Swiped: Ένα ντοκιμαντέρ για τους κινδύνους των smartphones στους εφήβους

Το Channel 4 στο Ηνωμένο Βασίλειο διεξήγαγε ένα κοινωνικό πείραμα στο Σχολείο Στάνγουει στο Κόλτσεστερ όπου απαγόρευσε εξ’ ολοκλήρου τα smartphones για 21 ημέρες από τις ζωές μιας ομάδας εφήβων 2ας Γυμνασίου. Τα αποτελέσματα του πειράματος αποκάλυψαν την πραγματική ζημιά που μπορεί να κάνει τόσο το κινητό γενικότερα όσο και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης στις ζωές των νέων σήμερα.

Ένα σχολείο που απαγόρευσε τα smartphones

Οι παρουσιαστές του προγράμματος Έμα και Ματ Γουίλις αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε αυτό κυρίως γιατί αισθανόντουσαν ότι είχαν «χάσει» τα παιδιά τους στα smartphones. Το ζευγάρι έχει 3 παιδιά: 15, 12 και 8 ετών, και ανησυχούσαν για τον αντίκτυπο που τα smartphones έχουν στην συμπεριφορά τους γενικότερα. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε σε δύο επεισόδια και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Channel 4.

O Dr Rangan Chatterjee μιλά για τις τεχνικές λεπτομέρειες του πειράματος στο ντοκιμαντέρ και σημειώνει το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που μια ψηφιακή αποτοξίνωση μελετάται σε αυτήν την κλίμακα. Η σχέση μεταξύ της χρήσης smartphone και των προβλημάτων ψυχικής υγείας είναι κάτι το οποίο συζητιέται και αναλύεται συχνά τα τελευταία χρόνια από ειδικούς και μη, αλλά όλοι εμείς που έχουμε πρόσβαση και χρησιμοποιούμε μέσα κοινωνικής δικτύωσης γνωρίζουμε πόσο επιζήμια μπορεί να είναι η χρήση τους στον ύπνο μας, τη συγκέντρωση, την εσωτερική γαλήνη και τη γενική ευτυχία. Δεν είναι ότι τα αποτελέσματα του πειράματος αυτού είναι η πιο συγκλονιστική ανακάλυψη της εποχής μας: αντιθέτως ήταν κάτι αναμενόμενο και λογικό, καθότι αν το smartphone αφήνει εμάς τους ενήλικες αποσπασμένους, εξαντλημένους και ανήσυχους, το πιθανότερο είναι ότι θα κάνει το ίδιο και στα παιδιά μας.

Καθώς περιμένουν τα αποτελέσματα, η Έμμα και ο Ματ μιλούν σε γονείς, παιδιά και γιατρούς για τη μάστιγα των smartphone. Αυτό όμως που έχει ίσως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι το πως τα ίδια τα παιδιά αντιμετωπίζουν αυτή την αποχή από τα κινητά τους και τι αποκαλύπτουν τόσο κατά τη διάρκεια του πειράματος όσο και στο τέλος. Ένα από τα παιδιά που συμμετείχε πήρε το πρώτο του τηλέφωνο στα τέσσερα, και ένα άλλο αποκαλύπτει ότι μια φορά ξύπνησε με 3.000 ειδοποιήσεις, ενώ ένα τρίτο περνούσε σχεδόν 10 ώρες την ημέρα στο τηλέφωνό του κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών.

Σοκαριστική είναι η αποκάλυψη ότι το ένα τέταρτο των παιδιών ηλικίας 11 ετών έχουν δει πορνογραφία, ενώ η έρευνα δείχνει ότι οι χρήστες που μπαίνουν για πρώτη φορά σε ιστοσελίδες με πορνογραφία εκτίθενται σε βία ή μη συναινετικό σεξ.

Οι ειδικοί παρακολουθούσαν τις αλλαγές συμπεριφοράς των παιδιών που συμμετείχαν στο πείραμα. Ένα από τα παιδιά είπε πως καθότι χρησιμοποιούσε το τηλέφωνό του περίπου 9 ώρες την ημέρα, την ημέρα που έπρεπε να το παραδώσει ήταν μια τρομακτική εμπειρία. Ήταν σαν να λείπει ένα μέρος του εαυτού του και κάτι που είναι απολύτως απαραίτητο στη ζωή του. Παρ’ όλα αυτά, στο τέλος του πειράματος των 21 ημερών δήλωσε ότι ήταν πιο κοινωνικός, και το πείραμα τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να είναι πιο προσεκτικός στο τι βλέπει στο διαδίκτυο.

