Το πιο γνωστό στοιχείο του «Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities», πέρα βέβαια από το όνομα του δημιουργού του, είναι ότι πρόκειται για μία σειρά Τρόμου. Αυτό πρέπει να τονιστεί, γιατί ίσως κάποιοι τρομάξουν — ίσως τρομάξουν πολύ με κάποιες σκηνές. Οπότε καλύτερα να το αποφύγουν. Θα χάσουν βέβαια, αλλά έτσι μετριέται η ζωή του ανθρώπου, θέλουμε δεν θέλουμε: με απώλειες. Οι υπόλοιποι, είτε είναι εραστές του είδους (όπως εμείς) είτε όχι, θα την απολαύσουν, άλλος περισσότερο, και άλλος πολύ περισσότερο.
Ο ντελ Τόρο είναι πολύ αγαπητός δημιουργός από το μεγάλο κοινό, χάρη βέβαια στον «Πάνα» του —μια ιστορικο-πολιτική ταινία φαντασίας με στοιχεία Τρόμου που έσπασε τα ταμεία κατά το κοινώς λεγόμενον, βραβεύτηκε, και παίζεται πάντα με μεγάλη επιτυχία— αλλά και από τις μετέπειτα δημιουργίες του. Η αλήθεια είναι ότι είχε δείξει από πολύ πιο πριν τι ήταν αυτό που αγαπούσε σαν θεατής, και τι ήθελε να κάνει στην καριέρα του σαν δημιουργός. Στην Ελλάδα τον πρωτογνωρίσαμε με το καταπληκτικό «Mimic», και έκτοτε τον ακολουθούμε με κλειστά μάτια. Και δικαίως, καθώς δεν αισθανθήκαμε προδομένοι ποτέ.
Νά μία συνοπτική παρουσίαση της φιλμογραφίας του (δεν αναφέρουμε τις πολλές άλλες δουλειές του, σαν σεναριογράφος, παραγωγός, executive producer, μυθιστοριογράφος κ.ά.):
«Cronos» (1993), «Mimic» (1997), «The Devil’s Backbone» (2001), «Blade II» (2002), «Hellboy» (2004), «Pan’s Labyrinth» (2006), «Hellboy II: The Golden Army» (2008), «Pacific Rim» (2013), «Crimson Peak» (2015), «The Shape of Water» (2017), «Nightmare Alley» (2021) και «Pinocchio» (έρχεται στις 9 Δεκεμβρίου στο Netflix).
Σαν στιλ, το «Cabinet of Curiosities» θα σας θυμίσει περισσότερο τα «Crimson Peak», «The Shape of Water» και «Nightmare Alley», με νότες από τα «Hellboy». Οι ζεστοί φωτισμοί είναι ίδιοι, τα πλούσια σκηνικά επίσης, ο εξαιρετικά προσεγμένος διάκοσμος και η όλη σκηνογραφία, οι μεστές ερμηνείες, η στακάτη (ακόμη και όταν γίνεται γρήγορη, έξαλλη και τρομώδης) αφήγηση, η ωραία και στιβαρή αρχιτεκτονική κάθε σκηνής ξεχωριστά, και κάθε σεκάνς.
Όμως δεν σκηνοθετεί ο ίδιος. Απλώς «επιβλέπει» τους σκηνοθέτες του και, ενδεχομένως, τους «συμβουλεύει», ή συζητά μαζί τους κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, προσπαθώντας να δει αν έχουν κοινό όραμα. Φυσικά τα οχτώ επεισόδια δεν μοιάζουν μεταξύ τους, καθώς πρόκειται για τελείως διαφορετικά σενάρια και για διαφορετικούς σκηνοθέτες —καλύπτουν δε μία μεγάλη γκάμα χρονολογικών περιόδων—, όμως τα κοινά στοιχεία που προαναφέραμε έχουν την υπογραφή, τη σφραγίδα του ντελ Τόρο, ή έστω την έγκρισή του. Είναι μία δουλειά συνόλου, με τη διακριτή παρουσία κάθε δημιουργού στο κάθε επεισόδιο, ή, αν θέλετε, στην κάθε μικρού μήκους ταινία από τις οχτώ.
