Lars Rasmussen: Ο «κύριος Google Maps» μιλάει στην Athens Voice

Είναι μέρος της ρουτίνας μας εδώ και πολλά χρόνια, με το που βγαίνουμε από το σπίτι με τα κλειδιά του αυτοκινήτου στο χέρι, ή τρέχοντας να προλάβουμε το λεωφορείο, το μετρό ή να βρούμε ταξί, να βάζουμε τη διαδρομή στο Google Maps για να ελέγξουμε τον χρόνο που θα μας πάρει ώστε να φτάσουμε κάπου. Επαναλαμβάνω μηχανικά αυτή τη διαδικασία το πρωί που ξεκινάω να συναντήσω τον Lars Rasmussen, λίγο πριν συνειδητοποιήσω ότι στην οθόνη του κινητού θα απεικονιστεί η ιδανική διαδρομή που θα με οδηγήσει σε ένα ραντεβού με τον άνθρωπο που έφτιαξε την εφαρμογή.

Είκοσι χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Δανός επιστήμονας υπολογιστών Lars Rasmussen μαζί με τον αδελφό του, Jens, διάβηκαν τις πόρτες της Google φέρνοντας μαζί τους την «εφαρμογή χάρτη» που είχαν αναπτύξει στη δικιά τους start up Where 2 Technologies στο Σίδνεϋ. Μέσα σε αυτά τα χρόνια η εφαρμογή του, το γνωστό και απαραίτητο πια σε όλους μας Google Maps, είναι πια αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο, με τον ίδιο τον Rasmussen να έχει διανύσει τη δικιά του θαυμαστή απόσταση. Από την Google σε υψηλόβαθμη θέση στη Facebook, από το 2009 μέχρι και το 2015, με πολλές επιτυχίες στο εκεί ενεργητικό του και την τακτική συμπερίληψή του σε λίστες με τα επιδραστικότερα πρόσωπα της Silicon Valley. Κι από εκεί στην Ελλάδα, στην οποία όπως μας λέει ο ίδιος, τον έφερε η «Ελληνίδα θεά» σύζυγός του με την οποία διαχειρίζονται τα τελευταία χρόνια ένα πλούσιο και πολύ σημαντικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων. Ο Lars Rasmussen μετατράπηκε από τον «κύριος Google Maps» σε έναν από τους πιο περιζήτητους και σημαντικούς angel investors του σήμερα, με σημαντικές επενδύσεις σε νευραλγικούς τομείς της καινοτομίας, όπως η βιοτεχνολογία και η κβαντική υπολογιστή.

Ως «μόνιμος κάτοικος Ελλάδας» λοιπόν πια ο Lars Rasmussen θα βρεθεί στο φετινό Athens Science Festival, την Παρασκευή 19 Απριλίου, για να διηγηθεί το προσωπικό του ταξίδι, τη δικιά του ιστορία αλλαγής και να εμπνεύσει τους επενδυτές και τους start uppers του μέλλοντος, πλοηγώντας τους στη δικιά του προσωπική ιστορία, σ’ ένα ταξίδι με πολλά σκαμπανεβάσματα. Γιατί όπως συχνά επισημαίνει και ο ίδιος στην κουβέντα μας «η προσωπική ιστορία κάνει τη διαφορά».

Ο Lars Rasmussen μιλάει στην Athens Voice

Έχετε ζήσει το start up μοντέλο που σε μεγάλο βαθμό οδηγεί την καινοτομία τα τελευταία χρόνια από μέσα, τώρα πια και εξωτερικά ως επενδυτής angel investor. Τι έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια, αν έχει αλλάξει κάτι;
Πολλά από τα βασικά συστατικά του start up μοντέλου δεν έχουν αλλάξει καθόλου. Το πνεύμα, η φιλοσοφία, η επιμονή, όλοι αυτοί οι λόγοι που εξ’ αρχής με έκαναν να θέλω μπω σε αυτόν τον χώρο έχουν παραμείνει ίδια. Έχουν αλλάξει όμως εντελώς τα εργαλεία και τα επενδυτικά κεφάλαια. Μάλιστα έχουν αλλάξει δραματικά. Πλέον με πολύ μικρότερες ομάδες μπορείς να επιτύχεις πολύ πιο θεαματικά αποτελέσματα. Πράγματα που πριν λίγο καιρό ίσως και να απαιτούσαν πενήντα χρόνια έρευνας τώρα επιταχύνονται με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Και υπάρχει πάντα χώρος για κάτι νέο. Πολλοί άνθρωποι σε κάθε εποχή τείνουν να πιστεύουν ότι τελείωσε, τα έχουμε εφεύρει όλα, δεν υπάρχει τίποτα νέο να εφευρεθεί ή να ανακαλυφθεί. Και μετά έρχεται αυτό το νέο και μας δείχνει ότι ίσα που έχουμε ξύσει την επιφάνεια των πραγμάτων. Αν κοιτάξουμε για πόσο μικρό κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας ο άνθρωπος είχε στη διάθεσή του την τεχνολογία –μην ξεχνάμε ότι οι υπολογιστές δεν είναι ούτε εκατό ετών–, αν τα σκεφτεί κάποιος όλα αυτά του κόβεται η ανάσα.

