Δίκη-ορόσημο κατά της Meta μπορεί να αναγκάσει τον Ζούκερμπεργκ να πουλήσει το Instagram

Μια δίκη-ορόσημο κατά του κολοσσού των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Meta ξεκινά τη Δευτέρα στην Ουάσινγκτον.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτών των ΗΠΑ (FTC) ισχυρίζεται ότι η Meta, η οποία ήδη κατείχε το Facebook, αγόρασε το Instagram το 2012 και το WhatsApp το 2014 για να εξαλείψει τον ανταγωνισμό, αποκτώντας ουσιαστικά μονοπώλιο.

Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) είχε αρχικά εγκρίνει αυτές τις εξαγορές, αλλά δεσμεύτηκε να παρακολουθεί τις συνέπειες. Αν η FTC κερδίσει τη δίκη, θα μπορούσε να αναγκάσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, να πουλήσει τόσο το Instagram όσο και το WhatsApp.

Η Meta έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι είναι βέβαιη πως θα κερδίσει, και ειδικοί έχουν πει στο BBC ότι πιθανότατα θα υποστηρίξει πως οι χρήστες του Instagram έχουν απολαύσει καλύτερη εμπειρία από τότε που έγινε η εξαγορά του.

«Το επιχείρημα της FTC είναι ότι η εξαγορά του Instagram ήταν ένας τρόπος εξουδετέρωσης της ανερχόμενης ανταγωνιστικής απειλής για το Facebook», λέει η Ρεμπέκα Χο Όλενσγουορθ, καθηγήτρια αντιμονοπωλιακού δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Βάντερμπιλτ.

Η κ. Όλενσγουορθ αναφέρει ότι τα ίδια τα λόγια του Ζούκερμπεργκ, συμπεριλαμβανομένων email του, ενδέχεται να αποτελέσουν το πιο πειστικό αποδεικτικό στοιχείο στη δίκη.

«Είπε ότι είναι καλύτερα να αγοράζεις παρά να ανταγωνίζεσαι. Δύσκολα γίνεται πιο κυριολεκτικό από αυτό», σχολιάζει η Όλενσγουορθ.

Η Meta, από την πλευρά της, αναμένεται να υποστηρίξει ότι η πρόθεση δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική σε μια αντιμονοπωλιακή υπόθεση.

«Θα πουν πως το βασικό ερώτημα είναι: έχουν οι καταναλωτές ωφεληθεί από αυτή τη συγχώνευση;», είπε. «Θα παρουσιάσουν πλήθος αποδείξεων ότι το Instagram έγινε αυτό που είναι σήμερα επειδή ωφελήθηκε από την ιδιοκτησία του από το Facebook.»

Ο Ζούκερμπεργκ και η πρώην διευθύνουσα σύμβουλος λειτουργιών της εταιρείας, Σέριλ Σάντμπεργκ, αναμένεται να καταθέσουν στη δίκη, η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες.

Πολιτικές ανακατατάξεις, Meta και κατάχρηση εξουσίας

Η υπόθεση FTC κατά Meta κατατέθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αλλά κινδυνεύει να πολιτικοποιηθεί κατά τη δεύτερη.

Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, ο Ζούκερμπεργκ είχε πιέσει προσωπικά τον Τραμπ ώστε η FTC να αποσύρει την υπόθεση.

Όταν το BBC ζήτησε από τη Meta να επιβεβαιώσει το δημοσίευμα, η εταιρεία απέφυγε την άμεση απάντηση αλλά δήλωσε: «Οι αγωγές της FTC κατά της Meta αγνοούν την πραγματικότητα».

«Περισσότερα από δέκα χρόνια μετά την έγκριση των εξαγορών μας από την FTC, η ενέργεια της επιτροπής στέλνει το μήνυμα ότι καμία συμφωνία δεν είναι ποτέ πραγματικά οριστική», ανέφερε εκπρόσωπος της Meta.

Οι σχέσεις μεταξύ Ζούκερμπεργκ και Τραμπ είχαν παγώσει, εν μέρει επειδή ο Τραμπ αποκλείστηκε από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης της Meta μετά την επίθεση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2021.

Έκτοτε, οι σχέσεις φαίνεται να έχουν βελτιωθεί.

Η Meta συνέβαλε με 1 εκατ. δολάρια στο ταμείο ορκωμοσίας του Τραμπ και τον Ιανουάριο ανακοίνωσε πως ο πρόεδρος του UFC, Ντάνα Γουάιτ, στενός σύμμαχος του Τραμπ, θα ενταχθεί στο διοικητικό της συμβούλιο.

Η εταιρεία ανακοίνωσε επίσης τον Ιανουάριο ότι καταργεί τους ανεξάρτητους ελεγκτές γεγονότων (fact-checkers).

«Ένα πολύ σαφές μήνυμα»

Η απόφαση του Τραμπ να απολύσει δύο επιτρόπους της FTC τον Μάρτιο πλανάται επίσης πάνω από την υπόθεση.

