«Stranger Things»: Μια νοσταλγική σειρά για τα 80s (και όχι μόνο)

Το Stranger Things είναι ένα αριστούργημα βέβαια, ένας από τους λόγους που αξίζει κανείς να έχει τηλεόραση, κι αυτό το ξέρουν όλοι. Αν μη τι άλλο, το απολαμβάνει όλος ο πλανήτης. Και δικαίως. Ο βασικός αφηγηματικός του ιστός είναι εξαίσιος —και τρομακτικός: όπως όλες ανεξαιρέτως οι πρώτες ιστορίες που άκουσε ο άνθρωπος γύρω από τη φωτιά—, η παραγωγή πολύ υψηλού επιπέδου, το καστ απλώς υπέροχο, το σενάριο ένα κέντημα, και ιδίως μάλιστα όταν τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, τόσο για τους πρωταγωνιστές όσο και για τους σεναριογράφους — εκεί πραγματικά απογειώνεται. Οι δε παράλληλες υποπλοκές στην 4η και καλύτερη έως τώρα σεζόν, που έχουμε την τύχη να παρακολουθούμε αυτές τις ημέρες, είναι από μόνες τους υλικό για ένα ολόκληρο εξάμηνο σε σχολή σεναρίου.

Εκείνο όμως που κάνει τη σειρά να ξεχωρίζει, που την κάνει να μπαίνει στην καρδιά και στο μυαλό μας και να κολλάει εκεί —πράγμα τέλειο—, είναι οι αναφορές της. Αναφορές στο σινεμά των 80s κυρίως, αλλά και στην ποπ κουλτούρα της εποχής γενικότερα. Η δεκαετία τού ’80 είναι η βασίλισσα των αναφορών ούτως ή άλλως, καθώς τότε κυκλοφόρησαν κάποιες δεκάδες από τις πιο αγαπημένες ταινίες όλων των εποχών —οπότε πολύ απλά δεν μπορείς να την αποφύγεις ακόμη και αν το ήθελες—, ενώ μην ξεχνάμε ότι τότε γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν οι περισσότεροι από τους σεναριογράφους και σκηνοθέτες που δουλεύουν σήμερα: στην τέχνη, κανείς καταγίνεται με τα υλικά της παιδικής του ηλικίας και, κυρίως, της εφηβείας του. Έτσι, με τα χρόνια η δεκαετία τού ’80 έχει περιβληθεί με τέτοια δροσερή αίγλη, που έχει γίνει κάτι παραπάνω από μια «απλή» διαδοχή χρόνων και ντροπιαστικών κουρεμάτων.

Δροσερή, ξαναλέμε, γιατί, σαν να προαισθανόταν το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, τόνισε όλα του τα στραβά, στολίζοντάς τα με χρυσόσκονη. Είναι η εποχή του τρόμου και του παραμυθιού, της εξέγερσης και της αμφισβήτησης — σε βαθμό μάλιστα που το ’60, αίφνης, να μοιάζει συντηρητικό. Είναι η εποχή της απόλυτης γυναικείας χειραφέτησης. Και μόνο στη μουσική, οι γυναίκες που ανεβαίνουν στην κορυφή φοράνε κάτι λίγο, βάζουν το δάχτυλο στα χείλη και μας λένε να κάνουμε ησυχία γιατί είναι εκείνες πια εκεί· κι εμείς υπακούμε, κι εκείνες κάνουν όλο το παιχνίδι. Είναι η εποχή που το να είσαι γκέι και να το δείχνεις με κάθε τρόπο, να το φωνάζεις, ήταν καλό και ήταν επαναστατικό: τότε ήταν που άλλαξαν επιτέλους όλα. Όπως τότε άλλαξαν όλα και με τον ρατσισμό. Αν στα 70s έγινε η επανάσταση, στα 80s οι ρατσιστές μπήκαν πίσω στις σπηλιές τους, όπου και παρέμειναν για πάνω από μία εικοσαετία — τώρα πάλι ξεμυτίζουν (αν και δεν θα τους περάσει).

Αλλά βέβαια τα 80s ήταν το σινεμά τους. Δεν υπήρξε άλλη τέτοια δεκαετία, τόσο πλούσια και τόσο δημιουργική, ποτέ. Και φυσικά η μουσική τους. Και αυτό το εκμεταλλεύεται το Stranger Things με τον καλύτερο τρόπο. Γι’ αυτό το αγαπάμε τόσο, γι’ αυτό είναι τόσο επιτυχημένο, γι’ αυτό δεν θέλουμε να τελειώσει ποτέ.

