Βασίλης Καραβασίλης: Αισιοδοξία για το μέλλον του ελληνικού game development

O Βασίλης Καραβασίλης εργάζεται ως game developer, πράγμα που δε σημαίνει πάντα «προγραμματιστής», όπως θα εξηγήσει κι ο ίδιος. Είναι Managing Director της ελληνικής εταιρείας ανάπτυξης βιντεοπαιχνιδιών «eNVy softworks» και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Δημιουργών Ψηφιακών Παιχνιδιών. Είναι, δηλαδή, ο κατάλληλος άνθρωπος να ρωτήσεις μια φαινομενικά απλή ερώτηση, για να πάρεις μια αναπόφευκτα περίπλοκη απάντηση: «Τι συμβαίνει με το game development στην Ελλάδα;»

Φτιάχνουμε videogames; Είναι καλά; Πρωτίστως, πληρώνει κανείς το νοίκι; Επειγόντως, τι να σπουδάσω για να γίνω «game developer»; Παρεμπιπτόντως, τι ακριβώς κάνει ο Σύλλογος Ελλήνων Δημιουργών Ψηφιακών Παιχνιδιών για την ανάπτυξη του εγχώριου game dev; Δεδομένου του πόσες ερωτήσεις κλήθηκε να απαντήσει και πόσο ενδελεχώς τις απάντησε, θα τολμήσω να μιλήσω για το απόλυτο «status update» του ελληνικού game development, σε μορφή συνέντευξης.

Ο Βασίλης Καραβασίλης μίλησε στην ATHENS VOICE για όλα αυτά, αλλά και για την προσωπική του πορεία, τα δημιουργικά του γούστα και την αφόρητη τιμή του πιτόγυρου.

Πότε σκέφτηκες για πρώτη φορά ότι ίσως θα ήθελες να δημιουργείς videogames και ποια ήταν η πρώτη σου προσπάθεια;

Ενώ ήξερα από νωρίς στο δημοτικό ότι ήθελα να γίνω προγραμματιστής, άργησα αρκετά να κατασταλάξω στα video games. Στο δεύτερο έτος της σχολής πριν 10 χρόνια πάνω κάτω το πρωτοπήρα απόφαση. Είδα τι ωραίο που είναι να παίρνεις άμεση απόκριση απο τα γραφικά του υπολογιστή όταν φτιάχνεις κάποιο κομμάτι από ένα παιχνίδι και από τότε δεν κοίταξα ποτέ πίσω. Βέβαια η μητέρα μου όταν ήμουν κάτι του στυλ 4-5 χρονών είχε έναν φίλο που έφτιαχνε video games σαν χόμπι και μου τα έδινε να τα δοκιμάζω και από ότι φαίνεται εγώ καθόμουν και του έλεγα ότι τα παιχνίδια του χρειάζονται έξτρα κουμπιά που να κάνουν καινούρια πράγματα. Οπότε ναι, ήμουν εκνευριστικό παιδάκι αλλά μπορεί και αυτό να με επηρέασε σε βάθος χρόνου. Η πρώτη μου προσπάθεια ήταν ένα «tower defence» παιχνίδι σε μια πανεπιστημιούπολη που κάθε σχολή ήταν διαφορετικό class. Δεν είχαμε ιδέα πως φτιάχνονται τα παιχνίδια τότε οπότε προφανώς και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το πρώτο πράγμα όμως που ολοκληρώσαμε και παραδόξως κυκλοφορήσαμε ήταν το Sabotaz Inc. το οποίο και κάναμε σε 72 ώρες σε ένα game jam.

Πότε σχηματίστηκε ο Σύλλογος Δημιουργών Ψηφιακών Παιχνιδιών και ποιες είναι οι δράσεις του ως σήμερα;

Μετά από περίπου μια τετραετία συζητήσεων, γραφειοκρατίας, διαδικασιών και μιας πυρκαγιάς, οι πρώτες εκλογές του Συλλόγου έγιναν τον Δεκέμβριο του 2021. Δεν έπρεπε να με ρωτήσεις τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα γιατί με αναγκάζεις να σου τα πω όλα!

Μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια, λοιπόν, έχουμε κάνει τα εξής:

• Discord server για game developers της Ελλάδας, ο οποίος έχει φτάσει σχεδόν τα 1000 μέλη, στον οποίο ανταλλάσσουν απόψεις, μοιράζονται τεχνογνωσία και τις δουλειές τους.
• Steam Curator Group στο οποίο προσπαθούμε να μαζέψουμε όλα τα παιχνίδια από Ελλάδα που έχουν κυκλοφορήσει στο Steam.
• Δημιουργία του www.gamedev.gr με σκοπό σιγά σιγά να μετατραπεί σε σημείο αναφοράς για ολόκληρη την βιομηχανία των ψηφιακών παιχνιδιών στην Ελλάδα.
• Χαρτογράφηση του συνόλου του κλάδου (από developers, μέχρι games, μέχρι studios) η οποία ξεκίνησε για το 2021 και συνεχίζεται και για το 2022.
• Σε συνδιοργάνωση με τον ΕΚΟΜΕ εθνική αποστολή στο Μάλμε της Σουηδίας, τον Μάιο του 2022 για το Nordic Game με 5 εταιρείες (Iphigames, Hidden Tower Studios, Pixel Reign, Dragonis Games και Terahard Ltd) και τα παιχνίδια τους.
• Εθνική αποστολή στη Κολωνία της Γερμανίας, τον Αύγουστο του 2022 για την εκδήλωση Gamescom με 5 εταιρείες (Brave Alice, Hidden Tower Studios, Traptics, Dragonis Games και eNVy softworks) και τα παιχνίδια τους.
• Περίπτερο στο Fantasy Festival στο Περιστέρι, τον Οκτώβριο του 2022 με 5 ομάδες (Poor Locke, Windmills, Cymban, Acid & Kousax και Traptics) και τα παιχνίδια τους.
• Περίπου 15 μηνιαία, διαδικτυακά, Level-Up σεμινάρια από επαγγελματίες ομιλητές από όλο τον κόσμο με εξειδίκευση κάθε φορά σε ένα συγκεκριμένο θέμα σχετικό με το game development ή το games industry.
• Δυο ετήσια προγράμματα mentorship στο οποίο δημιουργούμε ζευγάρια έμπειρων και νέων game developers με σκοπό την στοχευμένη μεταφορά τεχνογνωσίας από τους μεν στους δε για ένα τρίμηνο την φορά.
• Τη συνδιοργάνωση, σε συνεργασία με το Gameathlon, των Hellenic Game Awards με σκοπό την ανάδειξη των καλύτερων ψυχαγωγικών ψηφιακών παιχνιδιών από την Ελλάδα για το 2022.

• Τη συνδιοργάνωση, μαζί με το Athens Digital Arts Festival, του Art of Games in Greece με σκοπό την βράβευση πειραματικών παιχνιδιών με έντονο καλλιτεχνικό χαρακτήρα από την Ελλάδα.
• Εξαμηνιαία, Coffee Meetups ταυτόχρονα σε Πάτρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη με σκοπό την δια ζώσης γνωριμία των game developers σε όλη την Ελλάδα με συμμετοχή άνω των 150 ατόμων σε όλες τις τοποθεσίες μαζί.

Και έχουμε ήδη στα σκαριά τα εξής:

• Σε συνδιοργάνωση με Enterprise Greece και gi-Cluster, εθνική αποστολή στη Κολωνία της Γερμανίας, τον Αύγουστο του 2023 για τη gamescom με εκπροσώπους από 10 ελληνικές εταιρείες και τα παιχνίδια τους.
• Με χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, δημόσια βάση δεδομένων με όλα τα studios και παιχνίδια της χώρας.
• Έναν επαγγελματικό οδηγό για το πως να ασχοληθεί κάποιος με το game development στην Ελλάδα σαν επιχειρηματίας.
• Την δημιουργία διαδικασιών για να βελτιώσουμε την επικοινωνία των παιχνιδιών που κυκλοφορούν στην Ελλάδα στον εγχώριο τύπο.

Και όλο και κάτι θα ξέχασα...