Πριν από κάθε επεισόδιο αναλαμβάνει ο ίδιος να μας κάνει μία μικρή εισαγωγή, κατά τη μακρά τηλεοπτική παράδοση του είδους που έχει τις ρίζες της στα παλπ περιοδικά κόμικς Τρόμου. Έτσι, στην εισαγωγή κάθε επεισοδίου, εμφανίζεται ο ίδιος δίπλα στο Ερμάριό του αναδυμένος μέσα από τις σκιές, και, σαν άλλος Χίτσκοκ (το πρώτο βιβλίο του ντελ Τόρο ήταν η βιογραφία του Χίτσκοκ, τον οποίο φυσικά αγαπά πολύ), μιλά για την ταινία που πρόκειται να δούμε. Στο τέλος αυτού του δίλεπτου, δεν αμελεί να αναφερθεί με τρυφερότητα στους σκηνοθέτες του, για τους οποίους μάλιστα έχει φτιάξει και από ένα μικρό αγαλματάκι. Ο ντελ Τόρο άλλωστε είναι και ευρηματικός εικαστικός, ενώ η πρώτη του δουλειά, που άσκησε πάνω από μία δεκαετία, ήταν τα σπέσιαλ εφέ. Υπήρξε σπουδαίος δημιουργός μηχανικών ειδικών εφέ, όπως και καλλιτέχνης του στοπ-μόσιον. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι είναι μανιώδης συλλέκτης παράδοξων αντικειμένων, ενώ έχει μία μεγάλη συλλογή έργων τέχνης, εκατοντάδες μακέτες, τεχνουργήματα, υλικά βεστιαρίου, κοστούμια, μπομπίνες με σπάνια φιλμ, πολλές χιλιάδες βιβλία κλπ. κλπ. — όλα αυτά στο περίφημο «Bleak House», κάπου στα προάστια του Λος Άντζελες. Το σπίτι του, και εργαστήριό του. Ένας τόπος θαυμάτων, ονείρων και μαγείας.
Πάμε όμως στα επεισόδια, που όλα τους έχουν και από ένα, ή περισσότερα, αξιομνημόνευτα στοιχεία — και αξιομνημόνευτα τέρατα, και τρόμους. Ας τα δούμε ένα-ένα, με δυο λόγια για το καθένα, χωρίς σοβαρά σπόιλερ.
* * *
1. «Lot 36» (διάρκεια 46΄). Σκηνοθεσία: Guillermo Navarro. Ο Μεξικανός Guillermo Navarro είναι γεννημένος το 1955 και εργάζεται σαν διευθυντής φωτογραφίας στο Χόλιγουντ από το 1994. Είναι στενός συνεργάτης του Guillermo del Toro: μαζί του άλλωστε κέρδισε το Όσκαρ —και το Γκόγια— Φωτογραφίας για τον «Λαβύρινθο του Πάνα». Έχει επίσης σκηνοθετήσει αρκετά επεισόδια τηλεοπτικών παραγωγών (όπως, μεταξύ άλλων, για τις σειρές «Hannibal» και «Luke Cage»). Το σενάριο για το «Lot 36» υπογράφουν η Regina Corrado και ο Guillermo del Toro, σε διήγημα του οποίου είναι βασισμένο.
Στο «Lot 36» έχουμε έναν βετεράνο του πολέμου, έναν άξεστο, κλασικό τραμπικό τύπο, ρατσιστή και μισογύνη, που βγάζει τα προς το ζην αγοράζοντας σε στημένους πλειστηριασμούς το περιεχόμενο αποθηκών με παρατημένα από τους ιδιοκτήτες τους αντικείμενα, αποθήκες που έμειναν στα αζήτητα. Στην τελευταία του αποθήκη, όμως, θα πέσει σε κάτι που καλό θα ήταν να έμενε στην ησυχία του. Ξαφνικά, στην ιστορία εμπλέκονται παλιοί ναζί, βιβλία μαύρης μαγείας, σατανιστές και διάφορα άλλα καλούδια, ενώ σύντομα θα έρθει και κάτι ακόμα… Ο Tim Blake Nelson παίζει εκπληκτικά, και σχεδόν τον μισείς που είναι τόσο άξεστος και τόσο απαίσιος. Η φωτογραφία ακολουθεί τα συναισθήματά του, και φωτίζει θαυμάσια τον χώρο με τις στενές, βρόμικες, κλειστοφοβικές αποθήκες. Μας άρεσε πολύ. Ποσοστό τρόμου: 80%.
