Τεχνητή Νοημοσύνη: ποιο είναι το μέλλον της ανθρώπινης σκέψης;

To Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος διοργανώνει το τρίτο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας, σε συνεργασία με το περιοδικό Philosophie Magazine, και μας καλεί να στοχαστούμε πάνω στο θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη: ποιο είναι το μέλλον της ανθρώπινης σκέψης;». Οι ομιλίες και οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα λάβουν χώρα στους κήπους της Γαλλικής Σχολής Αθηνών (Διδότου 6), την Παρασκευή 31 Μαΐου και το Σάββατο 1η Ιουνίου 2024, από τις 19:30, με ελεύθερη είσοδο. 

Όπως αναφέρει και ο Alexandre Lacroix, διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Philosophie Magazine, «Η κυκλοφορία του ChatGPT το φθινόπωρο του 2022, προκάλεσε ένα «ωστικό κύμα» που κατέκλυσε την παγκόσμια κοινή γνώμη και οδήγησε κυρίως σε μια ευρύτερη συνειδητοποίηση. Μέχρι σήμερα, οι επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στον τρόπο ζωής των κοινωνιών μας διαφαίνονταν, για τους περισσότερους από εμάς, μέσα από τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Σε ταινίες όπως το 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος και το Δικός της παρακολουθούμε τη συμπεριφορά ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης που μετατρέπεται σε αυτόνομο ον, κακόβουλο ή αδιάφορο για την ανθρώπινη μοίρα, το οποίο επιδιώκει τους δικούς του σκοπούς. Μέχρι πρότινος γνωρίζαμε επίσης ότι σε συγκεκριμένες και οριοθετημένες δραστηριότητες - όπως παραδείγματος χάριν το σκάκι - η υπολογιστική ισχύς των υπολογιστών ξεπερνά κατά πολύ εκείνη των ανθρώπινων πρωταθλητών.

Ωστόσο, αυτό που συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά με την κυκλοφορία του ChatGPT ήταν ότι ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται ήδη από τις συλλογικές μας οργανώσεις. Παρόλο που δε διαθέτουν αυτόνομη συνείδηση ή δικές τους προθέσεις, επιφέρουν πρακτικές επιπτώσεις. Τα συστήματα αυτά εισχώρησαν σταδιακά στην καθημερινότητά μας, χωρίς εμείς να συνειδητοποιούμε πλήρως το εύρος των υπηρεσιών που παρέχουν.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η εφαρμογή γεωγραφικού εντοπισμού που μας επιτρέπει να βελτιστοποιούμε τις μετακινήσεις μας λαμβάνοντας υπόψη την κυκλοφοριακή συμφόρηση σε πραγματικό χρόνο, η δυνατότητα αυτόματης συμπλήρωσης όταν πληκτρολογούμε ένα γραπτό μήνυμα, τα άβαταρ τεχνητής νοημοσύνης που οι λάτρεις των βιντεοπαιχνιδιών (gamers) καλούνται να αντιμετωπίσουν σε ορισμένα παιχνίδια, τα συστήματα αλληλεπίδρασης με την εφορία ή με άλλες δημόσιες υπηρεσίες, ή ακόμη, τα διαλογικά ρομπότ (chatbots) που μας προσφέρουν βοήθεια αντικαθιστώντας ενίοτε το τμήμα after-sales ή την εξυπηρέτηση πελατών των μεγάλων εταιρειών.

Οι ιστοσελίδες πρόγνωσης καιρού που επισκεπτόμαστε χρησιμοποιούν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Επίσης, η επεξεργασία των προσωπικών μας δεδομένων γίνεται με τη χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, με σκοπό την αποστολή στοχευμένων διαφημίσεων και προσφορών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στις δυνατότητές μας. Στις εμπόλεμες χώρες, τα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούνται, από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έως τα άρματα μάχης και τις συστοιχίες αντιαεροπορικής άμυνας, είναι εξοπλισμένα με τεχνητή νοημοσύνη. Μεγάλα χρηματικά κεφάλαια διακινούνται καθημερινά στα χρηματιστήρια με τη χρήση αλγορίθμων συναλλαγών (algotrading).

