Στα 30.000 πόδια πάνω από τη γη: Μάταια προσπαθούσε ένας νεαρός να ανταλλάξει μια κουβέντα με τη συνομήλική του, που έτυχε να κάθεται δίπλα του στην πτήση για το Λονδίνο. Από τη στιγμή που μπήκε στο αεροπλάνο, η κοπέλα που ταξίδευε και αυτή μόνη της, έβαλε τα ακουστικά της. Άκουγε μουσική χωρίς διακοπή, μέχρι και τη στιγμή, 3,5 σχεδόν ώρες αργότερα, που οι ρόδες του αεροσκάφους ακούμπησαν στο αεροδιάδρομο της συννεφιασμένης βρετανικής πρωτεύουσας και εκείνη «απογειώθηκε» για το facebook.
Δεν ήταν όμως η μόνη επιβάτης που το έκανε αυτό, ούτε αποτελούσε μια ασυνήθιστη σκηνή από τη συγκεκριμένη πτήση. «Οι περισσότεροι από τους επιβάτες δεν ανταλλάσσουν ούτε μια τυπική κουβέντα με τον διπλανό τους, κάποιοι δεν γυρνούν καν να τον ή την κοιτάξουν. Άλλοι απλά ανοίγουν μια εφαρμογή που τους επιτρέπεται σε ώρα πτήσης και δίνει τη δυνατότητα chat (επικοινωνίας) με κάποιον άλλον επιβάτη της ίδιας πτήσης. Όχι όμως πρόσωπο με πρόσωπο, αλλά μέσω της εφαρμογής», μου αναφέρει φίλη αεροσυνοδός, με πολλές ώρες πτήσεις, που σε λίγους μήνες γυρνάει στο αεροδρόμιο ως συνοδός εδάφους. Μου έρχονται στο νου τα λόγια ενός μεγαλύτερου σε ηλικία γνωστού: «Πριν μερικά χρόνια η συνομιλία με τον διπλανό σου στο αεροπλάνο θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων που έκανε την πτήση να περάσει πιο ευχάριστα, ή ακόμη να εξελιχθεί σε μια χρήσιμη επαγγελματική γνωριμία, φιλία ή ακόμη και προσωπική σχέση. Τώρα δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που όταν μιλάω στον διπλανό μου, αισθάνομαι ότι ενοχλείται».
Σε καφέ του κέντρου της Αθήνας, που συχνάζει η γενιά των millennials. Ένα ζευγάρι κάθεται για ώρα χωρίς να ανταλλάξει ούτε μια κουβέντα, καθώς και οι δύο είναι απόλυτα απορροφημένοι στην «προέκταση» του χεριού τους, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι εφαρμογές που έχουν οι κινητές φορητές συσκευές τους. «Η εποχή που ζευγάρια, φίλοι, παρέες συζητούσαν, χαμογελούσαν, στενοχωριόντουσαν, γενικότερα εκφραζόντουσαν έντονα δημόσια, συνομιλώντας μεταξύ τους, γνωρίζοντας απευθείας ο ένας το άλλον, δείχνει να ανήκει στο παρελθόν. Οι γνωριμίες, ακόμη και οι πρώτες συναντήσεις, γίνονται πλέον κυρίως μέσω εφαρμογών που ενσωματώνουν όλες τις τελευταίες τεχνολογίες εικόνας και βίντεο. Σχέσεις δημιουργούνται, κρατάνε για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα και τελειώνουν μέσω εφαρμογών, χωρίς τα δύο μέρη να προλάβουν καν να συναντηθούν στην πραγματικότητα! Ζούμε ήδη σε μεγάλο βαθμό την εποχή της εικονικής πραγματικότητας», μου αναφέρει ο ιδιοκτήτης της καφετέριας, που κάνει αυτή τη δουλειά για περισσότερες από τρεις δεκαετίες.
Σε συνομιλία με ένα συνάδελφο. «Είσαι από τους ελάχιστους που μιλάμε τηλεφωνικά για να μου ευχηθείς χρόνια πολλά. Δεν έχω παράπονο, φέτος με θυμήθηκαν περισσότεροι από ποτέ. Αλλά λιγότεροι από κάθε προηγούμενη χρονιά προτίμησαν την απευθείας συνομιλία. Οι περισσότεροι προτίμησαν να στείλουν ένα sms ή το fb και άλλους τρόπους επικοινωνίας που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Του χρόνου, ποιος ξέρει, μπορεί και να μην τηλεφωνήσει κανείς», μου ανέφερε καλός φίλος που του τηλεφώνησα για τα χρόνια πολλά για την ονομαστική του εορτή.
«Η κάθε εποχή είχε, έχει και θα έχει τους δικούς της τρόπους επικοινωνίας. Εμείς ζήσαμε δύσκολα, πολύ δύσκολα χρόνια, αλλά ταυτόχρονα καταφέραμε να περάσουμε πραγματικά αξέχαστα νιάτα. Κάναμε παρέες, γνωριμίες, φιλίες, μεγάλους έρωτες, πάρτι, χορούς, εκδρομές. Ζήσαμε όλες τις χρονικές περιόδους της ζωής μας πραγματικά. Εσείς οι νεότεροι έχετε τους νέους κώδικες επικοινωνίας. Τους γνωρίζω διότι ζω και εργάζομαι ανάμεσα και στις νεότερες γενιές. Δεν τους κατακρίνω, ούτε τους κρίνω διότι δεν είναι της δικής μου γενιάς, δεν τους χρησιμοποιώ. Κοιτάξτε να ζήσετε την ζωή σας με τον τρόπο που σας κάνει χαρούμενους και ευτυχισμένους, διότι τα νιάτα φεύγουν γρήγορα, η ζωή η ίδια». Τα λόγια αυτά ηχούν συχνά στα αυτιά μου και προέρχονται από έναν σπουδαίο άνθρωπο που έφυγε από τη ζωή, έχοντας καταφέρει κάτι σπάνιο: να ακολουθεί πάντα το στίγμα της κάθε εποχής, να μπορεί να επικοινωνεί με ένα μοναδικό τρόπο με όλες τις γενιές και να τους εμπνέει με τον προφορικό και γραπτό του λόγο.
15°
