Meta: Ειδικοί ερευνητές παραπληροφόρησης εξηγούν τι σημαίνει η κατάργηση του προγράμματος fact-checking στις ΗΠΑ

Η ανακοίνωση-σοκ του τεχνολογικού γίγαντα Meta για τον τερματισμό του προγράμματος ελέγχου των γεγονότων (fact – checking) στις ΗΠΑ προκάλεσε την Τρίτη δριμεία κριτική από ερευνητές παραπληροφόρησης, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι κινδυνεύει να ανοίξει τις πύλες για τη διάδοση ψευδών αφηγήσεων.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Meta Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε ότι η εταιρεία θα «ξεφορτωθεί» τους τρίτους ελεγκτές γεγονότων στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια σαρωτική αλλαγή πολιτικής που οι αναλυτές είδαν ως μια προσπάθεια να κατευνάσει τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η συμπρόεδρος του ανεξάρτητου φορέα που ελέγχει το περιεχόμενο του Facebook και του Instagram δήλωσε ότι «ανησυχεί πολύ» για το πώς η απόφαση της μητρικής εταιρείας Meta να εγκαταλείψει τους ελεγκτές γεγονότων θα επηρεάσει τις μειονοτικές ομάδες. Η Helle Thorning-Schmidt, από το εποπτικό συμβούλιο της Meta, δήλωσε στο BBC ότι χαιρέτισε τις πτυχές του ανασχηματισμού, ο οποίος θα βλέπει τους χρήστες να αποφασίζουν για την ακρίβεια των αναρτήσεων μέσω «κοινοτικών σημειώσεων» τύπου X.

Τεράστια τα προβλήματα από τον τερματισμό του fact – checking

Ωστόσο, μιλώντας στην εκπομπή Today του BBC Radio 4, είπε ότι υπάρχουν «τεράστια προβλήματα» με όσα ανακοινώθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών επιπτώσεων στην κοινότητα LGBTQ+, καθώς και στα δικαιώματα των φύλων και των τρανς.

«Βλέπουμε πολλές περιπτώσεις όπου η ρητορική μίσους μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη στην πραγματική ζωή, οπότε θα παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά αυτό το χώρο», πρόσθεσε.

Σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε παράλληλα με μια ανάρτηση στο ιστολόγιο της εταιρείας την Τρίτη, ο διευθύνων σύμβουλος της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, δήλωσε ότι η απόφαση είχε ως κίνητρο «την επιστροφή στις ρίζες μας γύρω από την ελεύθερη έκφραση».

Είπε ότι οι τρίτοι ελεγκτές γεγονότων που χρησιμοποιούνται σήμερα από την εταιρεία ήταν «πολύ πολιτικά προκατειλημμένοι», πράγμα που σημαίνει ότι πάρα πολλοί χρήστες «λογοκρίνονταν».

Η απόφαση προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με την επιβίωση του διοικητικού συμβουλίου - το οποίο τα κεφάλαια της Meta και δημιουργήθηκε από τον τότε πρόεδρο των παγκόσμιων υποθέσεων, Sir Nick Clegg, ο οποίος ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την εταιρεία πριν από λιγότερο από μία εβδομάδα.

Η κ. Thorning-Schmidt - πρώην πρωθυπουργός της Δανίας - επέμεινε ότι οι αλλαγές στον έλεγχο των γεγονότων σήμαιναν ότι ήταν περισσότερο αναγκαίος από ποτέ.

«Γι' αυτό είναι καλό να έχουμε ένα εποπτικό συμβούλιο που μπορεί να το συζητήσει με διαφανή τρόπο με τη Meta», δήλωσε η ίδια.

Χαιρέτισε ορισμένες από τις ανακοινώσεις της Meta σχετικά με τη μετριοπάθεια, συμπεριλαμβανομένου του στόχου της να βρεθεί ένας νέος τρόπος για τον έλεγχο των γεγονότων, αφού υπήρξαν περιπτώσεις «υπερβολικής επιβολής», με ανθρώπους να καταλήγουν στη «φυλακή του Facebook».