Στόχος του φετινού φεστιβάλ είναι να θέσει στοχευμένα και τεκμηριωμένα ερωτήματα γύρω από τις τεράστιες αλλαγές που αναμένεται να επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη: ποιες επιπτώσεις θα έχει στην αρχιτεκτονική; στη γεωπολιτική και στην τέχνη του πολέμου; στο περιβάλλον; στην κυκλοφορία των οχημάτων, στην καλλιτεχνική δημιουργία, στον ελεύθερο χρόνο και στην εκπαίδευση; στα φαινόμενα της συνωμοσιολογίας και της παραπληροφόρησης, λαμβάνοντας υπόψη τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρουν τα deep fakes για τη διάδοση πλαστών βίντεο;

Τέλος, θα εστιάσουμε σε ένα ερώτημα που σχετίζεται άμεσα με τη φιλοσοφία: τι εναπόκειται πλέον στη φυσική νοημοσύνη; Με άλλα λόγια, στο τεχνολογικό περιβάλλον που διαμορφώνεται με την εμφάνιση νέων εργαλείων για τη διαχείριση της πληροφορίας, η ανθρώπινη σκέψη θα πρέπει άραγε να επαναπροσδιορίσει τις ικανότητές της ή ακόμη και να αναπτύξει νέες;».

Φεστιβάλ Φιλοσοφίας 2024 «Τεχνητή Νοημοσύνη: ποιο είναι το μέλλον της ανθρώπινης σκέψης;: Το αναλυτικό πρόγραμμα

Παρασκευή 31 Μαΐου 2024

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 19:30. Εναρκτήρια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης - Alexandre Lacroix, Διευθυντής σύνταξης του Philosophie Magazine, Βάλια Καΐμάκη, δημοσιογράφος, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Mehdi Khamassi, Διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS).

Τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη; Ο Alexandre Lacroix συνομιλεί με δύο εισηγητές του φεστιβάλ, τη δημοσιογράφο και Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Βάλια Καϊμάκη και το Διευθυντή ερευνών στο CNRS Mehdi Khamassi, και επιχειρεί να δώσει μερικούς εισαγωγικούς ορισμούς που θα τροφοδοτήσουν δύο βραδιές συζητήσεων και αντιπαραθέσεων.

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 20:30. Διάλεξη: Η τεχνολογία θα μας μετατρέψει σε στρατιώτες; - Asma Mhalla, ερευνήτρια και Πολιτική Επιστήμονας.

Τεχνητή νοημοσύνη, κοινωνικά δίκτυα, εγκεφαλικά εμφυτεύματα, δορυφόροι, metaverse... Το τεχνολογικό σοκ θα αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21^ου αιώνα στην οποία πρωτοστατούν οι «BigTechs», οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες. Αψηφώντας την παραφιλολογία που μας κάνει να χάνουμε την ουσία, η Asma Mhalla διατυπώνει έναν τολμηρό και ανησυχητικό ισχυρισμό: οι υπερταχύτητες που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, τόσο ως κοινωνία πολιτών όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, μας μετατρέπουν άθελά μας σε στρατιώτες. Ο εγκέφαλός μας αποτελεί πλέον το απόλυτο πεδίο μάχης. Είναι επιτακτική ανάγκη να το αντιληφθούμε, γιατί αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο η νέα τάξη πραγμάτων αλλά και η ίδια η δημοκρατία. 

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 21:30. Διάλεξη: Τα ηθικά διλήμματα της τεχνητής νοημοσύνης - Alexandre Lacroix, Διευθυντής σύνταξης του Philosophie Magazine

Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θέτουν ήδη σοβαρά ηθικά διλήμματα. Η ευρεία χρήση συστημάτων υποστήριξης αποφάσεων από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη, αλλά και από τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες, μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των ανισοτήτων; Σε περίπτωση αναπόφευκτου ατυχήματος, πως θα πρέπει να αντιδράσει ένα αυτόνομο αυτοκίνητο: να προστατεύσει τους επιβάτες ή τους πεζούς; Να δίνει προτεραιότητα στις έγκυες γυναίκες και τα παιδιά; Πως μπορεί να αποφευχθεί η υπονόμευση της εκπαιδευτικής διαδικασίας από τη χρήση του ChatGPT και να διατηρηθεί η ηθική αξία της προσωπικής εργασίας των μαθητών; 

ΚΗΠΟΙ, 20:45. Παρουσίαση: Εφαρμογές και επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην Αρχιτεκτονική - Philippe Morel, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής, Άγγελος Χρόνης, Μηχανικός και Καθηγητής Αρχιτεκτονικής.

