Νίκος Πορτοκάλογλου και Άλκηστις Πρωτοψάλτη στο Μουσικό Κουτί

Την περασμένη Τετάρτη άνοιξα για πρώτη φορά «Το Μουσικό Κουτί», την τηλεοπτική εκπομπή του Νίκου Πορτοκάλογλου. Με καλεσμένους την Άλκηστι Πρωτοψάλτη, της οποίας πρέπει να είμαι ο νούμερο ένα γκρούπι, και τον Χρήστο Μάστορα. Στο φιλόξενο σκηνικό, νότες και λόγια κυλούσαν αβίαστα σε μια συζήτηση φιλική, ζεστή και χαλαρή ταυτόχρονα, που κάθε της λεπτό σου κρατούσε το ενδιαφέρον, σου ζωγράφιζε το χαμόγελο. Ο Πορτοκάλογλου δεν είναι απλώς ο παρουσιαστής της εκπομπής αλλά ο οραματιστής και ο δημιουργός της. Δημιούργησε ένα εξ ολοκλήρου δικό του φορμάτ μιας μουσικής εκπομπής που στηρίζεται στις ιστορίες και τα τραγούδια των καλεσμένων στο πρώτο μέρος και στις ρίζες και τις επιρροές τους στο δεύτερο, το Τζουκμπόξ.Τα αλλά δυο βασικά συστατικά της ιδέας του δημιουργού είναι η μουσική έναρξη, ενα μουσικό κολάζ ετερόκλητων αγαπημένων τραγουδιών που το συνθέτει πάντα ο ίδιος και οι εξερευνήσεις που εκφράζουν την αγωνία του να ανακαλύψουμε τους ταλαντούχους δημιουργούς του μέλλοντος μας. Μαθαίνω από τη Γιώτα Σπανού, διευθύντρια περιεχομένου και ανάπτυξης για την εταιρεία παραγωγής Foss, ότι το γύρισμα είναι ουσιαστικά live on tape, σαν ζωντανό, χωρίς κοψίματα και επαναλήψεις. «Οι πρόβες, όμως, δεν είναι λίγες», θα μου πει. «Γίνεται μια μέρα πρόβα των μουσικών, της μόνιμης μπάντας της εκπομπής που υπό τη μπαγκέτα του μαέστρου Γιάννη Δίσκου σε συνεννόηση με τον Νίκο Πορτοκάλογλου και με ιδέες από όλα τα μέλη της μπάντας, κάνουν αυτά τα αδιανόητα δεσίματα και τις διασκευές. Την επόμενη ημέρα κάνουν πρόβα οι καλεσμένοι με την μπάντα και την τρίτη μέρα γίνεται το γύρισμα».

Οι δημοσιογράφοι που επιμελούνται την εκπομπή χτίζουν έναν πυρήνα συζήτησης που κουμπώνει στην επιθυμία του Νίκου Πορτοκάλογλου να ρέει η κουβέντα σε άγνωστες ιστορίες από τη ζωή των καλεσμένων. Έτσι απολαμβάνεις τη συζήτηση, το γνήσιο ενδιαφέρον, τα αστεία που έχουν ιδανικό συγχρονισμό. Μαζί τους, η Ρένα Μόρφη, μια 60s φιγούρα υπέροχα ντυμένη σαν εστέτ αεροσυνοδός με ρούχο Faliakos και χειροποίητα παπούτσια Stathis Samantas να συμπληρώνει τη συζήτηση, κάνει δεύτερες και με μάτια μεγάλα παρακολουθεί και κάνει ερωτήσεις. Καθισμένοι στους δερμάτινους καναπέδες, νιώθεις πως είναι μέσα στο σαλόνι σου. Ζήτα μου ό,τι θες, Παραδέχτηκα, Φατμέ, Χαρούλα, Αφροδίτη, αναπολήσεις χωρίς νοσταλγικό πρόσημο. Εδώ δεν κλαίμε περασμένα μεγαλεία, αποδεικνύουμε ότι οι δεκαετίες που καταγράφουν τα κοντέρ είναι ευλογία και λίπασμα.

Tο κρύο σ’ αναγκάζει,
αν θες να ζεσταθείς,
ν’ ανάψεις πετρογκάζι και δίπλα να σταθείς

