Σε τι οφείλεται η διαχρονική επιτυχία του Sex and the City;

Η επιστροφή της σειράς Sex and the City στις οθόνες μας είναι γεγονός. Οι τρεις από τις τέσσερις ηρωίδες –καθώς θα απουσιάζει η θρυλική Σαμάνθα– θα είναι σύντομα και πάλι κοντά μας με νέες περιπέτειες, γεγονός που κάνει αρκετές πιστές τηλεθεάτριες να αδημονούν, μα και κάποιους κριτικούς να αναρωτιούνται αν αυτή τη φορά το σίριαλ θα προσελκύσει το ενδιαφέρον του κοινού.

Το βιβλίο «Sex and the City» της Κάντας Μπούσνελ (1997) αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα προϊόντα της ροζ κουλτούρας, η οποία παράγει πολιτιστικά προϊόντα –περιοδικά, βιβλία, ταινίες, σίριαλ– που εστιάζουν σε θέματα ερωτικών σχέσεων αναπαράγοντας ρομαντικά στερεότυπα, απευθυνόμενα στο συναίσθημα του αναγνωστικού τους κοινού που είναι κατεξοχήν γένους θηλυκού.

Οι τέσσερις βασικές ηρωίδες του βιβλίου ζουν στη Νέα Υόρκη και, χάρη στις καλοπληρωμένες δουλειές τους και στην κοινωνική τους δικτύωση, απολαμβάνουν έναν ακραία ηδονιστικό τρόπο ζωής. Η διασκέδαση στα ακριβά μπαρ και εστιατόρια του Μανχάταν, η αγορά ρούχων υψηλής ραπτικής και ακριβών υποδημάτων μα, πάνω από όλα, η δίχως δεύτερες σκέψεις συλλογή ερωτικών εμπειριών, τοποθετεί τον τρόπο ζωής τους σε μεγάλη απόσταση από την καθημερινότητα που βιώνουν οι περισσότερες φανατικές τηλεθεάτριες της σειράς.

Οι πρωταγωνίστριες χαρακτηρίζονται από μια διαρκή αναζήτηση – της επόμενης καταναλωτικής εμπειρίας, της επόμενης κοσμικής περιπέτειας και του επόμενου ερωτικού συντρόφου. Στην πραγματικότητα, όμως, η πλοκή των επεισοδίων καθιστά σαφές ότι η σεξουαλική ελευθεριότητα των ηρωίδων επιχειρεί να καλύψει την επιθυμία τους για μόνιμη σχέση ή γάμο με τον ιδανικό άντρα, που στην περίπτωση της Κάρι είναι ο Mr. Big. Η σειρά δεν αποκλίνει, δηλαδή, από το συντηρητικό μοντέλο ζωής που αναπαράγουν τα ροζ προϊόντα.

Είναι ενδιαφέρον ότι στο σίριαλ δεν υπάρχουν εκτενείς αναφορές στο παρελθόν των ηρωίδων, στο οικογενειακό τους περιβάλλον, τις σπουδές, ή την κοινωνική τους τάξη. Άλλωστε η μεγάλη πρωταγωνίστρια του σίριαλ είναι η ίδια η πόλη. Στο Sex and the City, το αστικό τοπίο δεν λειτουργεί απλά ως φόντο της ιστορίας, αντίθετα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πλοκή και επεξηγεί τις επιλογές των ηρωίδων. Το κοσμοπολίτικο, μοντέρνο, συχνά πολυτελές περιβάλλον της Νέας Υόρκης, τόσο ταιριαστό στη σύγχρονη γυναίκα με τον γρήγορο, γεμάτο εναλλαγές και απολαύσεις ρυθμό ζωής, συμβολίζει το εφήμερο, το πρόσκαιρο, το καταναλωτικό. Ο χρόνος στη μεγαλούπολη κυλά με ταχύτητα, ένταση, ποικιλία και αφθονία που έρχεται μάλλον σε αντίθεση με τη στοχαστικότητα και την ποιότητα που χαρακτήριζε αρκετές από τις κινηματογραφικές ηρωίδες προηγούμενων γενεών.