Οι αρχιτέκτονες Philippe Morel και Άγγελος Χρόνης θα συζητήσουν σχετικά με τις εφαρμογές και τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην Αρχιτεκτονική εξερευνώντας την ποικιλομορφία της έρευνας που διεξάγεται σε έναν τομέα που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας.

ΚΗΠΟΙ, 21:30. Συζήτηση: Ποια η διακυβέρνηση των αλγορίθμων στη δημοκρατία; - Λίλιαν Μήτρου, Καθηγήτρια Δικαίου, Célia Zolynski, Καθηγήτρια Δικαίου, Βαγγέλης Καρκαλέτσης, Διευθυντής Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤ) στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος». Συντονίζει η Βάλια Καΐμακη, δημοσιογράφος, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Σκιαγράφηση προφίλ, διαφάνεια, επεξεργασία προσωπικών δεδομένων... Πού βρισκόμαστε σήμερα με τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, αλλά και με τις επιταγές του εθνικού και του διεθνούς Δικαίου; Δύο ειδικοί στο δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας, η Célia Zolynski και η Λίλιαν Μήτρου, συνομιλούν με τον Διευθυντή Ερευνών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Βαγγέλη Καρκαλέτση, και διερευνούν τις δυνατότητες διακυβέρνησης των αλγορίθμων που έχουν διεισδύσει πλέον σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας.

Σάββατο 1η Ιουνίου 2024

ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΑΙΘΟΥΣΑ PETIT PRINCE, 17:00-19:00. Εκπαιδευτικά & ψυχαγωγικά εργαστήρια με θέμα την τεχνητή νοημοσύνη. Υπό τη διεύθυνση της Φιλοσόφου, Gabrielle HALPERN.

17:00-17:45. Εργαστήριο για παιδιά 6-12 ετών.
Σε τί διαφέρουν τα ζώα από τους ανθρώπους; Σε τί διαφέρουν οι άνθρωποι από τα ρομπότ; Το εργαστήριο για παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών, εξερευνά με διασκεδαστικό και διαδραστικό τρόπο τις διαφορές μεταξύ των έμβιων όντων που κατοικούν στη Γη. Οι συμμετέχοντες καλούνται να κατανοήσουν την έννοια της τεχνητής νοημοσύνης μέσα από παιχνίδια, γρίφους, ασκήσεις ανά δυάδες και ζωγραφιές που εξάπτουν τη φαντασία τους!

ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΑΙΘΟΥΣΑ PETIT PRINCE, 18:00-18:45. Εργαστήριο για νέους 12-16 ετών.
Ποιες είναι οι διαφορές και οι ομοιότητες μεταξύ ανθρώπων και ρομπότ; Το εργαστήριο που απευθύνεται σε νέους, εφήβους και φοιτητές ηλικίας 13 ετών και άνω, σχεδιάστηκε με σκοπό να ενθαρρύνει τον προβληματισμό των νέων σχετικά με τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης στο σχολικό, ακαδημαϊκό και επαγγελματικό περιβάλλον. Παιχνίδια, ασκήσεις ανά δυάδες και εργαστήρια γραφής εγείρουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους!

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 19:30. Συζήτηση: Τεχνητή νοημοσύνη: πρόσφορο έδαφος για θεωρίες συνωμοσίας και fake news; - Asma Mhalla, Ερευνήτρια και Πολιτική Επιστήμονας, Σωτήρης Τριανταφύλλου, Δημοσιογράφος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών. Συντονίζει η Βάλια Καΐμακη, δημοσιογράφος, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Πώς η τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει την παραπληροφόρηση; Επιδρά καταλυτικά στη διάδοση θεωριών συνωμοσίας και ψευδών ειδήσεων; Ποιες συνέπειες επιφέρει στην άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος; Ενόψει της φετινής εκλογικής χρονιάς όπου πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού θα προσέλθει στις κάλπες, η ερευνήτρια και πολιτική επιστήμονας Asma Mhalla και οι δημοσιογράφοι Σωτήρης Τριανταφύλλου και Βάλια Καϊμάκη διερευνούν τις επιπτώσεις της τεχνολογικής επιτάχυνσης στα ΜΜΕ και τις αλλαγές που αυτή επιφέρει στην παραγωγή και τη διάδοση της πληροφορίας, ανατρέχοντας σε παραδείγματα από την Ελλάδα, τη Γαλλία και τον το διεθνή χώρο.

