Εκατό χρόνια μοναξιά | Το «αδύνατον να κινηματογραφηθεί» έργο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες γίνεται ένας θρίαμβος στο Netflix
«Πάντα με διασκεδάζει το ότι επαινούν τη δουλειά μου κυρίως για τη φαντασία μου ενώ η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή σε όλο το έργο μου που να μην έχει μια βάση αλήθειας. Το θέμα είναι ότι η πραγματικότητα της Καραϊβικής αντικατοπτρίζει την πιο άγρια φαντασία».
Αυτή η δήλωση του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες από συνέντευξη του στο «The Paris Review» το 1981, που φιγούραρε σε κάθε quotes list με την αφορμή του θανάτου του το 2014, στριφογυρίζει νοερά πάνω από την τηλεόραση, γραμμένη άλλοτε με εξωτικά λουλούδια και άλλοτε με πνοές μαγικού αέρα, του ίδιου αέρα που ανοιγοκλείνει αυτοβούλως τα πολύχρωμα πορτοπαράθυρα του Μακόντο.
Την οθόνη της τηλεόρασης, με το χαρακτηριστικό κόκκινο «N» στην πάνω αριστερή γωνία, γεμίζει αυτό το μαγικό, φανταστικό χωριό που έστησε η άγρια κολομβιανή φαντασία του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στις σελίδες του εμβληματικού του μυθιστορήματος «Εκατό Χρόνια Μοναξιά». Ενός χωριού – θαύματος, φτιαγμένου από την επιμονή, τη φαντασία και το θάρρος των ιδρυτών του, της οικογένειας Μπουενδία, καταμεσής του πουθενά μια ελώδους, τροπικής έκτασης. Ένα χωριό που έκανε το αδύνατο δυνατό.
Αδύνατο φάνταζε για πολλούς επί δεκαετίες και το να μεταφραστεί αυτό το μυθικό χωριό και οι γενιές της οικογένειας Μπουενδία που το έχτισαν και το αποίκισαν στη γλώσσα της οθόνης. Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες από την αρχή διατράνωνε ότι αυτό το βιβλίο είναι γραμμένο κόντρα σε κάθε κινηματογραφική συνθήκη, από τη γέννηση και τη φύση του εχθρικό προς οποιαδήποτε μεταφορά του στο πανί ή αργότερα στο γυαλί. Και πράγματι κανείς δεν τόλμησε να βαδίσει κόντρα στις δηλωτικές προθέσεις του ιερού τοτέμ του σύγχρονου κολομβιανού πολιτισμού, κανείς δεν αποτόλμησε το αδύνατο, μέχρι σήμερα. Ένας από τους πιο εμβληματικούς λογοτεχνικούς τίτλους όλων των εποχών γεμίζει την οθόνη του Netflix. «Cien anos de soledad». To αδύνατο έχει γίνει δυνατό.
Η σημασία της τηλεοπτικής εκδοχής του «Εκατό Χρόνια Μοναξιά» στο Netflix δεν εξαντλείται φυσικά στην σπουδαία τόλμη του εγχειρήματος – εκεί απλώς αρχίζουν όλα. Στα 16 επεισόδια της σειράς (προς το παρόν είναι διαθέσιμα τα πρώτα 8) καταγράφεται ένας τηλεοπτικός θρίαμβος σε μια μεταφορά που η ποιότητα της πίστης και του απόλυτου αλλά όχι δουλοπρεπούς σεβασμού της στο βιβλίο θα έπρεπε να διδάσκεται.
Η ισπανική γλώσσα και η Κολομβία με όλη της την ιστορία και την κληρονομιά είναι εκεί, οργανικά παρούσες στη σειρά, ένα αληθινό, γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί το παλίμψηστο της φαντασίας του μεγάλου Κολομβιανού συγγραφέα. Οι περισσότερες από τις ερμηνείες αγγίζουν την τελειότητα, η οικονομία λειτουργεί άριστα, οι σκηνικές επιλογές είναι χάρμα οφθαλμών, οι σκηνοθετικές και τηλεοπτικές λύσεις που επιστρατεύονται για να αποδοθεί ο κομψός μαγικός ρεαλισμός του πρωτότυπου έργου είναι σαν να έχουν βγει από σκηνοθετικές οδηγίες του ίδιου του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.
Ο χαρακτηριστικός, ιδιοσυγκρασιακός κυνισμός του και το έντονο κοινωνικοπολιτικό σχόλιο του βιβλίου ζωντανεύουν διακριτικά αλλά κάτι παραπάνω από εύγλωττα. Ακόμα και οι ακανθώδεις, ιδίως υπό το σημερινό, αφυπνισμένο πρίσμα, συγγραφικές επιλογές σε ό, τι αφορά τη σεξουαλική ύλη του μυθιστορήματος βρίσκουν τη θέση τους ανάλαφρα στην τηλεοπτική αφήγηση, καταλαμβάνοντας κενούς χώρους ρητής κριτικής, ελεύθερους να γεμίσουν με τους προσωπικούς προβληματισμούς του σύγχρονου θεατή. Είναι μια από τις σπάνιες, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, φορές που ένα μεγάλο μυθιστόρημα έχει τη μεταφορά που του αξίζει - μια φυσική εναλλακτική αφήγηση για ένα άλλο μέσο, από την ίδια όμως μήτρα απ’ όπου ξεπήδησε και η πρωτότυπη.
Όποιος έχει ταξιδέψει στην Κολομβία γνωρίζει πολύ καλά το τι σημαίνει ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες για αυτή τη χώρα. Είναι παντού, στους τοίχους, στις πλατείες, στα μουσεία, άγαλμα, πίνακας, τοιχογραφία, αναφορά σε κάθε σημείο πολιτισμού, τα βιβλία του το κορυφαίο σουβενίρ από τα βιβλιοπωλεία της Μπογκοτά μέχρι το αεροδρόμιο. Είναι ο εθνικός τους ποιητής, ένα κράμα Ομήρου και Καζαντζάκη και το «Εκατό Χρόνια Μοναξιά» ένα εθνικό έπος, μια εθνική υπόθεση με διεθνές ενδιαφέρον που μετριέται στα εκατομμύρια αντίτυπα σε κάθε πιθανή κι απίθανη κατάσταση που ταξιδεύουν σε σακίδια, φθείρονται σε χέρια, ζουν σε ράφια και βιβλιοθήκες σε όλον τον κόσμο.
Ποτέ άλλοτε δεν είχε μοιάσει πιθανό το βαθιά προσωπικό λογοτεχνικό ταξίδι ενός τέτοιου παγκόσμιου έργου, υψωμένο στη νιοστή δύναμη που συνδιαμορφώνουν οι εκατομμύρια αναγνώστες του ανά τις δεκαετίες, να φτάσει αναλλοίωτο σε έναν τηλεοπτικό δέκτη. Και όμως. Τα κίτρινα εξωτικού λουλούδια που βρέχει ο ουρανός του Μακόντο στο τέλος της πρώτης σεζόν βάζουν φαρδιά πλατιά την υπογραφή τους. Το αδύνατο έχει γίνει δυνατό.
13°
