Καθώς πλησιάζει το τέλος του έτους, ακολουθεί μια αναδρομή στις πιο σημαντικές και συναρπαστικές διαστημικές αποστολές για το 2024
Η χρονιά φθάνει στο τέλος της και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2024 ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον έτος για τις αποστολές στο διάστημα, καθώς φέτος αναμένεται να ξεπεραστούν οι 223 εκτοξεύσεις σε τροχιά που πραγματοποιήθηκαν το 2023.
Μέχρι στιγμής, η χρονιά είδε τις πρώτες επιτυχημένες εκτοξεύσεις στο διάστημα των Vulcan Centaur, Gravity-1, Ariane 6 (μερικώς επιτυχημένη) και κυρίως περισσότερες εκτοξεύσεις του Starship της SpaceX. Επιπλέον, η τελική εκτόξευση ενός πυραύλου της οικογένειας Delta έγινε τον Απρίλιο με ένα Delta IV Heavy. Τον Μάιο, η Κίνα εκτόξευσε το Chang'e 6, το όποιο επέστρεψε με δείγματα από την αθέατη πλευρά της Σελήνης. Επίσης, η αμερικάνικη ιδιωτική αποστολή Polaris Dawn πραγματοποίησε τον πρώτο εμπορικό διαστημικό περίπατο τον Σεπτέμβριο.
Δύο επανδρωμένοι διαστημικοί σταθμοί, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) και ο κινέζικος Tiangong, συνεχίζουν να βρίσκονται σε λειτουργία το 2024 με τον ISS να φιλοξενεί επίσης το ιδιωτικό πλήρωμα του Axiom Mission 3.
Φέτος ο Alper Gezeravcı έγινε ο πρώτος Τούρκος αστροναύτης, ως μέλος πληρώματος στην αποστολή Axiom 3. Η Λευκορωσία έστειλε επίσης τον πρώτο της πολίτη της στο διάστημα, όταν η κοσμοναύτης Maryna Vasileuskaya εκτοξεύτηκε με το Soyuz MS-25.
Το Einstein Probe, η αποστολή διαστημικού τηλεσκοπίου ακτίνων Χ από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (CAS) σε συνεργασία με την ESA και το Ινστιτούτο Max Planck για τη μελέτη της υψηλής ενέργειας σε συνάρτηση με το χρόνο, εκτοξεύτηκε στις 9 Ιανουαρίου.
Τον Απρίλιο του 2024, η NASA άρχισε, υπό την καθοδήγηση του Γραφείου Πολιτικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, να δημιουργεί ένα πρότυπο για τη μέτρηση του χρόνου στη Σελήνη, που ονομάζεται Συντονισμένη Σεληνιακή Ώρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026.
Ένα μοναδικό κατόρθωμα πέτυχε το διαστημικό σκάφος της NASA, Parker Solar Probe, το οποίο πραγματοποίησε την πιο κοντινή προσέγγιση στον Ήλιο, που έχει σημειωθεί ποτέ παραμονή Χριστουγέννων. Πρόκειται για το κοντινότερο ανθρώπινο αντικείμενο που έχει πλησιάσει ποτέ το άστρο, με το σκάφος της NASA να αντιμετωπίζει θερμοκρασίες έως 982C (1.800F) και έντονη ακτινοβολία. Το ηλιακό όχημα Parker, που εκτοξεύτηκε το 2018, έχει περάσει τα τελευταία χρόνια συμπληρώνοντας 21 τροχιές γύρω από τον ήλιο, με πετάγματα στην Αφροδίτη, μετατοπίζοντας σταδιακά την πορεία του πιο κοντά στο άστρο μας.
Το ελικόπτερο Mars Ingenuity της NASA πραγματοποίησε την 72η και τελευταία πτήση του στις 18 Ιανουαρίου. Επειδή και τα τέσσερα πτερύγια του ρότορά της υπέστησαν ζημιά, η NASA ανακοίνωσε το τέλος της αποστολής για το Ingenuity στις 25 Ιανουαρίου.
