άτομο μαζί, ως ζευγάρι. Αυτοί έκαναν ολόκληρη σχέση, εμείς δεν μπορούμε ένα πήδημα;»

Η διευθύντρια κάστινγκ της σειράς, Shaheen Baig, έκανε καθοριστική δουλειά: έφερε στο σετ διαφορετικές φάτσες, φύλα, φυλές, αποτυπώνοντας τα σπλάχνα των πραγματικών δυτικών κοινωνιών, που είναι πολύχρωμες, πολυταξικές και ενωτικές ως προς τις αλλιώτικες καταβολές ανθρώπων. Έτσι, ενώ η καρδιά της σειράς χορεύει στον ρυθμό της αγάπης, μιας τριαδικής αγάπης, το αίμα που τη διατρέχει είναι η ζωή στον σύγχρονο κόσμο: οι δουλειές, οι κρίσεις πανικού, η πολυπολιτισμικότητα, η φτώχεια σε έναν κόσμο που όλο και ακριβαίνει, οι δύσκολες οικογενειακές σχέσεις που δημιουργούν όλα τα πρόσφορα τραύματα πάνω στα οποία θα πατήσουν οι μελλοντικοί μιμητές ή θεραπευτές-αγαπημένοι μας. Η Τσαγγάρη ομολογεί ότι οι ηθοποιοί ήταν πραγματικά δεμένοι μεταξύ τους, σαν μια πολύ λειτουργική και αγαπημένη ομάδα. «Βγαίναμε στην παμπ και μιλούσαμε συνέχεια στο τηλέφωνο, ενώ σχεδιάζαμε μαζί τη στρατηγική μας σκηνή προς σκηνή, γραμμή προς γραμμή, παύση προς παύση», έχει δηλώσει στο Cinema Scope.

Η Κατερίνα (32 ετών) είδε τη σειρά μόνη της και την άγγιξε πολύ: «Δεν πιστεύω στον έρωτα, ίσως επειδή έχω πληγωθεί πολύ από τις δύο μεγάλες σχέσεις που έχω κάνει. Κάπως με έκανε η σειρά να πιστέψω ότι μπορώ να βρω τον άνθρωπό μου. Ή τους ανθρώπους μου. Μπορεί να είμαστε όλοι πλασμένοι για περισσότερους από έναν ανθρώπους σε αυτή τη ζωή. Καιρός να το δεχτούμε αυτό!»

Τα τρία επεισόδια που δεν σκηνοθετεί η Τσαγγάρη βρίσκονται υπό σκιάν του φωτός που έστρεψε απέναντι στην ερωτική ιστορία των τριών, έτσι το «Trigonometry» τελειώνει γλυκόπικρα, με μερικές ανατροπές και τον ερχομό στο παιχνίδι της διαιώνισης. Με προάγγελο τον ανιψιό του Kieran, η ιδέα «παιδί» αρχίζει να απασχολεί την τριάδα με απρόσμενους τρόπους και, φυσικά, να αφορά και τον θεατή. Ακόμα μια απάντηση σε τυχόν απορία κάποιου που θα έλεγε «καλά όλα αυτά με τις τριάδες, αλλά αν θέλουν να κάνουν οικογένεια, ποιος θα την πρωτοκάνει με ποιον;»

Η σειρά είναι, με μια λέξη, αποστομωτική, χωρίς να νιώθουμε ότι μας μαλώνει ή μας θεωρεί συντηρητικούς και παλιομοδίτες αν σκεφτόμαστε αλλιώς. Πολύ έξυπνα, υπάρχει και το όλο θέμα του γάμου ανάμεσα στην Gemma και τον Kieran. Ο μικροαστισμός και οι καταβολές των σύγχρονων ανθρώπων που αγαπούν ή προτιμούν κάποιες παραδόσεις με τις οποίες αισθάνονται οικεία και άνετα, δεν σβήνονται μονομιάς. Ίσα ίσα, μπορούν να πάρουν νέα πνοή αν αγκαλιαστούν τα πραγματικά τους θέλω, χωρίς αυτά να τα σκιάζει φοβέρα καμιά. Πραγματικότητα ή ευχή;

Αυτό το απαντά πάντοτε η ζωή, όσο καλό σινεμά (ή τηλεόραση) κι αν έχουμε την τύχη να απολαμβάνουμε. Η νέα γενιά μιλά και γράφει ήδη πολύ για τη ρευστότητα των φύλων, την πολυερωτικότητα και την πολυσεξουαλικότητα, εκτός κανόνων της queer ή straight ατζέντας, και όλο πιο απελευθερωμένη από τη διαβρωτική εν πολλοίς ματιά του πορνό πάνω στα συγκεκριμένα ζητήματα. Το «Trigonometry» στέκεται ως ιδανική αφορμή για να αρχίσει να απλώνεται η κουβέντα αυτή και στις μεγαλύτερες γενιές: αυτές των γονιών τους που, ίσως σύντομα, θα αρχίσουν να τραπεζώνουν πληθυντικούς αριθμούς συντρόφων. Αν πράξουν όπως η μητέρα της Ray θα είναι φανταστικά.