Avi Loeb: Ο Αμερικανοϊσραηλινός επιστήμονας μιλά για την εξωγήινη ζωή

Ένας αστροφυσικός από το Χάρβαρντ, ο Avi Loeb, ισχυρίστηκε στον Τύπο κάτι αρκετά εντυπωσιακό: η ερευνητική του ομάδα, που είχε χτενίσει τον πυθμένα του ωκεανού για να συλλέξει τα υπολείμματα ενός μετεωρίτη ο οποίος είχε διαλυθεί πάνω από τον Ειρηνικό το 2014, αποκάλυψε τα ίχνη των αντικειμένων είχαν προέλευση έξω από το ηλιακό μας σύστημα.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Loeb έκανε παρόμοιο ισχυρισμό. Ο Loeb είπε επίσης το Oumuamua, ένα άλλο μυστηριώδες διαστημικό εύρημα —το πρώτο διαστρικό αντικείμενο που εντοπίστηκε ποτέ, το 2017— θα μπορούσε να είναι προϊόν εξωγήινης τεχνολογίας, αν και άλλοι επιστήμονες είπαν ότι ήταν απλώς ένας κομήτης που περνούσε από το ηλιακό ,ας σύστημα. Το 2021, ο Loeb εξέδωσε ένα βιβλίο για τον Oumuamua και πρόσφατα ένα ακόμη με τίτλο «Interstellar: The Search for Extraterrestrial Life and Our Future in the Stars» σχετικά με την αποστολή Galileo όπου έκανε λόγο για την πιθανότητα εξωγήινης ζωής και για την επείγουσα ανάγκη εξερεύνησής της.

Ο Loeb επιμένει ότι υπάρχουν εξωγήινοι, αλλά, αν και οι περισσότεροι επιστήμονες δείχνουν δυσπιστία, ίσως είναι χρήσιμο να μάθουμε τι λέει. Το Galileo Project, που έχει συνιδρύσει, έχει στόχο την αναζήτηση τεχνολογικών αντικειμένων που κατασκευάστηκαν από εξωγήινους πολιτισμούς: το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στη δικαιοδοσία του Πενταγώνου και έχει δημιουργήσει ένα παρατηρητήριο στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το οποίο παρακολουθεί τον ουρανό 24 ώρες το 24ωρο. Υποτίθεται πως αυτή η συστηματική μελέτη του ουρανού καταγράφει ασυνήθιστα φαινόμενα και αντικείμενα, ενώ προηγμένα όργανα εντοπίζουν θραύσματα διαστρικών μετεωριτών. Μερικά από αυτά, σύμφωνα με τον Loeb, υποδηλώνουν ότι προήλθαν από ουράνια σώματα έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Όπως είπε στους New York Times, το ότι έχει φτάσει να πιστεύει στην ύπαρξη ζωής σε μακρινούς πλανήτες βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα: αυτά τα δεδομένα τα αμφισβητούν πολλοί συνάδελφοί του που, κατά τη γνώμη του Αμερικανοϊσραηλινού επιστήμονα, «δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν μια συναρπαστική πιθανότητα.» Στο ερώτημα αν θα συναντήσουμε σύντομα εξωγήινη ζωή, ο Loeb απαντά ότι, καθώς τα περισσότερα αστέρια σχηματίστηκαν δισεκατομμύρια χρόνια πριν από τον ήλιο, είναι πιθανό να προηγήθηκαν κάποιοι άλλοι πολιτισμοί· ίσως, οι κάτοικοι ενός ή περισσοτέρων αστεριών έχουν ήδη περάσει από μια μορφή δικού μας παρόντος. «Δεν πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας μοναδικό και ξεχωριστό,» λέει ο Loeb απηχώντας τον Αϊνστάιν. Αλλά, τίθεται ένα ακόμη πρόβλημα: τη στιγμή που η ανθρωπότητα έχει τόσα προβλήματα να λύσει, τόσα προβλήματα επιβίωσης, πολλοί επιστήμονες αναρωτιούνται αν αξίζει τον κόπο και τη δαπάνη να ασχολούμαστε με την αναζήτηση εξωγήινων. Από την πλευρά του, ο Loeb λέει ότι «η γνώση των γειτόνων μας θα μπορούσε να μας εμπνεύσει γιατί πιθανότατα θα δούμε έναν καλύτερο τρόπο συμπεριφοράς». Και προσθέτει ότι γι’ αυτόν τον λόγο δεν προηγείται απαραιτήτως η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ή άλλων προκλήσεων σε αυτόν τον πλανήτη. Η αναζήτηση ζωής σε άλλους πλανήτες μπορεί να αποβεί χρήσιμη προσφέροντάς μας λύσεις που δεν έχουμε σκεφτεί.

Αν εξετάσουμε την ιστορία της επιστήμης, θα διαπιστώσουμε πόσο συχνά κάναμε λάθος: κάποτε νομίζαμε ότι η Γη ήταν το κέντρο του σύμπαντος. Σήμερα, όσοι πιστεύουν στην ύπαρξη εξωγήινης ζωής, πιστεύουν επίσης ότι οι εξωγήινοι θα είναι ψηλότερα από μας σε αυτό που αποκαλούν «κοσμική σκάλα» από την άποψη της νοημοσύνης. Σύμφωνα με τον Loeb, η ψηλότερη διανοητική και πολιτιστική τάξη είναι εκείνη που δύναται να αναδημιουργήσει το περιβάλλον της — π.χ. να δημιουργήσει ένα «σύμπαν μωρό» ή να δημιουργήσει ζωή εξαρχής. Αυτή είναι η Κατηγορία Α. Η Κατηγορία Δ μοιάζει με μας που καταστρέφουμε το περιβάλλον ή τον βιότοπό μας· που δεν κάνουμε δηλαδή τον πλανήτη καλύτερο.

Αν και όλα αυτά περί εξωγήινων ακούγονται τραβηγμένα, ο Loeb δεν είναι τυχαίο άτομο. Πρόκειται για καταξιωμένο θεωρητικό φυσικό, που υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρος του Τμήματος Αστρονομίας του Χάρβαρντ (2011– 2020), ιδρυτικός διευθυντής της Πρωτοβουλίας Μαύρων Οπών του Χάρβαρντ (από το 2016) και διευθυντής του Ινστιτούτου Θεωρίας και Υπολογισμού (από το 2007) στο Κέντρο Αστροφυσικής του Κέντρου Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν. Είναι μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνικών και Επιστημών, της Αμερικανικής Εταιρεία Φυσικής και της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής. Τον Ιούλιο του 2018, διορίστηκε πρόεδρος του Συμβουλίου Φυσικής και Αστρονομίας (BPA) των Εθνικών Ακαδημιών. Τον Δεκέμβριο του 2012, το περιοδικό Time είχε συμπεριλάβει τον Loeb στη λίστα των 25 ανθρώπων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον τομέα της έρευνας του διαστήματος. Εκτός από τα οκτώ βιβλία που έχει εκδώσει, ο Loeb έχει συγγράψει ή συνυπογράψει περίπου 800 εργασίες σε ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών ζητημάτων στην αστροφυσική και στην κοσμολογία. Τον Ιούλιο του 2021, ίδρυσε το Galileo Project για τη Συστηματική Επιστημονική Αναζήτηση Αποδείξεων Εξωγήινων Τεχνολογικών Αντικειμένων.