Meta: Ελευθερία του λόγου ή πιο κοντά στον Τραμπ;

Ενώ η Meta λέει ότι η κίνηση αυτή - η οποία εισάγεται αρχικά στις ΗΠΑ - αφορά την ελευθερία του λόγου, άλλοι έχουν προτείνει ότι πρόκειται για μια προσπάθεια να έρθει πιο κοντά στην επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ και να πλησιάσει την πρόσβαση και την επιρροή που απολαμβάνει ένας άλλος τεχνολογικός τιτάνας, ο Έλον Μάσκ.

Η τεχνολογική δημοσιογράφος και συγγραφέας Kara Swisher δήλωσε στο BBC ότι πρόκειται για την «πιο κυνική κίνηση» που έχει δει να κάνει ο  Μαρκ Ζούκερμπεργκ  στα «πολλά χρόνια» που ασχολείται μαζί του.

«Το Facebook κάνει ό,τι είναι προς το συμφέρον του», είπε. «Θέλει να προσεγγίσει τον Ντόναλντ Τραμπ και να προλάβει τον Έλον Μασκ σε αυτή την πράξη».

Ενώ οι ακτιβιστές κατά της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο αντέδρασαν με αποτροπιασμό στην αλλαγή, ορισμένοι υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου χαιρέτισαν την είδηση.

Η αμερικανική ομάδα για την ελευθερία του λόγου Fire δήλωσε: «Η ελευθερία του λόγου δεν είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα: «Η ανακοίνωση της Meta δείχνει την αγορά ιδεών σε δράση. Οι χρήστες της θέλουν μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που δεν καταστέλλει το πολιτικό περιεχόμενο ή δεν χρησιμοποιεί από πάνω προς τα κάτω ελεγκτές γεγονότων. «Αυτές οι αλλαγές ελπίζουμε ότι θα οδηγήσουν σε λιγότερο αυθαίρετες αποφάσεις μετριοπάθειας και σε πιο ελεύθερο λόγο στις πλατφόρμες της Meta».

Εντυπωσιασμένος ο Τραμπ

Μιλώντας μετά την ανακοίνωση των αλλαγών, ο κ. Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι εντυπωσιάστηκε από την απόφαση του κ. Ζούκερμπεργκ και ότι η Meta έχει «διανύσει πολύ δρόμο».

Ερωτηθείς αν ο κ. Ζούκερμπεργκ «απαντούσε άμεσα» στις απειλές που του είχε απευθύνει ο Τραμπ στο παρελθόν, ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: «Πιθανώς».

Ο κ. Ζούκερμπεργκ αναγνώρισε την Τρίτη ότι υπήρχε κάποιος κίνδυνος για την εταιρεία από την αλλαγή στρατηγικής.

«Σημαίνει ότι θα πιάσουμε λιγότερα κακά πράγματα, αλλά θα μειώσουμε επίσης τον αριθμό των αναρτήσεων και των λογαριασμών αθώων ανθρώπων που κατά λάθος καταργούμε», είπε στο βιντεοσκοπημένο μήνυμά του.

Η κίνηση του X προς μια πιο χαλαρή προσέγγιση στη διαχείριση του περιεχομένου έχει συμβάλει σε μια σημαντική διαφωνία με τους διαφημιστές.

Η Jasmine Enberg, αναλύτρια της Insider Intelligence, δήλωσε ότι αυτό αποτελεί κίνδυνο και για τη Meta. «Το τεράστιο μέγεθος της Meta και η ισχυρή διαφημιστική πλατφόρμα της την απομονώνουν κάπως από μια έξοδο χρηστών και διαφημιστών όπως η X», δήλωσε στο BBC. «Αλλά η ασφάλεια της μάρκας παραμένει βασικός παράγοντας για τον καθορισμό του πού θα ξοδέψουν οι διαφημιζόμενοι τους προϋπολογισμούς τους - οποιαδήποτε σημαντική πτώση στη δέσμευση θα μπορούσε να πλήξει τη διαφημιστική επιχείρηση της Meta, δεδομένου του έντονου ανταγωνισμού για χρήστες και διαφημιστικά δολάρια».

