Το «Γκαμπί της Βασίλισσας» έκανε τη σωστή κίνηση

Αν στις αρχές του φθινοπώρου κάποιος ήθελε να μαντέψει την τηλεοπτική επιτυχία της χρονιάς, σίγουρα το «Γκαμπί της Βασίλισσας» δεν θα ήταν στις επιλογές του. Δράμα με επίκεντρο ένα ορφανό κορίτσι κι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι; Παραλλαγή της Σταχτοπούτας ή μήπως ο Φόρεστ Γκαμπ του σκακιού; Ε, μάλλον θα αστειεύεστε... 

Ακόμη και οι δημιουργοί της σειράς, Σκοτ Φρανκ και Άλαν Σκοτ, δεν μπορούν ακόμη να πιστέψουν τον θρίαμβο που έμελλε να γνωρίσει η μεταφορά στη μικρή οθόνη ενός όχι και τόσο γνωστού μυθιστορήματος του 1983 που διαδραματίζεται στην καρδιά του ψυχρού πολέμου και παρακολουθεί τη διαδρομή της Μπεθ Χάρμον (Άνια Τέιλορ-Τζόι), μια μικρή ορφανή που καταφέρνει να γίνει παγκόσμια πρωταθλήτρια στο σκάκι – ένα εγκεφαλικό παιχνίδι υψηλής νοημοσύνης, που όμως δεν φημίζεται για την κινηματογραφική του δράση. Να όμως που το «Γκαμπί της Βασίλισσας» θεωρείται σήμερα η πιο δημοφιλής τηλεοπτική σειρά στην ιστορία του Netflix – περισσότεροι από 62 εκατομμύρια συνδρομητές την παρακολούθησαν τις τέσσερεις πρώτες εβδομάδες προβολής της.

Όμως τι ξεχωριστό έχει «Το Γκαμπί της Βασίλισσας» και πού οφείλεται η απρόσμενη επιτυχία της; 

Πιθανόν γιατί είναι φευγάτη και ταξιδιάρικη: Σε μια χρονιά που σημαδεύτηκε από τον εγκλεισμό και τον περιορισμό, η νοητή μεταφορά σε μακρινούς προορισμούς και ατμοσφαιρικά ξενοδοχεία (Κεντάκι, Σινσινάτι, Πόλη του Μεξικού, Μόσχα) που φαντάζουν εξωτικές αποδράσεις σε συνθήκες πανδημίας φαίνεται να λειτούργησε θεραπευτικά για πολλούς θεατές (στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος των γυρισμάτων έγινε στο Βερολίνο).

Είναι συναρπαστική: Η θαυμάσια μεταφορά στη δεκαετία του 1950 και 1960 που αναδεικνύεται πίσω από κάθε μοτίβο ταπετσαρίας, κάθε λεπτομέρεια στα έπιπλα, τα χαλιά και τα υφάσματα κάνουν κάθε πλάνο της σειράς να μοιάζει με ρετρό έργο τέχνης.

Έχει στιλ: Είναι σίγουρο ότι πολλές γυναίκες θα ήθελαν να έχουν την ντουλάπα της πρωταγωνίστριας, της νεαρής Μπεθ Χάρμον. Ήδη η μόδα του πρετ α πορτέ της επόμενης σεζόν κινείται γύρω από όλες τις πιθανές μεταλλάξεις του καρό, τις μικρές ζακέτες σεμιζιέ και τα ταγιέρ Κουρέζ και Πιερ Γκαρντέν, ό,τι δηλαδή συνέθετε την υπέρκομψη πανοπλία που ενδυόταν η Μπεθ πριν κατατροπώσει τους αντιπάλους της.

Τέλος υπάρχει και το ίδιο το σκάκι. Ακόμα κι αν εμείς οι αδαείς δεν καταλαβαίνουμε τους κανόνες του παιχνιδιού, το «Γκαμπί της Βασίλισσας» κολακεύει τη νοημοσύνη μας αφού ακόμη και η τηλεοπτική εγγύτητα με το σκακιστικό σύμπαν μάς κάνει να νιώθουμε λίγο πιο έξυπνοι, εκλεπτυσμένοι και σαγηνευτικοί. Τώρα όλοι θέλουν να μάθουν να παίζουν: τον τελευταίο μήνα στο e-Bay οι πωλήσεις σετ σκακιού και αξεσουάρ –ρολόγια και χρονομετρητές– αυξήθηκαν σχεδόν κατά 215% σε σχέση με την περασμένη χρονιά, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο στρέφονται στο διαδίκτυο για να παίξουν σε ιστότοπους όπως το Chess.com, Chess24 και το Internet Chess Club.

Απέναντι στην κούραση που εμφανίζει το κοινό από την ολοένα και αυξανόμενη βία και βαρβαρότητα –φυσική ή συναισθηματική, στην πιο μοντέρνα εκδοχή της, που χαρακτηρίζουν μεγάλο μέρος της βιομηχανίας του θεάματος–, το «Γκαμπί της Βασίλισσας» μας καθήλωσε με την τρυφερότητα και τη συγκίνηση της αφήγησης, η πανάκεια για όλα μας τα προβλήματα. Απλώς το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι η σωστή κίνηση. Έτσι όπως το έκανε η Μπεθ: ορφανή, μπερδεμένη, απόμακρη, εξαρτημένη από χάπια και ναρκωτικά, ανύπαντρη και ελαφρώς εμμονική, όμως στο τέλος τα καταφέρνει. Το «Γκαμπί της Βασίλισσας», η επιθετική κίνηση στην αρχή μιας παρτίδας σκακιού, εκτός από σκακιστική τακτική, μας υπενθυμίζει ότι αυτό που πραγματικά θέλουμε αυτή τη στιγμή είναι μια ντεμοντέ ιστορία με happy end.

Όμως έτσι δεν γινόταν πάντα; Πέρα από πιόνια, χρονόμετρα, παρτίδες και κινήσεις ματ, η Μπεθ Χάρμον είναι η Σταχτοπούτα που με τα ακροδάκτυλά της αγγίζει ελαφρά την ξανθιά της φράντζα πριν βρεθεί από τα υπόγεια του ορφανοτροφείου στην κορυφή του κόσμου. Μια πραγματική ηρωίδα των παραμυθιών.