Ως πρόεδρος του Συλλόγου, ποιες είναι οι αρμοδιότητές σου;

Νομικά; Να υπογράφω εκ μέρους του Συλλόγου και να σπάω τις ισοπαλίες στις εσωτερικές μας ψηφοφορίες. Πρακτικά μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ προτείνουμε στον σύλλογο δράσεις οι οποίες θεωρούμε ότι θα βοηθήσουν τους δημιουργούς ψηφιακών παιχνιδιών στην Ελλάδα να παράγουν καλύτερα παιχνίδια με παγκόσμια αναγνώριση αλλά και γενικότερα να έχουν μια καλύτερη επαγγελματική ζωή.

Ποιο είναι το όραμα για το ρόλο του Συλλόγου στην ανάπτυξη και την προώθηση του εγχώριου game development;

Το όραμα του Συλλόγου είναι να σταματήσει να είναι αναγκαίος ο Σύλλογος. Τουλάχιστον με την τρέχουσα μορφή. Ξέρω ότι ακούγεται λίγο αυτοκαταστροφικό αλλά να εξηγήσω τι εννοώ. Θέλουμε να βοηθήσουμε να χτιστεί μια βιομηχανία ψηφιακών παιχνιδιών στην Ελλάδα που να είναι υγιής, αυτάρκης και να αναπτύσσεται χρόνο με το χρόνο με πυρήνα μια δυνατή ενωμένη κοινότητα ανθρώπων. Όλες οι δράσεις που κάνουμε οδηγούν σιγά σιγά προς την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα ξέρουμε ότι τα πράγματα πάνε καλά όταν δεν θα χρειάζεται να κάνουμε άλλες δράσεις. Τότε θα έχουμε περάσει στο επόμενο στάδιο της βιομηχανίας μας και τότε θα πρέπει να αποφασίσουμε με τι εργαλεία και θεσμούς θα πάμε την βιομηχανία ακόμη παραπέρα.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν ευκαιρίες εντός Ελλάδας για όσους θέλουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τη δημιουργία βιντεοπαιχνιδιών;

Πάντα υπάρχουν ευκαιρίες στην Ελλάδα για τα παιχνίδια. Δεν είναι πάντα πολλές ή τεράστιες, αλλά πάντα υπάρχει κάποια θέση για να ξεκινήσεις. Έχουμε ένα job board στον Discord Server μας που είναι δημόσια διαθέσιμο. Και προφανώς υπάρχει πάντα ο δρόμος του επιχειρείν... 

Υπάρχει επικοινωνία με το κράτος για την ανάπτυξη του χώρου; Πώς στηρίζουν οι δημόσιοι φορείς αυτόν τον παγκοσμίως αναπτυσσόμενο κλάδο;

Υπάρχουν συνεχείς συζητήσεις με την πολιτεία, τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο, για την καλύτερη κατανόηση των αναγκών της κοινότητας μας και την αποτελεσματική νομοθέτηση από μέρους τους. Σε αυτό το πλαίσιο συμμετείχαμε και σε ένα panel στο Games Forum (https://gamesforum.gr/) τον Μάιο. Μέχρι τώρα η βασικότερη εθνική στήριξη έρχεται με την μορφή του Cash Rebate του ΕΚΟΜΕ. Ουσιαστικά μια επιστροφή χρημάτων με την ολοκλήρωση της ανάπτυξης κάθε ηλεκτρονικού παιχνιδιού από την Ελλάδα που εντάσσεται στο πρόγραμμα. Πλέον έχουμε αρχίσει να συνεργαζόμαστε και με το Enterprise Greece του Υπουργείου Εξωτερικών για εθνικές αποστολές με game developers εκτός Ελλάδος. Στο παρελθόν και το Υπουργείο Πολιτισμού είχε τρέξει ένα πρόγραμμα που έδωσε μικρές χρηματοδοτήσεις σε ορισμένους developers. Ευελπιστούμε στο μέλλον, με σωστή συνεργασία με την πολιτεία να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο θα πάει την βιομηχανία μας στο επόμενο επίπεδο.