Δριμεία κριτική στην απόφαση της Meta 

«Δεν θα βασιζόσασταν σε οποιονδήποτε για να σταματήσετε τη διαρροή της τουαλέτας σας, αλλά η Meta επιδιώκει τώρα να βασιστεί σε οποιονδήποτε για να σταματήσει την παραπληροφόρηση από τη διάδοση στις πλατφόρμες της», δήλωσε στο AFP ο Michael Wagner, από τη Σχολή Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν-Μάντισον.

«Το να ζητάμε από τους ανθρώπους, αφιλοκερδώς, να αστυνομεύουν τους ψευδείς ισχυρισμούς που αναρτώνται στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων της Meta είναι μια παραίτηση από την κοινωνική ευθύνη».

Η νέα προσέγγιση της Meta αγνοεί έρευνες που δείχνουν ότι «οι χρήστες των Community Notes υποκινούνται σε μεγάλο βαθμό από κομματικά κίνητρα και τείνουν να υπερ-στοχοποιούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους», δήλωσε ο Alexios Mantzarlis, διευθυντής της Πρωτοβουλίας για την Ασφάλεια, την Εμπιστοσύνη και την Ασφάλεια στο Cornell Tech.

Η ανακοίνωση της Meta αποτελεί οικονομικό πλήγμα για τους τρίτους ελεγκτές γεγονότων που εδρεύουν στις ΗΠΑ.

Το πρόγραμμα της Meta και οι εξωτερικές επιχορηγήσεις ήταν «κυρίαρχες πηγές εσόδων» για τους παγκόσμιους φορείς ελέγχου των γεγονότων, σύμφωνα με έρευνα του 2023 του Διεθνούς Δικτύου Ελέγχου Γεγονότων (IFCN) σε 137 οργανισμούς σε δεκάδες χώρες.

Η απόφαση θα «πλήξει επίσης τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που αναζητούν ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες για να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την καθημερινή τους ζωή και τις αλληλεπιδράσεις τους», δήλωσε η διευθύντρια του IFCN Angie Holan.

«Είναι ατυχές το γεγονός ότι η απόφαση αυτή έρχεται στον απόηχο εξωτερικών πολιτικών πιέσεων από μια νέα κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της», πρόσθεσε η Holan.

Ο Aaron Sharockman, εκτελεστικός διευθυντής του αμερικανικού οργανισμού ελέγχου των γεγονότων PolitiFact, διαφώνησε με τον ισχυρισμό ότι ο έλεγχος των γεγονότων αποτελεί εργαλείο καταστολής της ελευθερίας του λόγου.

Ο ρόλος των αμερικανών fact-checkers, είπε, ήταν να παρέχουν «πρόσθετο λόγο και πλαίσιο στις αναρτήσεις που οι δημοσιογράφοι διαπίστωσαν ότι περιέχουν παραπληροφόρηση» και εναπόκειται στη Meta να αποφασίσει ποιες κυρώσεις θα αντιμετωπίσουν οι χρήστες.

«Το σπουδαίο με την ελευθερία του λόγου είναι ότι οι άνθρωποι είναι σε θέση να διαφωνούν με οποιοδήποτε κομμάτι της δημοσιογραφίας που δημοσιεύουμε», δήλωσε ο Sharockman.

«Αν η Meta είναι αναστατωμένη που δημιούργησε ένα εργαλείο για να λογοκρίνει, θα πρέπει να κοιτάξει λίγο στον καθρέφτη».

Αξίζει να σημειωθεί ότι το PolitiFact είναι ένας από τους πρώτους εταίρους που συνεργάστηκαν με το Facebook για την έναρξη του προγράμματος ελέγχου των γεγονότων στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2016.

Με στοιχεία από BBC και Afp