Ως Δημοκρατικοί, η Ρεμπέκα Κέλι Σλόουτερ και ο Άλβαρο Μπεντόγια ήταν στη μειοψηφία της πενταμελούς επιτροπής.

Μέχρι την Τετάρτη, μόνο δύο από τις πέντε θέσεις της FTC ήταν καλυμμένες – και οι δύο από Ρεπουμπλικάνους. Ένας ακόμη Ρεπουμπλικάνος επικυρώθηκε από τη Γερουσία την Πέμπτη.

Η Σλόουτερ και ο Μπεντόγια, οι οποίοι έχουν μηνύσει τη διοίκηση Τραμπ ζητώντας να επανέλθουν, λένε ότι η απόλυσή τους είχε σκοπό να εκφοβίσει.

«Ο πρόεδρος έστειλε ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα, όχι μόνο σε εμάς αλλά και στον πρόεδρο της FTC, Φέργκιουσον, και στην επίτροπο Μελίσα Χόλιοακ, ότι αν κάνουν κάτι που δεν του αρέσει, μπορεί να τους απολύσει κι αυτούς», είπε η Σλόουτερ στο BBC.

«Αν δεν θέλουν να κάνουν χάρη στους πολιτικούς του συμμάχους, κινδυνεύουν επίσης να απομακρυνθούν», πρόσθεσε. Και οι δύο εξέφρασαν ανησυχία για τις αναφορές σχετικά με τις πιέσεις του Ζούκερμπεργκ.

«Ελπίζω να μην υπάρξει πολιτική παρέμβαση», δήλωσε ο Μπεντόγια στο BBC.

Η FTC δεν απάντησε στο αίτημα του BBC για σχόλιο.

Ο Φέργκιουσον, που διορίστηκε πρόεδρος της FTC από τον Τραμπ, δήλωσε πρόσφατα στο The Verge ότι θα «συμμορφωθεί με νόμιμες εντολές», όταν ρωτήθηκε τι θα έκανε αν ο πρόεδρος του ζητούσε να αποσύρει μια αγωγή όπως αυτή κατά της Meta.

Πρόσθεσε όμως ότι θα εξεπλάγη πολύ αν συνέβαινε κάτι τέτοιο.

Η FTC θεωρείται ένας από τους βασικούς ρυθμιστικούς οργανισμούς για τον ανταγωνισμό στις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε θύματα απάτης, ενώ έχει θεσπίσει νόμους που απαγορεύουν τις κρυφές χρεώσεις και τις παγίδες συνδρομών.

Ωστόσο, με την έναρξη της δίκης κατά της Meta, η FTC συγκαταλέγεται στις πολλές ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές που φαίνεται πως η διοίκηση επιδιώκει να περιορίσει.

Ο Φέργκιουσον πρόσφατα επανέλαβε την πεποίθησή του ότι οι ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές «δεν είναι καλές για τη δημοκρατία».

Ο «ανήφορος» της FTC

Η δίκη FTC κατά Meta ξεκινά καθώς μια άλλη μεγάλη αντιμονοπωλιακή υπόθεση, ΗΠΑ κατά Google, εισέρχεται στη φάση των «διορθωτικών μέτρων».

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ (DOJ) κέρδισε την πρώτη φάση της υπόθεσης το περασμένο καλοκαίρι, όταν ο δικαστής Άμιτ Μεχτά έκρινε ότι η Google διατηρεί μονοπώλιο στις διαδικτυακές αναζητήσεις, με μερίδιο αγοράς περίπου 90%.

Τον περασμένο μήνα, το DOJ επανέλαβε το αίτημα που είχε κατατεθεί επί διοίκησης Μπάιντεν, να διαλυθεί το μονοπώλιο της Google στον τομέα αυτό.

Η υπόθεση της FTC κατά της Meta είναι δυσκολότερο να αποδειχθεί, λέει η Λόρα Φίλιπς-Σόγερ, αναπληρώτρια καθηγήτρια επιχειρηματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια.

«Νομίζω πως η FTC έχει πραγματικά ανηφορική πορεία», ανέφερε.

«Έχουν μακρύ δρόμο μέχρι να εξεταστεί σοβαρά η αποσύνδεση του Instagram ή του WhatsApp.»

Αυτό συμβαίνει γιατί, σε αντίθεση με τον τομέα των αναζητήσεων στο διαδίκτυο, στον τομέα των προσωπικών κοινωνικών δικτύων όπου δραστηριοποιείται η Meta υπάρχει μεγαλύτερος ανταγωνισμός, εξηγεί η Φίλιπς-Σόγερ.

Σε ανακοίνωσή της, η Meta ανέφερε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία στη δίκη «θα δείξουν αυτό που γνωρίζει κάθε 17χρονος στον κόσμο: Το Instagram, το Facebook και το WhatsApp ανταγωνίζονται με το TikTok, το YouTube, το X (Twitter), το iMessage και πολλές άλλες πλατφόρμες».

(Mε πληροφορίες του BBC News)