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 20:30. Διάλεξη: Γραφή και σκέψη την εποχή του ChatGPT - Raphaël Enthoven, Φιλόσοφος και Συγγραφέας.

Από την επιστήμη και το δίκαιο έως την ιατρική και τα οπλικά συστήματα, η τεχνητή νοημοσύνη ανατρέπει τα δεδομένα σε όλους τους τομείς των ανθρώπινων δεξιοτήτων. Υπάρχουν άραγε εξαιρέσεις; Ναι! Στη φιλοσοφία, η τεχνητή νοημοσύνη είναι άχρηστη. Σε τι έγκειται η αδυναμία της τεχνητής νοημοσύνης να πραγματοποιήσει μία απλή κατά τα άλλα διαδικασία, όπως αυτή της διατύπωσης ενός προβλήματος, δηλαδή της μετατροπής ενός ερωτήματος σε πρόβλημα που θα αποτελέσει τη βάση του ορθολογικού στοχασμού; Που οφείλεται αυτή τη ιδιαιτερότητα, αυτό το αξιοπερίεργο; Γιατί ο φιλοσοφικός στοχασμός παραμένει απροσπέλαστος για την τεχνητή νοημοσύνη; Και γιατί η ανθρωπότητα παραμένει ένας γρίφος για τις μηχανές; Τα δύο ερωτήματα είναι κοινά. Ο Raphaël Enthoven αποδεικνύει ότι η ανθρώπινη σκέψη έχει λαμπρό μέλλον.

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 21:30. Συζήτηση: Τεχνητή νοημοσύνη και καλλιτεχνικές πρακτικές στη σύγχρονη τέχνη - Poka Yio, Επιμελητής εκθέσεων και Ιδρυτής της Μπιενάλε της Αθήνας, Κωστής Σταφυλάκης, Εικαστικός και Θεωρητικός τέχνης, Σταυρούλα Ζώη, Επιστήμων πληροφορικής και μέλος ΕΔιΠ, Λητώ Κάττου, Εικαστικός. Συντονίζει ο Θωμάς Συμεωνίδης, Συγγραφέας, Καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ).

Τελικά τι γνωρίζουμε για την τεχνητή νοημοσύνη και τι είναι αυτό που την καθιστά καινοφανή; Τι αλλάζει στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές και ποιες είναι ή θα μπορούσαν να είναι οι προεκτάσεις και οι συνδέσεις με έναν ευρύτερο προβληματισμό για τον ρόλο της τεχνολογίας και της τέχνης στην κοινωνία; Σκοπός της συζήτησής μας είναι η παραγωγή ενός στοχασμού για τις ηθικές, κοινωνικές και πολιτικές προκλήσεις καθώς και για τον βαθμό εμπλοκής της τεχνητής νοημοσύνης στις σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές.

ΓΗΠΕΔΟ ΤΕΝΙΣ, 22:30. Cinéphilo (Κινηματογραφική φιλοσοφία): Παραμένοντας άνθρωπος σε ένα ψηφιακό κόσμο - Επιμέλεια: Ollivier Pourriol, Φιλόσοφος, Σκηνοθέτης, Συγγραφέας.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε εισέλθει στον κόσμο των δεδομένων και της αυτοματοποιημένης επεξεργασίας τους. Πρόκειται για ένα ριζικό μετασχηματισμό που ορισμένοι δε διστάζουν να αποκαλούν «ψηφιακή βόμβα». Ο Leibniz οραματίζονταν ήδη την ύπαρξη μιας μηχανής ικανής να παράγει αλήθειες αψηφώντας το ανθρώπινο μυαλό. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, υπαγορεύοντας νέους τρόπους ύπαρξης και εργασίας, μας αναγκάζει πάνω απ' όλα να επαναπροσδιορίσουμε, από κοινού, την έννοια της λέξης «άνθρωπος». Κατά τη διάλεξη θα προβληθούν αποσπάσματα των ταινιών: Matrix, Δικός της (Her), Οι Μίτσελ και η Εξέγερση των Μηχανών, Η Κρυφή Ζωή του Γουόλτερ Μίτι.

ΚΗΠΟΙ, 19:30. Διάλεξη: Για μία νέα κουλτούρα της προσοχής - Célia Zolynski, Καθηγήτρια Δικαίου, Mehdi Khamassi, Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS).