Το συντακτικό και η γραμματική της ψυχής μου χαράχτηκε από τη φωνή της Άλκηστις και τους στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου. Τις περισσότερες παραστάσεις της τις «τραγουδάω» απ’ έξω, έχω ξενυχτήσει στη generale του Ηφαίστειου στο Δημοτικό Θέατρο, έχω πηδήξει τα κάγκελα του Αρχαίου Ωδείου στην Πάτρα, όταν φτάνοντας στην πόρτα μου είπαν ότι δεν έχει άλλα εισιτήρια. Αναγνωρίζω τον λυγμό, τον στεναγμό, το παιδικό της γέλιο, πότε τραγουδά προσέχοντας τη φωνή της και πότε τη γεμίζει αίμα, αδιαφορώντας για το μετά. Την περασμένη Τετάρτη, την απόλαυσα όπως ποτέ. Έμαθα ιστορίες που δεν είχα ακούσει ποτέ ξανά, την είδα να διασκεδάζει με την παρέα. Η Άλκηστις μοιράστηκε, ίδρωσε, διότι όπως είπε και η ίδια «ιδρώτας είναι το κλάμα της ψυχής», μας ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια των παιδικών της χρόνων, στην όπερα της Αβάνα με τα 12 ανκόρ, στο Σεράγεβο και τους τσιγγάνικους γάμους των μουσικάντηδων που έπαιξαν στον δίσκο της με τον Μπρέγκοβιτς, στο ορφανοτροφείο «Μακάριος» του Ιδρύματος Σοφία στην Κένυα να τραγουδάει τον Άγγελο μαζί με τα δεκάδες ορφανά που τη σιγοντάρισαν σε άπταιστα ελληνικά.

Σαράντα πέντε χρόνια καριέρας φωτίστηκαν ντελικάτα από έναν παρουσιαστή με μουσικό αυτί και μεγάλο ανάστημα, που μπόρεσε να διαχειριστεί στα ίσια την καλλιτέχνιδα και τον άνθρωπο. Από το medley της Σκανδάλης με το «Creep»των Radiohead στο «Veinte Años», στο τραγούδι του Χατζηγιάννη «Νικητές χαμένοι», στο «Βαλκανιζατέρ» και το «Βενζινάδικο», στο «Κύμα» με sampling από «Roxanne», το πάρτι άναψε φυσικά, αργά, οργανικά. Ο Χρήστος Μάστορας, ταλαντούχος και γοητευτικός έδενε με τη φωνή του τις απρόσμενες συναντήσεις των τραγουδιών ενώ με το εξαιρετικό του χιούμορ φώτισε ιστορίες της ζωής και της καριέρας του. Η μπάντα είναι μια κατηγορία από μόνη της: πολυοργανίστες όλοι τους, με γνήσιο κέφι, κάνουν τους καλεσμένους να τους εμπιστευτούν. Καταλαβαίνω ότι το Μουσικό Κουτί δεν ήταν μόνο θέμα χημείας των ανθρώπων αλλά κυρίως θέμα ακάματης προετοιμασίας: όταν ζεσταίνονται σταδιακά οι άνθρωποι σε μια συζήτηση και ο στόχος δεν είναι να εκμαιεύσεις την είδηση ή το κουτσομπολιό, το αποτέλεσμα είναι διαμάντι σπάνιο.

Το Μαγικό Κουτί στο χαζοκούτι

Το είπε η Άλκηστις: «45% ταλέντο, 45% δουλειά και 10% τύχη». Tο μισό της επιτυχίας είναι η δουλειά. Αυτά είναι τα συστατικά επιτυχίας και για την καλή τηλεόραση, για ένα feel good πρόγραμμα που δεν βασίζεται σε κάποιο πατενταρισμένο φορμά αλλά στην προσωπικότητα του εμπνευστή του, Νίκου Πορτοκάλογλου. Οι μουσικές εκπομπές εν γένει έχουν πολύ συγκεκριμένη αισθητική και δεν παρεκκλίνει κανείς ούτε νότα από αυτήν: μια ορχήστρα, πολλοί καλεσμένοι, τσουγκρίσματα, τα Χαμοπούλια, τσιφτετέλι, σολαρίσματα συγκεκριμένων οργάνων. Δεν το κρίνω, εξυπηρετούν τον σκοπό τους και μας διασκέδαζαν. Από την άλλη, τα ελάχιστα talk shows έχουν επίσης πολύ συγκεκριμένη σκαλέτα, καλεσμένους κι ερωτήσεις. Το να συνδυάσεις τον λόγο με τη μελωδία και να μην κλωτσάει τίποτα από τα δύο, είναι μια καλή στιγμή. Είναι απόλαυση. Να μην πνιγείς σε αυτοαναφορικές συζητήσεις, σε inside jokes που «εμείς οι μουσικοί γνωρίζουμε».

Παρακολουθώντας την εκπομπή αισθάνθηκα ότι είναι τέσσερις σ’ ένα σαλόνι αλλά μου κράτησαν χώρο, δεν μου γύρισαν την πλάτη αλλά μ’ έπιασαν από το χέρι. Με μια κίνηση όπως είναι το «Μουσικό Κουτί», η εξαιρετική έμπνευση του Νίκου Πορτοκάλογλου που άρχισε να σχεδιάζεται από την πρώτη καραντίνα μέσα από Zoom συναντήσεις, αποδεικνύεται περίτρανα ότι η τηλεόραση δεν θέλει μίμηση αλλά έμπνευση, εργατικότητα κι ανθρώπους που πράγματι έχουν κάτι να πουν.   
 
«Μουσικό Κουτί», κάθε Τετάρτη στις 22.00 στην ΕΡΤ1