Ο τρόπος απεικόνισης της πόλης στο σίριαλ έχει κάτι το επίπλαστο, καθώς στην πραγματικότητα η πόλη δεν είναι μόνο μία βιτρίνα όπου εκτίθενται καταναλωτικά αγαθά αλλά ένας τόπος κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών, ιδεολογικών τριβών, συνύπαρξης διαφορετικών σεξουαλικών ταυτοτήτων, πεδίο συνάντησης ή σύγκρουσης πολιτισμών.

Κάτι που δεν είναι ίσως προφανές, είναι ότι η τηλεοπτική προσαρμογή του Sex and the City, ενέχει έντονα αυτό που θα ονόμαζα «μισανδρισμό». Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οι άντρες –η εμφάνιση, οι συνήθειες, η σεξουαλική τους δεινότητα– όχι μόνο σχολιάζονται, αλλά συχνά γελοιοποιούνται καθώς οι ικανότητές τους επικρίνονται και συγκρίνονται όπως οποιουδήποτε άλλου προϊόντος φτιαγμένου για να ικανοποιεί τις ανάγκες των γυναικών.

Σε τι οφείλεται, τελικά, η διαχρονική επιτυχία του Sex and the City; Η απάντηση νομίζω ότι έγκειται όχι τόσο στην γενικά πολύ προσεγμένη συνολική παραγωγή της σειράς, όσο στον τρόπο που συντονίστηκε με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τηλεοπτικού κοινού της.

Η σειρά απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες που κατοικούν σε μεγαλουπόλεις και έχουν χρήματα για ξόδεμα. Πρόκειται για γυναίκες που ενδιαφέρονται για τη μόδα και παρακολουθούν με ενθουσιασμό τα όμορφα ρούχα που φορούν οι πρωταγωνίστριες της σειράς, με τις οποίες ακριβώς επειδή δεν έχουν αναλογίες μοντέλων, μπορούν να ταυτιστούν πιο εύκολα και στη συνέχεια να αναζητήσουν και οι ίδιες παρόμοια αξεσουάρ και ενδύματα.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι κατά την έναρξη της σειράς, οι τρεις από τις τέσσερις ηρωίδες είναι τριάντα πέντε ετών, ενώ η τέταρτη, η Σαμάνθα, είναι εμφανώς μεγαλύτερη. Ήταν ίσως η πρώτη φορά που τηλεοπτικές ηρωίδες σε αναζήτηση συντρόφων δεν εμφανίζονται ως νέες, άπειρες και ερωτικά αφελείς, όπως ήταν ως τότε αρκετά συνηθισμένο. Το Sex and the City ανέτρεψε για πάντα αυτά τα δεδομένα, δημιουργώντας ένα πιστό κοινό μεσήλικων γυναικών: αυτής ακριβώς, δηλαδή, της ηλικιακής ομάδας που έχει την αγοραστική δύναμη να ακολουθήσει, έστω ως έναν βαθμό, το λαμπερό λάιφστάιλ των πρωταγωνιστριών.

Οι τηλεθεάτριες παρακολουθούν τις πρωταγωνίστριες να μεγαλώνουν μαζί τους, αντιμετωπίζοντας συχνά καταστάσεις ή διλήμματα που αφορούν και τη δική τους καθημερινότητα, όπως τον καρκίνο του μαστού, τις δυσκολίες της σχέσης μιας ώριμης ηλικιακά γυναίκας με έναν νεότερο άντρα, ή την εμμηνόπαυση.

Το σημαντικότερο είναι ότι οι ηρωίδες μεγαλώνουν έχοντας πάντα δίπλα τους τις πιστές τους φίλες, έτοιμες να σχολιάσουν, να γελάσουν, να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις μύχιες σκέψεις τους, να συμπαρασταθούν η μία στην άλλη – κάτι που ίσως δεν έχουν την τύχη να απολαμβάνουν όλες οι γυναίκες στην καθημερινότητά τους.

Όπως ισχύει και για άλλα διαχρονικά σίριαλ που γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία, έτσι και εδώ η ανάγκη για συντροφικότητα και η απουσία γυναικείου ανταγωνισμού, συνιστούν κάποια από τα ισχυρότερα κίνητρα για να παρακολουθούν τη σειρά εκατομμύρια γυναίκες που νιώθουν πως ζουν δίχως ουσιαστικές φιλίες, σε μια βαθιά επιθετική κοινωνία.