Δρόμοι: H εξήγηση για το αλάτι που ρίχνουμε στους δρόμους όταν χιονίζει
Παρότι δεν έχει κάνει ακόμα την έμφανιση του κάποιο έντονο καιρικό φαινόμενο με χιόνια στην χώρα μας (εκτός των ορεινών), γίνεται πάντα λόγος για το αλάτι, τις αλατιέρες, το αλάτι που πάγωσε στις αλατιέρες, την ανεπάρκεια των δήμων σε αλάτι κ.ο.κ.
Τι κάνει ακριβώς το αλάτι;
Έχετε ωστόσο αναρωτηθεί, γιατί χρησιμοποιούμε αλάτι για το λιώσιμο των πάγων, γιατί ρίχνουμε αλάτι στους δρόμους; Το αλάτι, σύμφωνα με το Scientific American, μειώνει το σημείο πήξης / τήξης του νερού, έτσι η ιδέα είναι να επωφεληθούμε από το χαμηλότερο σημείο τήξης.
Το αλάτι δεν λιώνει άμεσα τον πάγο, ούτε εξαφανίζει το χιόνι. Αντίθετα, κάνει το νερό λιγότερο πιθανό να παγώσει σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται κατάθλιψη του σημείου πήξης. «Βασικά διαταράσσει την κρυσταλλική δομή που σχηματίζεται κατά την κατάψυξη του πάγου», λέει η Τζούλι Πόλοκ, χημικός στο Πανεπιστήμιο του Richmond.
Ο πάγος σχηματίζεται όταν η θερμοκρασία του νερού φτάσει στους 0 βαθμούς Κελσίου. Όταν κάποιος ρίξει αλάτι στον πάγο, αυτή η θερμοκρασία πέφτει: Αυτό σημαίνει ότι το αλάτι διαλύεται εντός του υγρού νερού στον πάγο και χαμηλώνει το σημείο ψύξης του.
Για να καταλάβουμε γιατί το νερό που περιέχει διαλυμένο άλας έχει χαμηλότερο σημείο πήξης από το καθαρό νερό, θεωρήστε ότι όταν ο πάγος και το νερό έρχονται σε επαφή υπάρχει μια δυναμική ανταλλαγή στη διεπαφή των δύο φάσεων (στερεού-υγρού).
Λόγω των θερμικών μεταβολών στον πάγο, ένας μεγάλος αριθμός μορίων ανά δευτερόλεπτο αποσπάται από την επιφάνειά του και εισέρχεται στο νερό. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, ένας μεγάλος αριθμός μορίων νερού προσκολλάται στην επιφάνεια του πάγου και γίνεται μέρος της στερεής φάσης. Σε υψηλότερες θερμοκρασίες, ο πρώτος ρυθμός είναι ταχύτερος από τον δεύτερο και ο πάγος λιώνει. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες ισχύει το αντίστροφο. Στο σημείο πήξης οι δύο ρυθμοί είναι ίσοι.
Εάν διαλυθεί αλάτι στο νερό, ο ρυθμός απόσπασης των μορίων του πάγου δεν επηρεάζεται αλλά ο ρυθμός με τον οποίο τα μόρια του νερού συνδέονται με την επιφάνεια του πάγου μειώνεται, κυρίως επειδή η συγκέντρωση μορίων νερού στο υγρό (μόρια ανά κυβικό εκατοστό) είναι χαμηλότερος. Ως εκ τούτου, το σημείο τήξης είναι χαμηλότερο.
Πολλές πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις στις ΗΠΑ αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για το αλάτι πέτρας. Άλλα άλατα, όπως το χλωριούχο μαγνήσιο και το χλωριούχο ασβέστιο, λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο όπως το χλωριούχο νάτριο και είναι ίσως ακόμη πιο αποτελεσματικά. Κάθε μόριο αυτών των αλάτων παράγει τρία ιόντα -ένα από μαγνήσιο ή ασβέστιο και δύο από χλώριο- για να παρεμποδίσει τον σχηματισμό πάγου, ενώ το χλωριούχο νάτριο διασπάται σε μόνο δύο. Αλλά αυτές οι εναλλακτικές ενώσεις είναι πιο δαπανηρές από το απλό πετρώδες αλάτι και δεν μειώνουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ιόντων χλωρίου.
Ατμομηχανή το Μεσολόγγι
Οι αλυκές στην Ελλάδα είναι οι τόποι παραγωγής ποιοτικού αλατιού από αρχαιοτάτων χρόνων και επί τουρκοκρατίας είχαν τεράστια σημασία. Από τη σύσταση του νέου Ελληνικού κράτους οι αλυκές πάντα ανήκαν στο Δημόσιο. Οι Ελληνικές Αλυκές ΑΕ παράγουν το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής αλατιού. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα λειτουργούν 8 Αλυκές. Η δυναμικότητά τους σε παραγωγή ανέρχεται στους 260.000 τόνους. Η μισή δυναμικότητα (130.000 τόνους) προέρχεται από τις αλυκές Μεσολογγίου όπου δραστηριοποιούνται δύο αλυκές (στο Μεσολόγγι και στην Τουρλίδα). Επίσης κοντά στις 30.000 τόνους αλάτι ετησίως παράγεται στην Αλυκής Κίτρους, στη λιμνοθάλασσα της Πιερίας. Υπάρχουν σε λειτουργία αλυκές στη Λέσβο (στην Καλλονή και στην Σκάλα Πολιχνίτου), στο Αγγελοχώρι Θεσσαλονίκης, στη Μέση Κομοτηνής και στη Νέα Κεσσάνη Ξάνθης.
Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Η Γραφειοκρατικοποίηση του Κόσμου στη Νεοφιλελεύθερη Εποχή» της Beatrice Hibou που κυκλοφορεί σε ελληνική μετάφραση από τις εκδόσεις Πλήθος (2024)
10°