Θεωρείς ότι η αντίληψη της ελληνικής κοινότητας για τα videogames έχει ωριμάσει τα τελευταία χρόνια;

Δεν βλέπω κάποια ουσιαστική διαφορά στο mainstream. Προφανώς είμαι ο χειρότερος άνθρωπος να ρωτήσεις για αυτό καθώς δεν θα μπορούσα να είμαι σε πιο στενή κοινωνική φούσκα αλλά αν κρίνω από τον τρόπο που ο τύπος τείνει να αντιμετωπίζει τα παιχνίδια μάλλον έχουμε ακόμη δουλειά μπροστά μας.

Προσωπικά, ποια είναι μερικά videogames που σε εμπνέουν δημιουργικά;

Disco Elysium. Πολύ ψηλά στην λίστα. Κάνει όλα τα πράγματα που θα έπρεπε κατά την γνώμη μου να κάνει κάθε παιχνίδι και με το παραπάνω. Το Dark Souls άλλαξε επίσης σε μεγάλο βαθμό το πως βλέπω το narrative design στα παιχνίδια. Και τέλος, το Papers Please και το Frostpunk γιατί μου έδειξαν πως μπορείς να συνδυάσεις αρμονικότατα game mechanics και narrative. Ludonarrative resonance που λέμε και στην Καρδίτσα.

Ναυαγείς σε ένα έρημο νησί και τα γνωστά. Ποιο είναι το ένα videogame που θα έπαιρνες μαζί σου;

Elden Ring. Άπειρο replayability, πολύ διασκεδαστικό, με πάρα πολλά μυστικά για να ανακαλύπτω συνέχεια, και πιθανότατα θα με κρατήσει σε αρκετή νοητική εγρήγορση ώστε να επιβιώσω και μπορέσω να φύγω από το νησί.

Εκτός από πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Δημιουργών Ψηφιακών Παιχνιδιών, είσαι Managing Director και ιδρυτής της eNVy softworks. Πώς επιβιώνει (ή και «ανθίζει») ένα game studio στην Πάτρα;

Με δυσκολία! Πέρα από την πλάκα ο κύριος τρόπος που επιβιώνει και η eNVy αλλά και πολλά άλλα studio στην Ελλάδα γενικότερα είναι ότι αναλαμβάνουμε δουλειές για εταιρείες που δεν είναι αυστηρά game development. Εμείς για παράδειγμα ασχολούμαστε πολύ με VR και AR. Τα έσοδα από αυτές τις δουλειές, πέρα από το να επιβιώσουμε, τα χρησιμοποιούμε για να χρηματοδοτήσουμε τα παιχνίδια μας. Κατά τα άλλα η Πάτρα είναι φθηνή πόλη, με ελάχιστες μετακινήσεις και πολλούς φοιτητές. Κατ’ επέκταση αν χρειαζόμαστε κόσμο να εκπαιδεύσουμε μπορούμε να βρούμε με σχετική ευκολία, όσο για πιο έμπειρο προσωπικό είμαστε μια εταιρεία που δουλεύει ούτως ή άλλως σε ένα μεγάλο βαθμό ψηφιακά άρα η τηλεργασία είναι δεδομένη.

Φέτος, κυκλοφορήσατε τo Basements n' Basilisks, ένα κωμικό visual novel που παρωδεί μια τυπική «παρτίδα» Dungeons & Dragons. Πες μας δυο λόγια για αυτό το project.

Το «Bn'B» είναι ένα πρότζεκτ που το κυκλοφορήσαμε απλά και μόνο για να κυκλοφορήσουμε επιτέλους κάτι. Είμαστε εταιρεία έξι χρόνια και ενώ έχουμε δουλέψει σε πάνω από 50 έργα και prototypes για παιχνίδια δεν είχαμε την ευκαιρία μέχρι τώρα να κάνουμε μια πλήρη κυκλοφορία. Ε λοιπόν το κάναμε με ένα μικρό παιχνιδάκι που είχαμε αφήσει λίγο στον πάγο. Δίνει έμφαση στις σχέσεις μεταξύ φίλων που παίζουν το αγαπημένο τους παιχνίδι. Έχει κακό χιούμορ, ζάρια, ένα δέντρο που μιλάει και ένα πυρομανή πυρομάντη. Επίσης είναι φθηνότερο από πιτόγυρο. Όχι ότι λέει πολλά αυτό εδώ που έχουμε φτάσει.