* * *
2.«GraveyardRats» (διάρκεια 38΄). Σκηνοθεσία: Vincenzo Natali. Ο Καναδός, γεννημένος στις ΗΠΑ, Vincenzo Natali είναι γεννημένος το 1969. Είναι θρυλικός στον χώρος της Επιστημονικής Φαντασίας και του Τρόμου, με τον περίφημο «Κύβο» καταρχάς («Cube» 1990), καθώς και τα «Cypher», «Nothing» και «Splice», μεταξύ άλλων. Το 2019 έγραψε και σκηνοθέτησε για το Netflix το «In the Tall Grass», βασισμένο στο ομώνυμο διήγημα του Stephen King και του γιου του, Joe Hill, ενώ μόλις ανέβηκε στο Prime Video και το «The Peripheral», στο οποίο σκηνοθετεί τα δύο πρώτα επεισόδια. Το «Graveyard Rats», του οποίου υπογράφει και το σενάριο, είναι βέβαια βασισμένο στο περίφημο διήγημα του Henry Kuttner (1915-1958), ενός σπουδαίου παλπ συγγραφέα που ανήκε στον Κύκλο του Λάβκραφτ, στον Μύθο του Κθούλου του οποίου συνεισέφερε μία σειρά από ωραία διηγήματα. Χρησιμοποιούσε περί τα 20 ψευδώνυμα, έγραψε πολλά κείμενα, αλλά πέθανε νεότατος από την καρδιά του. Το «Graveyard Rats» δημοσιεύτηκε στο θρυλικό περιοδικό Weird Tales τον Μάρτιο του 1936. Είναι απίστευτα τρομακτικό διήγημα.
Ο ήρωας αυτού του επεισοδίου, που διαδραματίζεται στις αρχές τού 20ού αιώνα, είναι τυμβωρύχος. Και χρωστάει πολλά σε κάποιους πολύ σκληρούς, και αδίστακτους ανθρώπους. Οπότε πρέπει να κάνει μία καλή μπάζα για να τους ξεχρεώσει. Έτσι, ακόμη και όταν τα… ποντίκια του νεκροταφείου τραβήξουν στα βάθη της γης το πτώμα που έχει βάλει στο μάτι —ο νεκρός στρατηγός κηδεύτηκε με ένα σπαθί με χρυσή λαβή—, θα τα ακολουθήσει. Τα υπόλοιπα δεν χρειάζεται να τα πούμε… Εδώ έχουμε μία ίσως ακόμη καλύτερη ερμηνεία από τον David Hewlett, με κωμικές πινελιές και γκροτέσκα στοιχεία, παρά την τραγικότητα της κατάστασης (για να το θέσουμε κομψά). Εκπληκτική ταινία, που ΔΕΝ είναι για ανθρώπους που πάσχουν έστω και λίγο από κλειστοφοβία. Ποσοστό τρόμου: 100%.