Τα Eastereggs που οι αδελφοί Duffer έχουν σκορπίσει σε όλα τα επεισόδια της σειράς είναι πολλές δεκάδες. Άλλες αναφορές είναι εντελώς άμεσες, ευθείες, μας το λένε ξεκάθαρα (ένας χαρακτήρας φοράει τη μάσκα του Μάικλ Μάγιερς από τη «Νύχτα με τις μάσκες» σ’ αυτό τον κύκλο!), ενώ άλλες λιγότερο: έχουν να κάνουν, για παράδειγμα, με ένα τραγούδι που ακούγεται στο βάθος, με τη στάμπα σε ένα μπλουζάκι κάποιου από τους δευτεραγωνιστές, ή με τη γυμνασιακή ή κολεγιακή τους ζακέτα, ή με τις κινηματογραφικές αφίσες ταινιών που κρέμονται στους τοίχους ενός δωματίου ή στο βιντεοκλάμπ Family Video όπου δουλεύει ο Στιβ: από τα «Γκρέμλινς» και τον «Μπάτσο του Μπέβερλι Χιλς» μέχρι τους «Επαναστάτες χωρίς αύριο», και από τις «Διακοπές Made in America» μέχρι το «Τιν Γουλφ»και τον «Πόλεμο των Άστρων» («Never tell me the odds», λέει ο Ντάστιν στο Hellfire Club όταν παίζουν D&D, σαν άλλος Χαν Σόλο στην «Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται»). Και άλλες είναι πλεγμένες στην ίδια την αφήγηση του έργου. 

Έτσι, ξέρουμε πως, βλέποντας το Stranger Things, ταυτόχρονα βλέπουμε το «Εξουσία πυρός» (το «Firestarter» δηλαδή) και το «Κάρι, έκρηξη οργής» (ο Κάρπεντερ είναι ίσως ο μόνος που οι Duffer κοπιάρουν τη φιλμογραφία του και από τα 70s, γιατί πάνω στο δικό του ακριβώς έργο έχουν έτσι κι αλλιώς χτίσει τη σειρά τους: όλο το Stranger Things είναι το παιδί του Τζον Κάρπεντερ και του Στίβεν Κινγκ), το «Άλιεν³: Η τελική αναμέτρηση», τη «Νύχτα που γεννήθηκε ο τρόμος» («The Amityville Horror»), την «Πύλη των Τεράτων» («The Gate»), το «Hellraiser» και τον «Εφιάλτη στον Δρόμο με τις Λεύκες», ανάμεσα σε μερικές δεκάδες ακόμα, της θαυμαστής δεκαετίας με τα πανάσχημα κουρέματα, αλλά και λίγο πιο πριν καμιά φορά.

Εννοείται βέβαια πως η σειρά έχει απίθανα σάουντρακ, καθώς η μουσική δεν ντύνει απλώς τις σκηνές, αλλά συχνά παίζει καθοριστικό ρόλο και στην ίδια την πλοκή. Κανείς ποτέ δεν θα ξεχάσει το «Neverending Story» της προηγούμενης σεζόν, φυσικά, ενώ η Κέιτ Μπους και το «Running Up That Hill» σώζει έναν από τους πρωταγωνιστές στην 4η — και ανεβαίνει πάλι στα τσαρτ, κοντά σαράντα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του.

Η δεκαετία τού ’80 πρωταγωνιστεί στη σειρά, αλλά οι αναφορές των αδελφών Duffer την ξεπερνούν ενίοτε — και καλά κάνουν. Όλοι μιλούν για τη σχέση του Stranger Things με τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών»: το The Upside Down είναι φυσικά η Μόρντορ, και ο Βέκνα ο Σάουρον. Ενώ, μια από τις πιο όμορφες αναφορές —και η πιο μεγάλη— σ’ αυτό τον τελευταίο κύκλο είναι ο «Δόκτωρ Ζιβάγκο» του 1965. Μάλιστα, ένας από τους πρωταγωνιστές του κομματιού που διαδραματίζεται στη Ρωσία (στην τότε ΕΣΣΔ) είναι φτυστός ο Ομάρ Σαρίφ!

Τι όμορφη σειρά. Τι τυχεροί που είμαστε. Θυμίζοντάς μας το παρελθόν, πόσο όμορφα μας κάνει να ξεχνάμε.