Δέκα πράγματα που έκανα με το ChatGPT

Αν υπήρχε μια λίστα με τους πιο ταγμένους επικριτές της Τεχνητής Νοημοσύνης και των επιπτώσεων που θα έχει στην ανθρώπινη δημιουργικότητα και πνευματική ανεξαρτησία, αυτή σίγουρα θα περιείχε το όνομά μου, και μάλιστα σε περίοπτη θέση. Η ζωή όμως έχει έναν καταπληκτικό τρόπο να σου τρίβει τα λόγια σου στη μούρη (τον Φεβρουάριο του 2006 ειρωνεύτηκα στο μπλογκ που τότε είχα την έννοια του έρωτα∙ μετά από λίγες εβδομάδες ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα και έτσι παραμένω 19 χρόνια τώρα). 

Στις αρχές Οκτωβρίου χρειάστηκε να ετοιμάσω μια παρουσίαση για ένα σενάριο που γράφω. Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή. Αν και δεν θα διανοούμουν ποτέ να του εκχωρήσω ρόλο στη δημιουργική μου πράξη, που είναι μέρος της ατομικής μου ταυτότητας και του νοήματος της ζωής, και όχι αγγαρεία – το ChatGPT από τότε έχει γίνει το δεξί μου χέρι. 

Η καλύτερη αντιστοιχία που μπορώ να σκεφτώ, για τον τρόπο που το χρησιμοποιώ αλλά και για την κλίμακα στην οποία θα αλλάξει τη ζωή μας, είναι η μηχανή αναζήτησης, αν και είμαι σίγουρος ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα προκαλέσει πολλαπλώς βαθύτερες αλλαγές. Όσοι θυμούνται τη ζωή πριν από το Google αντιλαμβάνονται τι σημαίνει αυτό. 

Ένα μικρό δείγμα του πώς χρησιμοποίησα το ChatGPT.

1) Δημιουργία 

Με μια αλληλουχία ερωτήσεων και οδηγιών (prompts) όχι μόνο έμαθα τα βασικά για το πώς να φτιάχνω παρουσιάσεις σαν και αυτή που χρειαζόμουν, αλλά δημιούργησα πρόχειρα σκίτσα για τους χαρακτήρες μου και για κάποιες βασικές σκηνές, ενώ εντρύφησα στη θεωρία του συγκεκριμένου genre. Σαν κι εκείνες τις σειρές επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του ’60 που ο τρελός επιστήμονας πάταγε διάφορα κουμπιά και διακόπτες και ένας τεράστιος υπολογιστής του έβγαζε ένα χαρτάκι με την απάντηση σε ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα (συνήθως στο πώς να κατακτήσει τον πλανήτη), το ChatGPT μέσα σε δευτερόλεπτα μου έδωσε λίστα με τους βασικούς παράγοντες του ανεξάρτητου κινηματογράφου στην Ελλάδα με στοιχεία επικοινωνίας, διαφορές στη σκηνοθετική και αισθητική προσέγγιση και αναλυτικό βιογραφικό.

[Αντίλογος: μπορεί το να τα κάνω όλα αυτά μόνος μου να μου έπαιρνε δεκαπλάσιο χρόνο, αλλά μέσα σ’ αυτόν τον χρόνο θα ανέπτυσσα ενδεχομένως δεκάδες άλλες ιδέες ή συνειρμικές συνδέσεις που τώρα δεν έκανα.]

2) Μαγειρική

Ανοίγω το ψυγείο και βλέπω μέσα αυγά, πελτέ από κάρι και γάλα καρύδας (μεγάλη ιστορία για άλλη φορά). Ρωτάω το ChatGPT τι μπορώ να φτιάξω με αυτά τα υλικά και μου βγάζει συνταγή για ταϊλανδέζικα αυγά. [Αντίλογος: εντάξει, δεν είναι και πυρηνική φυσική.]

3) Ιατρική 

Ένας ΩΡΛ και μια αλλεργιολόγος μου γράφουν δύο σχεδόν (αλλά όχι) ταυτόσημα φάρμακα. Βάζω το ChatGPT να μου εξηγήσει τις διαφορές και με μία-δύο ερωτήσεις μου βγάζει συγκριτικό πίνακα με τα θετικά και τα αρνητικά του κάθε φαρμάκου. [Αντίλογος: θα εμπιστευτείς το ChatGPT για ιατρικά θέματα;]

4) Τεχνική υποστήριξη 

Το Gmail κόβει τα newsletter που στέλνω κάθε Σαββατοκύριακο με αποτέλεσμα να μη βγαίνουν σωστά τα analytics. To ChatGPT μου δίνει πιθανές αιτίες και οδηγίες βήμα-βήμα για το πώς να τσεκάρω τα metadata του μέιλ. [Αντίλογος: επειδή μάλλον έχω κάποιου είδους τεχνολογική αναπηρία, ούτε καν του ChatGPT τις οδηγίες δεν κατάλαβα, παρόλο που του ζήτησα τρεις φορές να μου τα κάνει πιο λιανά.]