Η NASA επίσης εκτόξευσε το Europa Clipper στις 14 Οκτωβρίου, το οποίο θα μελετήσει το φεγγάρι του Δία, Ευρώπη ενώ βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη.
Εξερεύνηση του της Σελήνης
Peregrine
Η αμερικάνικη σεληνάκατος Peregrine εκτοξεύτηκε με επιτυχία στις 8 Ιανουαρίου, αλλά μετά την εκτόξευση εντοπίστηκε διαρροή που «έσβησε» κάθε προσπάθεια για προσσελήνωση. Τελικά, το Peregrine δεν κατάφερε να ξεφύγει από την άκρως ελλειπτική τροχιά της Γης στην οποία εισήχθη από τον πύραυλο-φορέα και η αποστολή τελείωσε δέκα ημέρες αργότερα στις 18 Ιανουαρίου, όταν το διαστημόπλοιο εισήλθε ξανά στην ατμόσφαιρα της Γη και καταστράφηκε.
Η Ιαπωνία κατάφερε να πραγματοποιήσει την πρώτη της προσσελήνωση με τον δορυφόρο SLIM στις 19 Ιανουαρίου 2024, κάνοντάς την την 5η χώρα που καταφέρνει κάτι τέτοιο. Αν και προσγειώθηκε επιτυχώς, έχει λανθασμένη θέση και τα ηλιακά πάνελ είναι προσανατολισμένα προς τα δυτικά απέναντι από τον Ήλιο στην αρχή της σεληνιακής ημέρας, αποτυγχάνοντας έτσι να παράγουν αρκετή ενέργεια. Η σεληνάκατος λειτουργούσε με εσωτερική μπαταρία, η οποία άδειασε πλήρως εκείνη την ημέρα. Οι χειριστές της αποστολής ήλπιζαν ότι το SLIM θα «ξυπνήσει» μετά από μερικές ημέρες όταν το φως του ήλιου θα χτυπήσει τους ηλιακούς συλλέκτες. Ο δορυφόρος τελικά «επέζησε» και ενεργοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 2024.
Ανεξάρτητα από λανθασμένη στάση και απώλεια επικοινωνίας με τη σεληνάκατο, η αποστολή είναι ήδη πλήρως επιτυχής αφού η επιβεβαίωση του πρωταρχικού στόχου της -προσγείωση εντός 100 μέτρων από το σημείο που είχε επιλεχθεί - έχει ήδη επιτευχθεί.
Nova-C
Το αμερικανικό IM-1 Nova-C Odysseus εκτοξεύτηκε σε τροχιά στις 15 Φεβρουαρίου 2024 προς τη Σελήνη μέσω ενός πυράυλου Falcon 9 και αργότερα προσελληνώθηκε στη νότια πολική περιοχή της Σελήνης στις 22 Φεβρουαρίου 2024 και έγινε το πρώτο επιτυχημένο ιδιωτικό σκάφος που καταφέρνει μια τέτοια αποστολή και το πρώτο που το έκανε χρησιμοποιώντας κρυογονικά προωθητικά. Αν και προσγειώθηκε επιτυχώς, το ένα πόδι της σεληνακάτου έσπασε κατά την προσγείωση και έγειρε προς την άλλη πλευρά, λόγω προσγείωσης σε μια πλαγιά, αλλά το σκάφος επιβίωσε και τα ωφέλιμα φορτία λειτουργούν όπως αναμενόταν.
Το σκάφος περιλαμβάνει επίσης τη Σεληνιακή Βιβλιοθήκη που περιέχει μια έκδοση της αγγλικής Wikipedia, έργα τέχνης, επιλογές από το Internet Archive, τμήματα του Project Gutenberg και πολλά άλλα. Προβλέπεται ότι θα παραμείνει στη Σελήνη για δισεκατομμύρια χρόνια.