Τι χρειάζεται για να πετύχει ένα start up εγχείρημα;
Ούτε αυτοί οι λόγοι που μετατρέπουν μια start up σε ιστορία επιτυχίας έχουν αλλάξει ιδιαίτερα. Oύτε ο τύπος ανθρώπου που μπορεί να βρεθεί πίσω από μια επιτυχημένη startup έχει αλλάξει. Και δεν έχει τόση μεγάλη σημασία ο λόγος για να φτιάξεις μια start up, αλλά ο λόγος γιατί να μην το κάνεις. Αν το κίνητρό σου είναι, ας πούμε, η οικονομική ανεξαρτησία αυτό δεν αρκεί. Είναι ξεκάθαρο ότι μπορείς να επιτύχεις αυτήν την ανεξαρτησία πολύ καλύτερα συμμετέχοντας στο start up εγχείρημα ενός άλλου, ως εργαζόμενος ας πούμε. Είναι χίλιες φορές πιο εύκολο να βγάλεις σίγουρα και καλά λεφτά έτσι. Αλλά για να επιστρέψω στο αρχικό ερώτημα, νομίζω κάτι που χρειάζεται οπωσδήποτε είναι να νιώθεις ότι δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Ακόμα κι αν όλοι σου λένε ότι είσαι τρελός και ότι δεν πρέπει να το κάνεις, αν εσύ νιώθεις ότι πρέπει, τότε πρέπει να το τολμήσεις.

Υπάρχει κάποιο success story από τις επενδύσεις σας που ξεχωρίζετε;
Συνήθως αυτές οι ιστορίες γράφονται από νέους ανθρώπους – οι νέοι άνθρωποι έχουν συνήθως ό, τι χρειάζεται.  Μία από τις πρώτες και ίσως η πιο επιτυχημένη μου επένδυση ήταν πάνω στην ιδέα ενός νέου ζευγαριού που είχε μόλις βγει από τη σχολή, και η ιδέα αυτή δεν ήταν άλλη από το Canva. Κι αν το σκεφτούμε καλύτερα πολλοί από τους μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς όπως το Facebook, η Microsoft, η Yahoo, ξεκίνησαν από νέους ανθρώπους, ακόμα και παιδιά που παράτησαν τις σπουδές τους στη μέση.

Είναι πιο εύκολος ή πιο δύσκολος τελικά ο ρόλος του επενδυτή από αυτόν του επιχειρηματία;
Μιλάμε σίγουρα για διαφορετικό τρόπο ζωής και αυτό ήταν ένα από τα κίνητρά μου για να γίνω angel investor. Όταν επιχειρείς είναι σαν να επιβιβάζεσαι σε ένα τρελό roller coaster. Μπορεί να γίνει πολύ σκοτεινό, πολύ φωτεινό και οτιδήποτε άλλο ενδιάμεσα, οπότε πρέπει να έχεις μεγάλη αντοχή για ό,τι αυτό συνεπάγεται. Από την άλλη, και όταν είσαι επενδυτής είναι σαν να είσαι σε πολλά roller coasters παράλληλα, γιατί πάλι μοιράζεσαι στιγμές ευφορίας και στιγμές όχι και τόσο καλές. Αλλά έχεις και περισσότερο χρόνο να αφιερώσεις στον εαυτό σου και στην οικογένειά σου, κάτι επίσης πολύ σημαντικό για εμένα. Και επειδή είχα την τύχη ίσως να πάνε καλά οι επενδύσεις μου, είναι ένας τρόπος να βγάλεις ακόμα περισσότερα χρήματα από το να έχεις μια οικονομικά επιτυχημένη επιχείρηση.

