Η Τεχνητή Νοημοσύνη ενσαρκώνει ένα ογκώδες πολιτικό ζήτημα, ικανό να αναδιαμορφώσει τις διεθνείς ισορροπίες εξουσίας
Την περασμένη εβδομάδα έγινε η παγκόσμια Σύνοδος Κορυφής στο Παρίσι για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ). Η κυβέρνηση Τραμπ κλιμάκωσε την ένταση (και εκεί), δείχνοντας πόσο επίμαχα πολιτικό ζήτημα η ΤΝ είναι.
Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να υπογράψουν μια διακήρυξη για την ηθική και την ασφαλή ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τουναντίον, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Βανς, έδωσε μια ομιλία για το θέμα (πέρα από εκείνη που έκανε νωρίτερα για να κουνήσει το δάχτυλο στην Ευρώπη «διδάσκοντας» δημοκρατία με σειρά από μισές αλήθειες και ολόκληρα έτσι ψέματα), ανακοινώνοντας μια σειρά από επίφοβες διακηρύξεις:
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για την ΤΝ που να ανησυχεί πια τις ΗΠΑ (μολονότι η διεθνής κοινότητα ερευνητών αξιώνει το αντίθετο).
Η χώρα του θα πρωτοστατήσει στην κατάργηση των μέτρων ασφάλειας για την ΑΙ στοχεύοντας στην αχαλίνωτη ανάπτυξή της και την παγκόσμια κυριαρχία της.
Για την ανάπτυξη της ΤΝ οι ΗΠΑ «πρέπει να πάρουν τα αναγκαία ρίσκα» (δεν μας είπε ποια είναι αυτά).
Οι ΗΠΑ καταργούν και τον έλεγχο της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο, δηλ. τη δεξαμενή εκπαίδευσης της ΤΝ, στήνοντας το ιδανικό έδαφος για την προπαγάνδα και χειραγώγηση μαζί των πολιτών.
Η ομιλία φανερώνει την ογκώδη αδιαφορία της κυβέρνησης Τραμπ για τα ρίσκα της ΤΝ. Τα ρίσκα αυτά είναι πλανητικά – δεν αφορούν μόνο τη χώρα τους. Η στάση της μοιάζει σαν να θέλει να διασχίσει μια παγωμένη λίμνη με εύθραυστη επιφάνεια κι αντί να ζυγίζει το κάθε βήμα με προσοχή, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφασίζει να καλπάσει από πάνω της με άλογα σέρνοντας πίσω της όλο τον κόσμο.
Η ειρωνεία είναι ότι οι κίνδυνοι είναι πασίδηλοι στα μάτια τους. Το (ακραία) δεξί χέρι του Τραμπ, ο Έλον Μασκ, διαλαλεί εδώ και χρόνια τις επιβουλές της ΤΝ. Μνημειώδης έχει μείνει η σύγκρουση του στη δεκαετία του 2010 με τον Ζάκεμπεργκ γιατί ο ίδιος θεωρούσε την ΤΝ επίφοβη και ο Ζάκεμπεργκ όχι. Ο Μασκ έλεγε: «Μίλησα με τον Μαρκ για το θέμα. Η κατανόησή του για το ζήτημα είναι περιορισμένη».
Μόλις πριν δύο χρόνια ο ίδιος ο Έλον Μασκ ζητούσε «την ανακοπή ανάπτυξης της ΤΝ» και τη «νομοθετική ρύθμισή της» γιατί αλλιώς μπορεί να δημιουργηθεί μια ανεξέλεγκτη τεχνητή υπερευφυΐα (“superintelligence”) που να απειλήσει τη δημόσια σφαίρα. Δήλωνε ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στη δημιουργία της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (AGI), να θέσουμε κανόνες στην ανάπτυξή της, γιατί αλλιώς μπορεί να υπάρξουν «καταστροφικά αποτελέσματα».
Δύο χρόνια μετά η κυβέρνησή του κάνει το ακριβώς αντίθετο. Διαγράφει ό,τι νόμο βρίσκει μπροστά της που αφορά την ΑΙ, επενδύοντας ανεπανάληπτα μεγάλα ποσά στην ανάπτυξη της (βλέπε σχετικό μου άρθρο).
Η ΤΝ είναι το πιο πολιτικό ζήτημα του 21ου αιώνα. Η τεχνολογία δεν είναι ζήτημα καταρχάς τεχνολογικό. Είναι ζήτημα πολιτικό. Κι αυτό γίνεται σαφές πια σε πολλούς. Μόλις πριν λίγες μέρες ο Μάριο Ντράγκι έκανε μια ομιλία για το μέλλον της ΕΕ και το πρώτο (πρώτο) θέμα που ανέπτυξε στην ομιλία του ήταν το ζήτημα της ΤΝ. Πιο πριν η Σύνοδος Κορυφής για την ΤΝ στο Παρίσι ήταν η ανεπίσημη κήρυξη μιας πολιτικής κούρσας για την ΑΙ – αφού και η ΕΕ ανακοίνωσε μια επενδυτική πρωτοβουλία για την ΑΙ ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ (όπου πρωταγωνιστεί η Γαλλία).
Η Σύνοδος αποκάλυψε όμως και το παγκόσμιο χάσμα στις προσεγγίσεις διακυβέρνησης της ΤΝ. Με τις ΗΠΑ να μην υπογράφουν τη διακήρυξη της Συνόδου για την ασφάλεια, και την Κίνα να συγκαταλέγεται σε όσους την υιοθετούν, γίνεται πλέον σαφές ότι η ΤΝ ενσαρκώνει ένα ογκώδες πολιτικό ζήτημα, ικανό να αναδιαμορφώσει τις διεθνείς ισορροπίες εξουσίας. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Anthropic (μια από τις σημαντικότερες αμερικανικές εταιρείες ΤΝ) χαρακτήρισε τη σύνοδο «χαμένη ευκαιρία» για τη ρύθμιση των κινδύνων ασφάλειας της ΑΙ εκφράζοντας την ανησυχία του για την επιτάχυνση της προόδου που αναπτύσσεται.
Σε μια ιστορική στιγμή που είμαστε πιο κοντά στο να φτιάξουμε πανίσχυρες μορφές ΤΝ, παρά στο να ξέρουμε πως να τις ελέγξουμε, είναι παραπάνω από ανησυχητικό ότι την κύρια πολιτική δύναμη του πλανήτη, τις ΗΠΑ, τη διευθύνει μια ομάδα ανθρώπων με ακραίες ιδέες, αυταρχικές πρακτικές, πλημμύρα ψεμάτων και αδιαφορία για τους θεσμούς, που θυμίζει τις πιο σκοτεινές σελίδες του 20ού αιώνα.
Βαδίζουμε σε ένα πολύ καίριο σταυροδρόμι που ανοίγουν οι κολοσσιαίες δυνατότητες της νέας τεχνολογίας. Η πολιτική καλείται να κατανοήσει τις τεκτονικές μεταβολές που επωάζει. Να θυμηθεί έγκαιρα τον μύθο του Προμηθέα έναντι του Επιμηθέα, αδελφού του Προμηθέα και συζύγου της μοιραίας Πανδώρας, διαβόητου για την έλλειψη προνοητικότητάς του.
Να συλλάβει την ουσία όσων διακυβεύονται στο παρόν ώστε οι γενιές του να διακρίνουν τις ευκαιρίες και τις απειλές που απλώνονται στο μέλλον. Γιατί το μέλλον αυτό δεν είναι πλέον τόσο μακριά όσο ήταν κάποτε.
15°