Στις 13 Μαρτίου, η Κίνα προσπάθησε να εκτοξεύσει δύο διαστημόπλοια, το DRO-A και το DRO-B, σε μακρινή ανάδρομη τροχιά γύρω από τη Σελήνη, αλλά η αποστολή απέτυχε να φτάσει στο σημείο που είχε ως στόχο, παραμένοντας καθηλωμένη σε χαμηλή τροχιά της Γης. Φαίνεται ότι η Κίνα προσπαθεί να σώσει τα δύο διαστημόπλοια και πιθανόν έχουν καταφέρει να φτάσουν την επιθυμητή τροχιά τους.
Στις 4 Φεβρουαρίου, ο Ρώσος κοσμοναύτης Oleg Kononenko έσπασε το παγκόσμιο ρεκόρ για τον περισσότερο χρόνο που πέρασε στο διάστημα, όταν ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ των 878 ημερών, 11 ωρών, 29 λεπτών και 48 δευτερολέπτων που κατείχε ο επίσης Ρώσος κοσμοναύτης Gennady Padalka. Μετά την επιστροφή του Kononenko στις 23 Σεπτεμβρίου, το νέο ρεκόρ είναι 1110 ημέρες, 14 ώρες και 57 λεπτά.
Στις 5 Ιουνίου, το διαστημόπλοιο Starliner της Boeing πραγματοποίησε δοκιμαστική πτήση με πλήρωμα, με την αμερικανίδα Sunita Williams να γίνεται η πρώτη γυναίκα που πέταξε σε τροχιά. Για ένα υποτροχιακό διαστημόπλοιο, παρόμοιο κατόρθωμα πέτυχε η Wally Funk το 2021 στην ιδιωτική αποστολή Blue Origin NS-16.
Στις 11 Σεπτεμβρίου, μετά την εκτόξευση του Soyuz MS-26, 19 άτομα βρίσκονταν ταυτόχρονα σε τροχιά γύρω από τη Γη σπάζοντας άλλο ένα ρεκόρ. Εκτός από το πλήρωμα του MS-26, αυτό περιελάμβανε τα πληρώματα των Polaris Dawn, Boe-CFT, SpaceX Crew-8, Soyuz MS-25 και Shenzhou 18.
Ιδιωτικές διαστημικές πτήσεις και διαστημικός τουρισμός
Η SpaceX εκτόξευσε την αποστολή Axiom Mission 3 με ένα διαστημόπλοιο Crew Dragon χρησιμοποιώντας πύραυλο Falcon 9 προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) στις 18 Ιανουαρίου 2024. Η επιτυχημένη αποστολή έληξε στις 9 Φεβρουαρίου 2024.
Η αποστολή New Shepard της Blue Origin επέστρεψε επίσης στις εκτοξεύσεις υποτροχιακού διαστημικού τουρισμού με την επιτυχημένη αποστολή NS-25 στις 19 Μαΐου. Η επόμενη αποστολή, NS-26, πραγματοποιήθηκε στις 29 Αυγούστου.
Το Polaris Dawn, ο πρώτος εμπορικός διαστημικός περίπατος, εκτοξεύτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου. Στις 11 Σεπτεμβρίου, το διαστημόπλοιο έφτασε σε υψόμετρο 1400 χλμ, η μακρινότερη απόσταση που έχει φθάσει ποτέ άνθρωπος από την αποστολή του Apollo 17.
Στις 13 Οκτωβρίου 2024 ολοκληρώθηκε με επιτυχία η πιο φιλόδοξη, μέχρι σήμερα, δοκιμή του γιγάντιου διαστημόπλοιου Starship από την εταιρεία SpaceX του Έλον Μασκ. Η εκτόξευση της Πτήσης 5 (Flight 5), όπως ονομάστηκε η αποστολή, πραγματοποιήθηκε στις 3:25 μ.μ. ώρα Ελλάδος από τις εγκαταστάσεις Starbase της SpaceX κοντά στην παραλία Boca Chica, στο Νότιο Τέξας.
Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, η Πτήση 5 ήταν η πέμπτη δοκιμαστική πτήση του διαστημοπλοίου Starship με τον τεράστιο προωθητικό πύραυλο Super Heavy. Μετά την εκτόξευση, το Starship πραγματοποίησε, χωρίς απρόοπτα, πτήση μίας ώρας σε ύψος τροχιάς και στη συνέχεια επανήλθε στην ατμόσφαιρα για να προσθαλασσωθεί ομαλά στον Ινδικό Ωκεανό, δυτικά της Αυστραλίας.
Η πρωτοτυπία, και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της Πτήσης 5, έγκειται στην επιστροφή του προωθητικού Super Heavy: Το πρώτο στάδιο του πυραύλου επέστρεψε στην εξέδρα 10 λεπτά μετά την εκτόξευση, όπου το συνέλαβε στον αέρα μία γιγαντιαία «δαγκάνα» στην εξέδρα, η οποία έχει το χαρακτηριστικό όνομα «Mechazilla».
Η Κίνα αποκάλυψε στις 16 Οκτωβρίου τα σχέδιά της για την εξερεύνηση του διαστήματος από τώρα έως το έτος 2050 και ένας από τους στόχους της χώρας είναι να βρει κατοικήσιμους πλανήτες πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.
Το σχέδιο είναι έργο της Ακαδημίας Επιστημών, της Εθνικής Διοίκησης Διαστήματος και του Γραφείου Επανδρωμένων Διαστημικών Μηχανικών και είναι το πρώτο σχέδιο σε εθνικό επίπεδο που αναπτύχθηκε από την Κίνα. Συγκεκριμένα, αυτά που θέλει να εξερευνήσει η Κίνα περιλαμβάνουν:
Το «ακραίο σύμπαν»: Διερεύνηση της προέλευσης του σύμπαντος και του τρόπου με τον οποίο αναπτύχθηκαν οι φυσικοί νόμοι στην πρώιμη ζωή του.
Το «Πανόραμα Ήλιου-Γης»: Όρος που περιλαμβάνει «τις φυσικές διεργασίες και νόμους του πολύπλοκου συστήματος Ήλιου-Γης και τη συνολική σύνδεση μεταξύ του Ήλιου και του ηλιακού μας συστήματος».
Τους κατοικήσιμους πλανήτες: Αναζήτηση στοιχείων για εξωγήινη ζωή, τόσο εντός όσο και εκτός του ηλιακού μας συστήματος και πέρα από αυτόν.
«Διαστημικές μελέτες»: Γενική έρευνα που στοχεύει να «αποκαλύψει τους νόμους της κίνησης των υλικών και των δραστηριοτήτων ζωής υπό διαστημικές συνθήκες και να εμβαθύνει την κατανόηση της βασικής φυσικής όπως η κβαντική μηχανική και η γενική σχετικότητα».
Για να γίνει αυτό, το σχέδιο περιλαμβάνει τρεις φάσεις δραστηριότητας, η πρώτη από τις οποίες θα λάβει χώρα μεταξύ του 2024 και του 2027. Σε αυτήν την περίοδο η Κίνα θα συνεχίσει να λειτουργεί το διαστημικό της σταθμό, σε μια προσπάθεια να τοποθετήσει αστροναύτες στην επιφάνεια της Σελήνης, ενώ ετοιμάζει να εκτοξεύσει πέντε έως οκτώ δορυφόρους αφιερωμένους σε επιστημονικά πειράματα.
Από το 2028 έως το 2035, το σχέδιο απαιτεί ακόμη περισσότερες αποστολές στον διαστημικό σταθμό, περαιτέρω εξερεύνηση της Σελήνης με πλήρωμα και ανάπτυξη ενός Διεθνούς Σεληνιακού Ερευνητικού Σταθμού. Θα αναπτυχθούν επίσης άλλοι 15 επιστημονικοί δορυφόροι.
Άλλες 30 διαστημικές αποστολές θα πετάξουν μεταξύ 2036 και 2050, οπότε η Κίνα ελπίζει να φτάσει σε «παγκοσμίως κορυφαία επίπεδα» σε σημαντικούς τομείς.
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
6°