Σας λείπει καθόλου πια ο παλιός σας ρόλος και τρόπος ζωής;
Ναι, αυτό που μου λείπει, ως μηχανικός, είναι να φτιάχνω πράγματα. Κυριολεκτικά. Και όταν ξεκίνησα ως επενδυτής ζήλευα πάρα πολύ –με την καλή έννοια– τις εταιρείες και τις ιδέες πάνω στις οποίες επένδυα, θα ήθελα να είμαι από μέσα. Αλλά με τον καιρό έμαθα να εκτιμώ πολύ και όσα σου προσφέρει ο ρόλος του επενδυτή, η θέα που σου προσφέρει στον χώρο που έχεις κάνει για τους νέους επιχειρηματίες. Και όταν νιώθω αυτή τη «ζήλια», αυτήν την επιθυμία να γίνω μέρος ενός project, το χρησιμοποιώ ως επενδυτικό κριτήριο. Για να το πω απλά, αν δεν «ζηλεύω» αυτόν που έχω απέναντι για την ιδέα που έχει ίσως να είναι λόγος να μην επενδύσω εξ’ αρχής.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για κάποιον που θέλει να επιχειρήσει πάνω σε μια ιδέα του ελπίζοντας να φέρει την αλλαγή ή τη λύση σε ένα πρόβλημα;
Το να προσπαθείς να λύσεις ένα πρόβλημα που έχει πράγματι σημασία. Και στον τομέα της τεχνολογίας και της επιστήμης τείνουμε να σκεφτόμαστε ότι αυτό που κάνουμε θα πρέπει να έχει σημασία για τον κόσμο, αλλά και για εμάς τους ίδιους. Έχει μεγάλη διαφορά όταν αυτός που επιχειρεί προσπαθεί να προσφέρει λύση σε ένα πρόβλημα στο οποίο εμπλέκεται ο ίδιος.
Για να επιστρέψω στο παράδειγμα του Canva, πολλοί δεν το ξέρουν αυτό αλλά ένα από τα πρώτα προγράμματα που έφτιαξα ο ίδιος, όταν ακόμα σπούδαζα στη Δανία, ήταν ένα πρόγραμμα για σχεδιασμό και εκτύπωση για γραφίστες. Δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα τότε για να σχεδιάσεις και να δεις τι θα εκτυπωθεί σε αυτές τις μεγάλες μεταλλικές πλάκες που χρησιμοποιούνταν από τα γραφιστικά γραφεία. Και την περίοδο που γεννήθηκε το Canva δεν υπήρχε λύση για τον μη επαγγελματία ή μικρής εμπορικής κλίμακας γραφίστα, υπήρχε μόνο η Adobe με τα «βαριά», επαγγελματικά της εργαλεία. H Melanie Perkins, η συνιδρύτρια του Canva με τον Cliff Obrecht, παρέδιδε στον ελεύθερο χρόνο της μαθήματα σε μη επαγγελματίες γραφίστες για να μάθουν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της Adobe και είδε κόσμο να περνάει έξι μήνες από τη ζωή του για να μάθει ένα εργαλείο που θα τον βοηθούσε να σχεδιάσει κανά δυο αφίσες για το live της μπάντας του.
Ο αδελφός μου επίσης, που μαζί δημιουργήσαμε το Google Maps, είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική, οπότε είχε μεγάλη ευαισθησία στο πώς θα απεικονίζεται ένα περιβάλλον στον χάρτη. Θέλω να πω με όλα αυτά ότι έχει σημασία και η προσωπική εμπλοκή σε μια καλή ιδέα.
Φυσικά η προσωπική εμπλοκή σε ιδέες που έχουν να κάνουν με συνδρομή στην υγεία και στην ιατρική είναι κάτι που εύκολα μπορείς να νιώσεις. Όπως στο project που έχω επενδύσει εδώ στην Ελλάδα, σε αυτήν την εξαιρετική ιδέα της Ιωάννας (Ιωάννα Ζεργιώτη) και της ομάδας της που αναπτύσσουν έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί στην αναγεννητική ιατρική. Το να γίνουν πράξη τέτοιες ιδέες έχει σημασία για πολύ κόσμο, για μέλη της ίδιας της οικογένειάς μου, για μέλη της οικογένειας όλων μας.