Στο ομώνυμο βιβλίο που κυκλοφόρησε την άνοιξη του 2024, οι συγγραφείς περιγράφουν τα γνωστικά και ψυχοκοινωνικά τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι αλγόριθμοι και το ψηφιακό μάρκετινγκ για να κερδίσουν την προσοχή μας, να μας κρατούν ενεργούς, να μας σκιαγραφούν, να μας καθοδηγούν και να αντλούν δεδομένα που μας αφορούν παρά τη θέλησή μας... συμμορφούμενοι με ένα νομικό πλαίσιο που χρήζει άμεσης επανεξέτασης. Καρπός συλλογικής δουλειάς με τη συνδρομή της Stefana Broadbent (ανθρωπολόγου που ειδικεύεται σε θέματα ψηφιακής τεχνολογίας) και του Florian Forestier (φιλοσόφου), το έργο των τεσσάρων συγγραφέων συνδυάζει προσεγγίσεις της γνωστικής επιστήμης, του σχεδιασμού, της φιλοσοφίας και του δικαίου με σκοπό να προτείνει τρόπους αποκατάστασης των ελευθεριών μας και δημιουργίας ενός πραγματικού ρυθμιστικού πλαισίου για το ζήτημα της προσοχής στο ψηφιακό περιβάλλον. 

ΚΗΠΟΙ, 20:30. Συζήτηση: Τεχνητή Νοημοσύνη και Περιβάλλον: Μία επωφελής συνεργασία για Βιώσιμη Ανάπτυξη

«Τεχνητή Νοημοσύνη για την οικολογική γεωργία και το περιβάλλον» - Δημήτρης Μπορπουδάκης, Επιστημονικός Συνεργάτης της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

«Η συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης στην ακριβέστερη πρόγνωση καιρού και τη δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών έγκαιρης πρόγνωσης » - Νίκος Μπαρτσώτας, Επιστημονικός Συνεργάτης της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

 «Τεχνητή Νοημοσύνη και Επιδημιολογία: Πώς η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει επανάσταση στη μάχη κατά των επιδημικών ασθενειών» - Μαρίζα Κασκαρά, Επιστημονική Συνεργάτιδα της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

Συντονίζει ο Δρ. Χάρης Κοντοές, Διευθυντής Ερευνών και Επιστημονικός Υπεύθυνος της Επιχειρησιακής Μονάδας BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

ΚΗΠΟΙ, 21:30. Διάλεξη: Πώς θα είναι ο επαυξημένος άνθρωπος; - Gabrielle Halpern, Φιλόσοφος.

Από που πηγάζει η ανάγκη του ανθρώπου να αναπτύσσει νέες τεχνολογίες; Τι αποκαλύπτουν για εμάς; Όταν εμφανίστηκε στον κόσμο, ο άνθρωπος διέθετε σχετικά λίγα πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα ζώα. Όπως άλλωστε ανέφερε και ο Γερμανός φιλόσοφος Emmanuel Kant, η φύση δε χάρισε στον άνθρωπο ούτε τα κέρατα του ταύρου, ούτε τα νύχια του λιονταριού, ούτε τα φτερά των πουλιών. Πώς καταφέραμε να επιβιώσουμε υπό τέτοιες συνθήκες; Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί συνέχεια της μακρόχρονης ιστορίας επινόησης εργαλείων που επιτρέπουν στον άνθρωπο να μεγιστοποιήσει τη δύναμή του. Αλλά σε τι είδους ανθρώπινα όντα θα μας μετατρέψει ή θα μας δώσει τη δυνατότητα να μετατραπούμε; Ο «επαυξημένος άνθρωπος» θα είναι άραγε αποκλειστικά αποτέλεσμα της τεχνητής νοημοσύνης;

Οι εισηγητές/τριες του Φεστιβάλ Φιλοσοφίας 2024

Νίκος Μπαρτσώτας
Ο Νίκος Μπαρτσώτας σπούδασε Φυσική (B.Sc.) και ακολούθως Φυσική Περιβάλλοντος/ Μετεωρολογία (M.Sc.) στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το διδακτορικό του εστιάζει στη βελτιστοποίηση των Αριθμητικών Μοντέλων Πρόγνωσης Καιρού και το συνδυασμό τους με τη δορυφορική τηλεπισκόπηση. Στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών είναι υπεύθυνος των αριθμητικών προγνώσεων, οι οποίες τροφοδοτούν μια πληθώρα εφαρμογών που σχετίζονται με τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, τη γεωργία ακριβείας και την επιδημιολογία.

