Game of Thrones: Το αριστούργημα της βίας και του πάθους

Στις 18 Σεπτεμβρίου η σειρά φαινόμενο «Game of Thrones» (Το Παιχνίδι των Θρόνων) στέφθηκε για μια ακόμη φορά ο βασιλιάς της τηλεοπτικής ψυχαγωγίας, κερδίζοντας το βραβείο Emmy ως η Καλύτερη Δραματική Σειρά. Ας θυμηθούμε επίσης ότι το 2015 έθεσε νέο ρεκόρ έχοντας κερδίσει τον μεγαλύτερο αριθμό βραβείων Primetime Emmy, όπου συνολικά, μόλις μέσα σε ένα χρόνο, κέρδισε τις 12 από τις 24 υποψηφιότητες του θεσμού.

Το 2016, έγινε η πιο βραβευμένη σειρά στην ιστορία των βραβείων Emmy, με συνολικά 38 νίκες. Μέχρι σήμερα, το «Game of Thrones» (GOT) έχει κερδίσει 255 βραβεία από τις 715 συνολικές υποψηφιότητες ανά τον κόσμο! Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε ότι κατέχει έξι παγκόσμια ρεκόρ από το Βιβλίο Γκίνες έχοντας κερδίσει, εκτός των άλλων, τον τίτλο για το «Το πιο παράνομα κατεβασμένο τηλεοπτικό πρόγραμμα» (!) καθώς και για τη «Τη μεγαλύτερη ταυτόχρονη προβολή όλων των εποχών» μεταξύ άλλων.

Πώς μπορεί να γοητεύει τόσο μια απροκάλυπτα βίαιη, ρεαλιστική, κυνική σχεδόν σειρά;

Πού όμως βασίζεται αυτή η πραγματικά αστείρευτη επιτυχία του; Πώς μπορεί να γοητεύει τόσο μια απροκάλυπτα βίαιη, ρεαλιστική, κυνική σχεδόν σειρά;

Η βία ήταν πάντα παρούσα στη λογοτεχνική δημιουργία, χέρι με χέρι με τον έρωτα και το πάθος που πολλές φορές είναι και οι γενεσιουργές αιτίες της. Ας θυμηθούμε την «Ιλιάδα», όπου ο έρωτας του Πάρη με την ωραία Ελένη αποτελεί το μοιραίο γεγονός που πυροδοτεί την αλυσίδα των εξελίξεων που θα οδηγήσει στον μεγάλο πόλεμο και την καταστροφή της Τροίας, ενώ στο GOT ο απαγορευμένος έρωτας του αδερφών Λάνιστερ αποτελεί επίσης μια βασική αφορμή για τα συνταραχτικά και θυελλώδη γεγονότα που θα ακολουθήσουν.

Η λογοτεχνική αυτή βία είναι αποτυπωμένη αριστοτεχνικά τόσο στην «Ιλιάδα» με τις ανατριχιαστικά «ανατομικές» περιγραφές των μαχών, όσο και στο GOT όπου οι σκηνές βίας αποδίδονται με όλο τον αποκρουστικό τους ρεαλισμό. Εκείνο όμως που αποτελεί την ειδοποιό διαφορά σε αυτό το βίαιο μοτίβο του μύθου είναι η αντίληψη της κοσμοθεωρίας των ηρώων που βρίσκονται, συνήθως άθελά τους, στο κέντρο των κοσμογονικών αλλαγών και εξελίξεων που θα καθορίζουν την περαιτέρω πορεία τους.

Στην «Ιλιάδα» και εν γένει στα αρχαία έπη, οι ήρωες υπόκεινται στη δύναμη των παθών τους, αλλά είναι κυρίως οι πανταχού παρούσες ανώτερες θεϊκές δυνάμεις που τους ελέγχουν και η εξέλιξή τους καθορίζεται ουσιαστικά από τη συνέτιση ή την αντίθεση στα θεϊκά κελεύσματα.

Στον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» οι άνθρωποι υπερβαίνουν τα πάθη τους και καλούνται να ενωθούν υπό το πρίσμα ενός απώτερου κοινού και καλού σκοπού, να πολεμήσουν δηλαδή ενάντια σε μια μεγάλη σκοτεινή «θεϊκή» δύναμη πάλι, που παρακολουθεί και βλέπει τα πάντα. Σε όλα ουσιαστικά τα έπη, επομένως, μέσα από τη βίαια σύγκρουση αναδύεται ένα ανώτερο ιδεώδες, ένα ανώτερο πεπρωμένο κατά κάποιον τρόπο, και είναι αυτή η πορεία προς το πεπρωμένο που δημιουργεί την τραγικότητα.

Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το GOT είναι το έπος της εποχής μας: σκοτεινό, μοχθηρό, αβέβαιο, με στιγμές μεγαλειώδους ομορφιάς και ανείπωτης ασχήμιας

Και τέλος φτάνουμε στον κόσμο του GOT, όπου βλέπουμε ότι οι άνθρωποι δεν είναι τόσο έρμαια κάποιων θεών, όσο των παθών τους, των σκοτεινών επιθυμιών τους για εξουσία, για πλούτη, για σαρκική απόλαυση και ηδονή, αυτά που διέπουν με λίγα λόγια τον σύγχρονο κόσμο μας. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το GOT είναι το έπος της εποχής μας: σκοτεινό, μοχθηρό, αβέβαιο, με στιγμές μεγαλειώδους ομορφιάς και ανείπωτης ασχήμιας, ένας κόσμος μεσαιωνικός που αντικατοπτρίζει τα σύγχρονα πάθη.

Κι έτσι γεννάται το εύλογο ερώτημα: Γιατί αυτό το βίαιο, σκληρό σύμπαν, χωρίς κάποιο ανώτερο ιδεώδες να διαφαίνεται στον ορίζοντά του, έχει αποκτήσει ορδές φανατικών αναγνωστών κι έχει γίνει παγκόσμιο φαινόμενο τηλεθέασης; Γιατί αυτός ο σκοτεινός καθρέφτης του κόσμου μας, μας γοητεύει τόσο;

Πιστεύω ότι για να απαντήσουμε σε αυτό, θα πρέπει να ανακαλέσουμε την πραγματική δύναμη που κρύβεται πίσω από το μύθο ή το έπος: τη μαγεία του παραμυθιού. Στις λογοτεχνικές αποδράσεις της ανθρώπινης φαντασίας, που οικοδομούν τον εντυπωσιακό πύργο των δοξασιών και των παραμυθιών, θα βρούμε ότι ακόμη και στο βάθος ενός παγωμένου, ανήλιαγου δάσους, τρεμοπαίζει η αχτίνα της ελπίδας.

Οι τραγικοί χαρακτήρες του GOT είναι αδύναμοι μέσα στα παιχνίδια της μοίρας αλλά και δυνατοί συνάμα, λόγω των αποφάσεών τους.

Οι τραγικοί χαρακτήρες του GOT είναι αδύναμοι μέσα στα παιχνίδια της μοίρας αλλά και δυνατοί συνάμα, λόγω των αποφάσεών τους. Είναι αντι-ήρωες, γιατί πρωτίστως είναι άνθρωποι που βρέθηκαν σε ένα συγκεκριμένο τόπο τη δεδομένη χρονική στιγμή και ανάλογα με το χαρακτήρα τους πράττουν μέσα στο δικό τους σύμπαν.

Ο κόσμος στον οποίο ζούνε είναι σκληρός και πεζός, αλλά την ίδια στιγμή υπάρχουν δράκοι, είναι άσχημος και μοχθηρός αλλά την ίδια στιγμή υπάρχει αθωότητα και ομορφιά, είναι σκοτεινός, με τη σκιά του πολέμου να σκεπάζει τα πάντα αλλά μέσα του κυοφορεί ήδη την ελπίδα μια νέας αρχής, το φως που θα έρθει μετά το σκοτάδι. Άρα, ακόμη και μέσα στο καταστροφικό χάος και την ανελέητη σκληρότητα ο επισκέπτης αυτού του σκοτεινά όμορφου κόσμου πορεύεται μαγεμένος, μαζί με τους τραγικούς χαρακτήρες που τον κατοικούνε, προς την αυγή μιας νέας αρχής, προς την Κάθαρση.

Όπως και στην «Ιλιάδα», Θεοί, άνθρωποι και πάθη οδηγούνται σε μια σύγκρουση στο δρόμο προς την τραγική κάθαρση που θα επαναπροσδιορίσει όχι μόνο το μέλλον τους, αλλά το μέλλον ολόκληρου του κόσμου. Με τον ίδιο τρόπο, όλο το σύμπαν του GOT οδηγείται και αυτό σε μια τελική σύγκρουση, που ενώ ξεκινά από διαφορετικές αφετηρίες ωστόσο αποζητά και αυτό την κάθαρση που θα επέλθει για να αλλάξει τα πάντα.

Μπορούμε να πούμε με κάθε βεβαιότητα ότι ενώ τα έπη, οι μύθοι και τα παραμύθια αλλάζουν στην πορεία των αιώνων, υπάρχει κάτι που θα μας μαγνητίζει πάντα, ακόμη και στον πιο σκληρό, πεζό και άσχημο κόσμο: δεν είναι η βία ή η ζωώδης γοητεία που αυτή εκπέμπει, είναι απεναντίας η ελπίδα, που γεννιέται, για δημιουργία και που η λάμψη της είναι ικανή να σκεπάσει όλες τις σκιές, ακόμη και στον δικό μας κόσμο.

* Η έκτη και τελευταία σεζόν αναμένεται να προβληθεί τον Απρίλιο του 2019, ενώ ήδη έχουν αρχίσει τα γυρίσματα για το prequel του GOT!