Πώς συνδυάζεται αυτή η ανάγκη για την επιστήμη και την τεχνολογία να απευθυνθούν και να εξυπηρετήσουν ανθρώπινες ανάγκες με το παραδοσιακό αξίωμα που θέλει το marketing και εν προκειμένω το τεχνολογικό marketing να δημιουργεί τις ανθρώπινες ανάγκες για να έρθει μετά η τεχνολογία να τις καλύψει;
Είναι πολύ σωστή αυτή η παρατήρηση. Προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό επιλέγοντας να επενδύσουμε σε ιδέες και επιχειρήσεις με παγκόσμιο ενδιαφέρον και αξιώσεις. Υπάρχουν κάποιες μικρές εξαιρέσεις, συμπεριλαμβανομένων κάποιων επενδύσεών μας στον τομέα του real estate εδώ στην Ελλάδα, αλλά και πάλι πιστεύουμε ότι η αγορά των ακινήτων και η στέγαση είναι κομβικής σημασίας για τη ζωή στην Ελλάδα και σε όλη τη νοτιανατολική Ευρώπη. Προσπαθούμε να μένουμε μακριά από ιδέες που μπορούν να αποδειχθούν πολύ επικερδείς, αλλά ευκαιριακά μόνο σε ένα συγκεκριμένο μέρος λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών του.

«Μια ιστορία αλλαγής» από τον Lars Rasmussen στο Athens Science Festival

H ομιλία σας στο φετινό «Athens Science Festival» έχει τίτλο «Μια ιστορία αλλαγής». Τι θα διηγηθείτε στο κοινό που θα βρεθεί εκεί αυτόν τον Απρίλιο;
Συνήθως σε αυτές τις ομιλίες διηγούμαι την ιστορία μου και αυτό θα κάνω και τώρα. Και θα μιλήσω και για πρόσφατες επενδύσεις μου στον τομέα των κβαντοϋπολογιστών, αλλά και της βιοτεχνολογίας και της ψυχικής υγείας. Πιστεύω ότι υπάρχει μια περίεργη, εσώτερη σύνδεση μεταξύ των δύο αυτών τομέων. Η ιδέα ξεκινάει από ένα σώμα ερευνών πριν από αρκετά χρόνια στην πρώην Σοβιετική Ένωση, από το πεδίο της νευροεπιστήμης. Προσπαθούσαν με νευρολογικά επιχειρήματα να εξηγήσουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος, και μην μπορώντας να εξηγήσουν τη λειτουργία του με τις «κλασικές» μεθόδους διατύπωσαν το επιχείρημα ότι ο εγκέφαλός μας βασίζεται στο μοντέλο ενός κβαντικού υπολογιστή και συνέχισαν την έρευνα προς αυτήν την κατεύθυνση βρίσκοντας συναρπαστικές αποδείξεις.
Όλη αυτή η πρόοδος που παρατηρούμε στην τεχνητή νοημοσύνη βασίζεται στα νερυρωνικά δίκτυα, στην ιδέα του ανθρώπινου μυαλού ως ενός υπολογιστή. Αλλά και πάλι όλη αυτή η πρόοδος δεν είναι τίποτα μπροστά στην ανθρώπινη νοημοσύνη. Οπότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι συμβαίνουν κι άλλα, πολύ περισσότερα «εκεί μέσα».

Ποια είναι η μεγαλύτερη ηθική πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει αυτή η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης;
Το να αποφύγουμε όλα αυτά τα δυστοπικά worst case σενάρια που συνοδεύουν την ανάπτυξή της. Είναι μεγάλες οι προκλήσεις, ιδίως αν τις τοποθετήσουμε σε ένα γεωπολιτικό πλαίσιο. Για παράδειγμα η σκέψη ότι για να κερδίσουμε έναν πόλεμο θα πρέπει να αφήσουμε ένα AI σύστημα να πάρει τις αποφάσεις αντί για εμάς. Είναι μεγάλος ο πειρασμός, μεγάλος ο κίνδυνος, μεγάλη η πρόκληση.

Είναι εφικτό τελικά ένα σενάριο μιας πανίσχυρης τεχνητής νοημοσύνης που θα ξεπεράσει τον άνθρωπο;
Νομίζω ότι δεν είναι απίθανο ένα σενάριο στο οποίο η η τεχνητή νοημοσύνη ξεπερνά τελικά πράγματι την ανθρώπινη. Και πιστεύω ότι όλοι πρέπει να προετοιμάσουμε τους εαυτούς μας και τις μελλοντικές γενιές για ένα μέλλον που οι μηχανές θα είναι καλύτερες από τους ανθρώπους σε όλους τους τομείς. Είναι στη μοίρα του ανθρώπου να φτιάχνει μηχανές που είναι καλύτερες από αυτόν, είναι στην ιστορία του – ακόμα κι αν αυτό οδηγήσει στην καταστροφή του κάποια στιγμή. Δεν έχω απαντήσεις αλλά όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να σκεφτόμαστε. Κι αν υπάρχουν κάπου οι απαντήσεις που θέλουμε, αυτές θα έρθουν μόνο από την επιστήμη και την έρευνα.