Δημήτρης Μπορμπουδάκης
Ο Δημήτρης Μπορμπουδάκης έχει σπουδάσει Βιολογία (BSc) και Οικολογία Αυτοφυών Φυτών (MSc) στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στην Διαχείριση Βιοποικιλότητας από το School of Anthropology and Conservation, University ofKent το 2016. Στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ασχολείται με θέματα πού αφορούν την ανάλυση δεδομένων βιοποικιλότητας και οικοσυστημικών υπηρεσιών στον αγρό-οικολογικό τομέα και την διαχείριση ειδών και οικοτόπων.

Άγγελος Χρόνης
Ο Άγγελος Χρόνης είναι διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Infrared City GmbH, συνδιευθυντής του μεταπτυχιακού προγράμματος Master of Artificial Intelligence in Architecture and the Built Environmentστο Institute of Advanced Architecture της Καταλονίας και επικεφαλής ερευνητικός συνεργάτης-μηχανικός στο Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Βιέννης. Το ερευνητικό του ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον επιτελεστικό σχεδιασμό, την προσομοίωση, την τεχνητή νοημοσύνη, τον σχεδιασμό και τη βελτιστοποίηση βάσει δεδομένων, καθώς και στις διαδραστικές διεπαφές και την επαυξημένη πραγματικότητα (AR)/εικονική πραγματικότητα (VR). Έχει ηγηθεί της ανάπτυξης διαφόρων ολοκληρωμένων συστημάτων σχεδιασμού και προσομοίωσης, όπως το infrared.city, ένα καινοτόμο εργαλείο κλιματικής προσομοίωσης με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.

Raphaël Enthoven
Καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας, ο Raphaël Enthoven επιμελείται και παρουσιάζει ραδιοφωνικές εκπομπές, μεταξύ άλλων, στους ραδιοφωνικούς σταθμούς France Culture και Europe1. Στο τελευταίο του βιβλίο L'esprit artificiel (L'Observatoire) που κυκλοφόρησε φέτος, διερευνά τα όρια μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπινης νόησης.

Gabrielle Halpern
Διδάκτορας φιλοσοφίας και απόφοιτη της École Normale Supérieure, η Gabrielle Halpern εργάστηκε σε διάφορα υπουργικά γραφεία πριν αναλάβει τη συνδιεύθυνση μίας θερμοκοιτίδας νεοφυών επιχειρήσεων. Το ερευνητικό της έργο εστιάζεται εδώ και δεκαπέντε χρόνια στην έννοια της υβριδοποίησης.

Βάλια Καϊμάκη
Η Βάλια Καϊμάκη είναι γαλλόφωνη δημοσιογράφος, ραδιοφωνική παραγωγός στην ΕΡΤ και διεύθυνε την Ελληνική έκδοση της Le Monde diplomatique. Είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιστρέφονται γύρω από την μελέτη της τεχνητής νοημοσύνης στα μέσα ενημέρωσης καθώς και γύρω από το ζήτημα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, του διαδικτύου και των ψευδών ειδήσεων (fake news). 

Βαγγέλης Καρκαλέτσης
Διευθυντής Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤ) στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος», ο Βαγγέλης Καρκαλέτσης επικεντρώνει τις έρευνές του στις επιστημονικές περιοχές της διαχείρισης μεγάλων δεδομένων (Big Data), της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή και της ανάλυσης περιεχομένου.

Μαρίζα Κασκαρά
Η Μαρίζα Κασκαρά έλαβε το δίπλωμα της από τη σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με ειδίκευση στη Δορυφορική Γεωδαισία και Τηλεπισκόπηση και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού στο Project and Enterprise Management από το University College London. Στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών ασχολείται με την επίβλεψη της εκτέλεσης των έργων, τη διαχείριση και ενίσχυση των σχέσεων με τους εταίρους και την ανάπτυξη νέων προτάσεων για προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ που σχετίζονται με την καινοτομία. 