* * *
3. «The Autopsy» (διάρκεια 58΄). Σκηνοθεσία: David Prior. Ο David Prior γεννήθηκε το 1969 στη Μασαχουσέτη. Εκτός από τη δουλειά του στην τηλεόραση, έχει κάνει μόνο μία ταινία, το «The Empty Man» του 2020, ένα φιλμ υπερφυσικού τρόμου βασισμένο στο ομότιτλο κόμικς των Cullen Bunn και Vanesa R. Del Rey. Το σενάριο, που υπογράφει ο πολύπειρος στον χώρο του Τρόμου και της διασκευής κόμικς για τον κινηματογράφο David S. Goyer, είναι βασισμένο στο ομότιτλο διήγημα του Michael Shea (1946-2014), σημαντικού, και βραβευμένου, συγγραφέα Φάνταζι, Τρόμου και Επιστημονικής Φαντασίας. To διήγημά του «The Autopsy» δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 1980 στο «Magazine of Fantasy and Science Fiction», και έλαβε δύο σπουδαίες υποψηφιότητες: για το Hugo και το Nebula.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με Επιστημονική Φαντασία Τρόμου, καθώς από την αρχή βλέπουμε πως το «τέρας» της ταινίας δεν είναι του κόσμου τούτου, αλλά πιθανότατα φερμένο από κάπου αλλού. Και είναι τελείως μα τελείως ξένο. Ένας ιατροδικαστής, λοιπόν, θα κληθεί μετά από μία περίεργη έκρηξη να εξετάσει κάποια πτώματα, και ιδίως το ένα από αυτά. Ο ίδιος πρόκειται να πεθάνει μέσα στο επόμενο εξάμηνο από καρκίνο, οπότε δεν τον νοιάζει να προστατευτεί. Και το τονίζουμε αυτό γιατί σύντομα θα καταλάβει πως κινδυνεύει. Κινδυνεύει πολύ περισσότερο από όσο κάποιος που κάθεται σε ηλεκτρική καρέκλα… Και εδώ έχουμε μία τρομερή ερμηνεία από τον F. Murray Abraham. Εκπληκτικό επεισόδιο, με κάποιες σκηνές που απλώς τις βλέπεις με πεσμένο το σαγόνι. Ποσοστό τρόμου: 100%.
* * *
4. «The Outside» (διάρκεια 64΄). Σκηνοθεσία: Ana Lily Amirpour. Η γεννημένη στην Αγγλία Ana Lily Amirpour, είναι ιρανικής καταγωγής Αμερικανίδα σκηνοθέτρια και σεναριογράφος, που έγινε πασίγνωστη ήδη με το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, «A Girl Walks Home Alone Night» το 2014. Ακολούθησαν το «The Bad Batch» (2016) και το «Mona Lisa and the Blood Moon» (2021). Με εξαίσιο στιλ και ματιά, είναι μια ανεξάρτητη, σπουδαία σε όλα της, φεμινίστρια δημιουργός. Το σενάριο του «The Outside» έγραψε η Haley Z. Boston. Το επεισόδιο είναι βασισμένο στο webcomic της Καναδής Emily Carroll (γεννημένης το 1982) με τίτλο «Some Other Animal's Meat» (2016).
Μπορεί στα προηγούμενα τρία επεισόδια να είχαμε διάφορα τέρατα, αλλά αυτό είναι το πιο αλλόκοτο επεισόδιο από τα πρώτα τέσσερα. Εδώ, μία κοπέλα που παρουσιάζεται «άσχημη» και εντελώς άσημη μπροστά στις καταπληκτικές συναδέλφους της, αποφασίζει να βάλει μία θαυματουργή κρέμα — μια κρέμα που ο δημιουργός της υπόσχεται ότι θα την «αναγεννήσει». Νομίζω πως όλοι καταλαβαίνουμε από την αρχή κιόλας ότι «καλά θα πάει αυτό». Ναι, δεν θα πάει καλά… Η Kate Micucci δίνει ρεσιτάλ στον ρόλο της ασχημούλας που μπούχτισε τη ζωή της, όπως όμως και ο μεταμορφωμένος Dan Stevens. Η κάμερα της Amirpour κάνει διάφορα κόλπα εδώ, δείχνοντάς μας κάθε φορά τον κόσμο όπως τον βλέπει η πρωταγωνίστριά της. Θα σας θυμίσει «Fargo» και Cohen, νομίζω. Ποσοστό τρόμου: 60%.
Πλάνα με πρωταγωνιστή τον βασιλιά του ροκ εν ρολ, το ποδόσφαιρο μέσα από τις ισπανίδες αθλήτριες που άλλαξαν τους κανόνες και ο Iron Mike στο ρινγκ μετά από 19 χρόνια
4°