5) Δουλειά 

Ανεβάζω μία απ’ τις άπειρες φόρμες που πρέπει να συμπληρώσω στη δουλειά μαζί με κάποια επιστημονικά κείμενά μου (που υπάρχουν ήδη δημοσιευμένα στο διαδίκτυο). Προς έκπληξή μου, το ChatGPT συνοψίζει και πουλάει τη δουλειά μου πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα έκανα εγώ. [Αντίλογος: πώς θα μου φαινόταν εμένα, στην άλλη πλευρά του τραπεζιού, αν έπρεπε να αξιολογήσω φόρμες συμπληρωμένες από το ChatGPT;]

6) Παρηγορητική υποστήριξη

Ένας φίλος περνάει μια δύσκολη στιγμή. Θέλω να του στείλω μήνυμα. Φοβάμαι μήπως γράψω το λάθος πράγμα. Έχω στο νου μου κάτι αλλά ρωτάω και το ChatGPT. Αν και δεν θα χρησιμοποιούσα ποτέ αυτά που προτείνει (ξύλινη γλώσσα, βγαλμένη από κακή βραζιλιάνικη τελενοβέλα), η ουσία της προσέγγισης επιβεβαιώνει αυτό που ήθελα να πω. [Αντίλογος: πότε σταματάς να «τσεκάρεις» αν υπάρχει καλύτερη εναλλακτική προσέγγιση και αρχίζεις να βασίζεσαι στον αλγόριθμο για βασικές στιγμές των ανθρώπινων σχέσεών σου;]

7) Τουρισμός

Ζητάω απ’ το ChatGPT να μου βρει κατάλληλο τροχόσπιτο για χρήση στην Αμερική. Μέσα σε δευτερόλεπτα εντοπίζει συγκεκριμένες προτάσεις και πληροφορίες που θα μου έπαιρναν μέρες να τις εντοπίσω [Αντίλογος: πόσο αξιόπιστες είναι αυτές; Θα πρέπει και πάλι να επενδύσω χρόνο για να τις επιβεβαιώσω.]

8) Φορολογικά 

Μέσα σε δευτερόλεπτα το ChatGPT μου εξηγεί βήμα-βήμα πώς να στήσω ατομική επιχείρηση στη Βρετανία, ποιες φόρμες θα πρέπει να συμπληρώσω (και πώς) και ποια είναι τα επόμενα βήματα. Με μερικές περαιτέρω ερωτήσεις μαθαίνω με πραγματικά παραδείγματα για το πρόγραμμα φοροελαφρύνσεων για παραγωγούς ταινιών, ενώ μου βγάζει εκτίμηση του κόστους για λογιστικές υπηρεσίες και τρεις-τέσσερις εξαιρετικές προτάσεις για κατάλληλους λογιστές. [Αντίλογος: οι φορολογικές διατάξεις και ρυθμίσεις μεταβάλλονται συνεχώς και δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα δεδομένα που σου βγάζει το ChatGPT είναι έγκυρα, ενώ στη λίστα με τις βήμα-βήμα οδηγίες παρατηρώ ότι έχει βάλει πρώτα κάποια βήματα που έπονται∙ όταν του το λέω, ζητάει συγγνώμη και παραδέχεται ότι έχω δίκιο. Γενικά τους τελευταίους δύο μήνες καταλήγω να το κάνω αρκετές φορές αυτό: να αμφισβητώ αυτά που μου λέει για να δω πώς θα τα υπερασπιστεί. Κάποιες φορές παραδέχεται ότι έκανε λάθος∙ κάποιες φορές μου δίνει ένα καλό σκεπτικό∙ κάποιες φορές – ειδικά όταν πρόκειται για δημιουργία εικόνων – ο διάλογος μετατρέπεται σε θέατρο του παραλόγου].