Λητώ Κάττου
Η Λητώ Κάττου είναι εικαστικός με έδρα την Αθήνα. Φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και στο Royal College of Art του Λονδίνου όπου και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη γλυπτική. Μέσα από διαχειρίσεις που εκτείνονται από την ψηφιακή παραγωγή εώς τις θερμοχημικές επεξεργασίες, η πρακτική της εγείρει ερωτήματα για την σχέση ανθρώπων, ζώων, περιβάλλοντος και τεχνολογίας, ετερότητας και συμβίωσης. To έργο της έχει παρουσιαστεί σε χώρους τέχνης, ιδρύματα και διοργανώσεις στην Αθήνα και στο εξωτερικό.

Mehdi Khamassi
Διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), ο MehdiKhamassi εργάζεται στο Ινστιτούτο Ευφυών Συστημάτων & Ρομποτικής (ISIR) με έδρα την πανεπιστημιούπολη της Σορβόννης στο Παρίσι. Είναι συν-συγγραφέας του βιβλίου Pour une nouvelle culture de l'attention (Odile Jacob).

Χάρης Κοντοές
Ο Δρ. Χάρης Κοντοές έλαβε το πτυχίο Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο το 1985, το πτυχίο Πληροφοριακών Συστημάτων από το Universite Paris VI Jussieu(Γαλλία) το 1986, MSc στη Γεωγραφία από το Universite Paris VI Jussieu (Γαλλία) το 1986 και το διδακτορικό του δίπλωμα (PhD) στην Τηλεπισκόπηση από το Εθνικό Μετσόβειο Πολύτεχνείο το 1992. Το 1991-1992, ήταν επισκέπτης επιστήμονας στο Marine Environment Group του JRC-EC-ISPRA (Ιταλία). Από το 1993 ως το 1997, εργάστηκε ως Τοπογράφος Μηχανικός. Από το 1997 εργάζεται στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ως Δόκιμος Ερευνητής (1997-2000), Εντεταλμένος Ερευνητής (2000-2003), Κύριος Ερευνητής (2003-2010) και από το 2010 ως σήμερα ως Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ).

Alexandre Lacroix
Συγγραφέας και Διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Philosophie Magazine από την ίδρυσή του το 2006, ο Alexandre Lacroix έχει συγγράψει πάνω από είκοσι βιβλία. Είναι επίσης εκπαιδευτικός και διευθύνει τη συλλογή « Les Grands Mots » στις εκδόσεις Autrement. Έχει δημοσιεύσει δύο δοκίμια με θέμα την τεχνολογία: το Ce qui nous relie (Allary éditions, 2016), μία έρευνα που μας οδηγεί από τον Julian Assange στη Silicon Valley και τους διάφορους κύκλους συνωμοσιολογίας, και το Comment nepas être esclave du système ? (Allary éditions, 2021). 

Asma Mhalla
Διδάκτορας πολιτικών επιστημών, η Asma Mhalla είναι ερευνήτρια στο Εργαστήριο Πολιτικής Ανθρωπολογίας (LAP) της Σχολής Ανωτέρων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS). Ειδικός σε θέματα γεωπολιτικής της Τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, συμβουλεύει κυβερνήσεις και φορείς σε θέματα δημόσιας τεχνολογικής πολιτικής. Το καλοκαίρι του 2023 επιμελήθηκε και παρουσίασε τη ραδιοφωνική εκπομπή CyberPouvoirs στο France Inter. Τον Φεβρουάριο του 2024 κυκλοφόρησε το πρώτο της δοκίμιο με τίτλο Technopolitique, από τις εκδόσεις Seuil. Το έργο της επικεντρώνεται στις πολιτικές και γεωπολιτικές αναδιαμορφώσεις που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες: παραπληροφόρηση, κοινωνικά δίκτυα και προκλήσεις της δημοκρατίας, γεωπολιτική της τεχνητής νοημοσύνης, τεχνολογική κυριαρχία, νέες μορφές εξουσίας και ισχύος μεταξύ επιχειρήσεων Big Tech και κρατών.

Λίλιαν Μήτρου
Η Λίλιαν Mήτρου είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και Πρόεδρος του Ινστιτούτου για την Ιδιωτικότητα, τα Προσωπικά Δεδομένα και την Τεχνολογία και Δικηγόρος Αθηνών και διευθύντρια σύνταξης του περιοδικού Δίκαιο Τεχνολογίας και Επικοινωνίας. Διδάσκει επίσης ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Από το 1996 έως το 2004 ήταν σύμβουλος του πρώην Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη. Διετέλεσε μέλος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (1999-2003) και του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Είναι επιμελήτρια και συγγραφέας του συλλογικού τόμου Μπορεί ο Αλγόριθμός; (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). 