Νομίζω ότι πολλά άτομα που σκέφτονται να ασχοληθούν με το game dev, δέχονται πολλές αντικρουόμενες συμβουλές σχετικά με το αν αξίζει φοιτήσουν σε κάποια σχολή. Ποια θα ήταν η δικιά σου προτροπή για κάποιον που πρωτοξεκινά;

Αυτό που δεν καταλαβαίνει πολύς κόσμος πριν ξεκινήσει είναι ότι το game development είναι πολλά πράγματα. Ο πυρήνας του είναι προγραμματισμός, γραφικά, ήχος, σχεδιασμός (game design) και συγγραφή. Και μετά έχεις επιπλέον όλες τις περιφερειακές ιδιότητες σε game production, marketing, community, business development, financials κλπ. κλπ. Οπότε η απάντησή μου είναι απλή, δεν μπορείτε να σπουδάσετε game development γιατί δεν είναι ΕΝΑ πράγμα. Αποφασίστε τι σας ενδιαφέρει συγκεκριμένα μέσα στο χώρο και σπουδάστε αυτό. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα μπορεί να πάσχει σε εξειδικεύσεις που αφορούν αυστηρά τα παιχνίδια (κάτι το οποίο βέβαια αλλάζει σιγά σιγά, δείτε ΠΜΣ στο Δυτικής Μακεδονίας) αλλά έχει πολύ αξιόλογα πανεπιστήμια σε σχεδόν όλους τους επιμέρους κλάδους του game development. Θα χρειαστεί να μάθετε και πράγματα μόνοι σας, ναι. Αλλά το υλικό είναι εκεί έξω και η κοινότητα εδώ για να σας στηρίξει. Φροντίστε όμως να αποκτήσετε μια, έστω και μικρή, πανεπιστημιακή βάση στον τομέα που σας ενδιαφέρει πριν αποφασίσετε να τα κάνετε όλα μόνα σας μαθαίνοντας από το Internet. Είναι πολλά και δύσκολα.

Από τη σύλληψη ως την τελική υλοποίηση ενός videogame, ποιο κομμάτι της διαδικασίας θα έλεγες ότι απολαμβάνεις περισσότερο; Ποιο είναι το πιο βασανιστικό;

Ο σχεδιασμός των μηχανισμών και της αφήγησης είναι μακράν το αγαπημένο μου κομμάτι. Και συγκεκριμένα πως τα συνδυάζεις αυτά μαζί αρμονικά. Το πιο βασανιστικό είναι μάλλον το testing. Το να παίζεις ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα για να βρεις και το παραμικρό πρόβλημα είναι εξουθενωτικό. Άσε που μερικές φορές νικούν τα bugs.

Ποιο είναι το τωρινό σου αίσθημα για το άμεσο μέλλον του game dev στην Ελλάδα και ποια είναι τα βασικά βήματα προς την καλύτερη εκδοχή του;

Εγώ είμαι αισιόδοξος. Βλέπω όλο και καλύτερα παιχνίδια να δημιουργούνται από ομάδες στην Ελλάδα και όλο και περισσότερα να αναγνωρίζονται στο εξωτερικό. Ο Σύλλογος δεν θα σταματήσει τις δράσεις του σύντομα και θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να πάμε την βιομηχανία μας στο επόμενο βήμα. Ετοιμάζουμε ένα αρκετά αναλυτικό πλάνο για το τι χρειάζονται τα παιχνίδια στην Ελλάδα για να μεγαλώσουν και το πρώτο βήμα σε αυτό το πλάνο είναι μια στενή συνεργασία με την πολιτεία. Αν όλα πάνε όπως θα τα ήθελα, πιστεύω ότι μέσα στην επόμενη πενταετία θα δούμε σημαντική ανάπτυξη του κλάδου στην χώρα μας. Αλλά είμαι και αισιόδοξος και όλο υπόσχομαι πράγματα που δεν πρέπει σε συνεντεύξεις!