Ένα κορίτσι δήλωσε πως της άρεσε που συμμετείχε στο πείραμα αυτό και καθ’ όλη τη διάρκεια των 21 ημερών δεν βίωσε κρίσεις πανικού ή άγχος, κάτι που η ίδια θεώρησε ότι είναι αποτέλεσμα της απομάκρυνσής της από το κινητό της. Είπε επίσης ότι αισθανόταν καλά, μπορούσε πολύ πιο εύκολα να συγκεντρωθεί στα μαθήματά της, και αντιλήφθηκε ότι ήταν πιο κοινωνική και πιο ενεργή και «παρούσα» στο σπίτι με την οικογένειά της. Τώρα πιστεύει ότι τα smartphone πρέπει να απαγορευτούν σε παιδιά κάτω των 16 ετών.

Ένα άλλο κορίτσι που συμμετείχε δεν πίστευε ότι ήταν εθισμένη στο κινητό της πριν ξεκινήσει το πείραμα. Μετά κατάλαβε ότι ενδεχομένως να είμαστε όλοι εθισμένοι, ειδικά καθώς είναι τόσο μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής, και είναι τόσο δύσκολο να το ξεφορτωθείς. Ενώ δήλωσε ότι της έλειπε να μιλάει με φίλους στο διαδίκτυο, πολύ σύντομα συνειδητοποίησε ότι δεν της έλειπαν εφαρμογές όπως το TikTok και το Instagram και σίγουρα μιλούσε με τη μαμά της πολύ περισσότερο και ήταν πιο συγκεντρωμένη. Τέλος, επισήμανε πως ακόμα και το γεγονός ότι πολλά από τα καθήκοντα του σχολείου γίνονται σε υπολογιστή και οnline και όχι σε χαρτί ενδεχομένως να είναι πρόβλημα.

Ο John Player, διευθυντής στο Σχολείο Στάνγουει, είπε ότι το προσωπικό παρατήρησε μια σημαντική διαφορά στους μαθητές μετά το πείραμα. «Υπήρξε μείωση 17% στα συμπτώματα άγχους στους μαθητές και ο αντίκτυπος ήταν πραγματικά γρήγορος. Κοιμούνταν κατά μέσο όρο μια επιπλέον ώρα την ημέρα, κάτι που θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία, και υπήρξε μια μείωση 18% στα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη και 3% βελτίωση στην εργασιακή μνήμη σε μόλις 21 ημέρες.»

Ο Δρ. Chatterjee δήλωσε επίσης ότι τα smartphone δεν αλλάζουν απλώς τη θεμελιώδη φύση του τι σημαίνει να είσαι παιδί, αλλά επαναπροσδιορίζουν τι σημαίνει να είσαι ζωντανός. Για πολλούς εφήβους, τα smartphone έχουν γίνει συνώνυμα με την ίδια την ύπαρξη. Περισσότερα από ένα παιδιά αναφέρονται στη συσκευή τους ως η «ζωή» τους. Για πολλά παιδιά το να αναρτάς περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σημαίνει να «είσαι».

Το ντοκιμαντέρ έθεσε ερωτήματα σχετικά με το πόσο αποτελεσματικοί είναι οι περιορισμοί στις συσκευές και μίλησε για εθνική απαγόρευση τηλεφώνου σε παιδιά κάτω των 14 ετών.

Η Έμα Γουίλις, η οποία είπε ότι ένιωθε επίσης πιο ευτυχισμένη μετά την τηλεφωνική απαγόρευση, είπε: «Νομίζω ότι αυτό που όλοι θέλουμε είναι τα παιδιά μας να είναι στον κόσμο της τεχνολογίας από τη σωστή ηλικία, αλλά να είναι απολύτως ασφαλή μέσα σε αυτόν. Αν ασκήσουμε όλοι αυτή την πίεση, ελπίζουμε ότι μπορούμε να φέρουμε μια θετική αλλαγή».