9) Λογοτεχνία 

Βλέποντας μια παλιά συνέντευξη του Τζων Λε Καρέ στο BBC, πιάνω ένα υπονοούμενο που πετάει για την εμπειρία του στο Ήτον (το ιδιωτικό σχολείο) και πιάνω κουβέντα με το ChatGPT για την ομοφυλοφιλία στη ζωή και το έργο του Le Carre και για τη φιλοσοφική αντιζηλία/αντιπαλότητα με τον Ίαν Φλέμινγκ και τον Τζέιμς Μποντ. [Αντίλογος: το ChatGPT μου εξηγεί αυτό που είπε ο Λε Καρέ στη συνέντευξη αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει αναλύσει την απομαγνητοφώνηση της εκπομπής∙ όταν το ρωτάω επί τούτου παραδέχεται ότι δεν έχει πρόσβαση στην εκπομπή και απλώς έβγαλε συμπεράσματα από αυτά που έχουν γραφτεί γενικώς].

10) Ιατρική 

Ανεβάζω στο ChatGPT τη μαγνητική που έκανα τον Αύγουστο στο Βρετανικό ΕΣΥ (και ενώ ακόμα περιμένω για το δεύτερο ραντεβού με τον γιατρό ώστε να μου ανακοινώσει επισήμως τα αποτελέσματα). Το ChatGPT αναλύει τις εικόνες συγκρίνοντάς τες με την τεράστια βάση δεδομένων στην οποία έχει πρόσβαση. Με καθησυχάζει ότι δεν έχω προχωρημένο καρκίνο (πάλι καλά) αλλά ότι πρέπει να κάνω πιο εξειδικευμένες εξετάσεις για πιο εξειδικευμένες ερωτήσεις. Ωστόσο μετράει με ακρίβεια συγκεκριμένα όργανα, αναλύει τις εικόνες για πιθανές αλλοιώσεις ή ανωμαλίες, παράγει ιστογράμματα και χάρτες θερμότητας, και μου απαντάει μία-μία τις ερωτήσεις με τρόπο απολύτως κατανοητό και προσεκτικό. Μέσα στη μία ώρα που κρατάει η συζήτησή μας καταλαβαίνω καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο αναλύει τα δεδομένα, τα θετικά και τους περιορισμούς της προσέγγισής του. Την επομένη κλείνω σε ιδιωτική κλινική το υπερηχογράφημα που μου σύστησε. Μέχρι να ξαναδώ τον γιατρό στο Βρετανικό ΕΣΥ για να μου ανακοινώσει τα αποτελέσματα της μαγνητικής, γύρω στο καλοκαίρι του 2025, θα έχω ήδη κάνει τα τρία ή τέσσερα επόμενα βήματα. [Αντίλογος: δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα ιδιωτικών εξετάσεων και ανάλυσης από το ChatGPT. Η παρακμή της δημόσιας υγείας είναι πρόβλημα ασχέτως τεχνολογίας.]

Πριν από ακριβώς δύο χρόνια έγραφα σ’ αυτή τη στήλη μια πολεμική κατά της τεχνητής νοημοσύνης και τους κινδύνους που εγκυμονεί για την ανθρώπινη δημιουργικότητα και φαντασία. Λίγους μήνες μετά σημείωνα πέντε δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν τώρα τα παιδιά για να επιβιώσουν και να επιτύχουν σε ένα οικοσύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Μέσα στα δύο αυτά χρόνια είδα με τα μάτια μου το ChatGPT και άλλα προγράμματα Τεχνητής Νοημοσύνης να φέρνουν τα πάνω κάτω στο πανεπιστήμιο και στα δημιουργικά επαγγέλματα, καταργώντας εν μια νυκτί όχι απλώς μεμονωμένα επαγγέλματα, αλλά την ίδια την έννοια της μάθησης, της ανάγνωσης, της αυτόνομης σκέψης, της τριβής με το αντικείμενο. 

Το πασάλειμμα που έκανα εγώ στο ChatGPT επειδή ήθελα να το δοκιμάσω ή επειδή με έπαιρνε να το κάνω για τις ανάγκες μιας δεδομένης δουλειάς ή επειδή εγώ έχω ήδη 48 χρόνια πείρας στην απόκτηση, ανάλυση, αξιολόγηση και σύνθεση πληροφοριών και δεδομένων –συμπεριλαμβανομένων 19 χρόνων χωρίς το διαδίκτυο– δεν πρέπει να το κάνουν οι μαθητές και οι φοιτητές μας, αν δεν θέλουμε να χάσουμε εντελώς το πιο πολύτιμο αγαθό που έχει αναπτύξει η ανθρωπότητα: όχι την ίδια τη γνώση, αλλά τη διαδικασία μετάδοσης και ανάπτυξής της.