Philippe Morel
Καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτονικής Paris-Malaquais και στη Σχολή Αρχιτεκτονικής Bartlett του Λονδίνου, ο Philippe Morel ενδιαφέρεται για τα ζητήματα που εγείρονται από τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών στην αρχιτεκτονική, και ειδικότερα συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Κωστής Σταφυλάκης
Εικαστικός καλλιτέχνης, συγγραφέας και επιμελητής εκθέσεων, ο Κωστής Σταφυλάκης έχει διδάξει θεωρία και σύγχρονη τέχνη στο Πανεπιστήμιο Πατρών και συνεπιμεληθεί εκθέσεις και μπιενάλε στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Θωμάς Συμεωνίδης
Ο Θωμάς Συμεωνίδης διδάσκει αισθητική και φιλοσοφία στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και Θεωρία του σχεδιασμού στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Σχεδιασμός αιχμής: Καινοτομία και διεπιστημονικότητα στον σχεδιασμό» της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ. Είναι συγγραφέας και μεταφραστής του Ζακ Ρανσιέρ.

Σωτήρης Τριανταφύλλου
Ο Σωτήρης Τριανταφύλλου είναι δημοσιογράφος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών. Στο πλαίσιο των καθηκόντων του ασχολείται με τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στα ΜΜΕ και στο δημοσιογραφικό επάγγελμα. Ο Σωτήρης Τριανταφύλλου είναι επίσης Διευθυντής επικοινωνίας της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και αρθρογραφεί σε αθλητικές και πολιτικές εφημερίδες και μέσα ενημέρωσης. 

Ollivier Pourriol
Agrégé της φιλοσοφίας, απόφοιτος της ENS Ulm, εμπνευστής των διαλέξεων « Cinéphilo » (Κινηματογραφική φιλοσοφία), ο Ollivier Pourriol είναι επίσης συγγραφέας, σεναριογράφος για τον κινηματογράφο και δημιουργός κόμικς (La vérité sur Socrate, éditions Les Arènes).

Σταυρούλα Ζώη
Η Δρ. Σταυρούλα Ζώη είναι επιστήμων πληροφορικής και διεπιστημονική ερευνήτρια στις δημιουργικές τεχνολογίες. Από το 2004 είναι μέλος ΕΔιΠ της ΑΣΚΤ (Εργαστήριο Πολυμέσων, Ελληνογαλλικό Μάστερ «Τέχνη και Εικονική Πραγματικότητα» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Paris-8), ενώ από τον Φεβρουάριο του 2023 είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Célia Zolynski
Η Célia Zolynski είναι καθηγήτρια agrégée ιδιωτικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Paris1 Panthéon-Sorbonne. Συν-διευθύνει το Τμήμα Έρευνας Δικαίου των αύλων αγαθών της Σορβόννης (IRJS-DreDis) και το Παρατηρητήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του Πανεπιστημίου Paris 1. Είναι συν-συγγραφέας του βιβλίου Pour une nouvelle culture de l’attention (S. Broadbent, F. Forestier, M. Khamassi, C. Zolynski, Editions Odile Jacob, 2024) όπου διατυπώνονται προτάσεις για τη ρύθμιση της οικονομίας της προσοχής.

Poka Yio
Ο Poka-Yio είναι εικαστικός, επιμελητής εκθέσεων και καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι επίσης σύμβουλος στρατηγικής και coach προσωπικής ανάπτυξης. Έχει πτυχίο Ζωγραφικής και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στις Ψηφιακές Μορφές Τέχνης από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι ιδρυτικός διευθυντής της Μπιενάλε της Αθήνας από το 2005 μέχρι σήμερα και του Σταθμού Άλφα-Αθηναϊκό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης μέχρι το 2004. Έχει εκθέσει το έργο του, έχει παρουσιάσει δράσεις και έχει επιμεληθεί εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η πρακτική του περιλαμβάνει ζωγραφική, εικαστικές δράσεις, θέατρο και ταινίες. Κύριος θεματικός άξονας του έργου του είναι η συνεχής ταλάντευση μεταξύ του δίπολου Έλξης-Απώθησης στην εποχή του Πολιτισμού της Επιθυμίας. 

Τα τελευταία βιβλία των ομιλητών θα διατίθενται προς πώληση κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο «Λεξικοπωλείο».

Η Athens Voice είναι χορηγός επικοιωνίας.