Οι άνθρωποι καταλάβαμε τη γλώσσα των πιθήκων

Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να πιάσουμε κουβέντα, να συζητήσουμε πολιτικά ή να συζητήσουμε για το νόημα της ζωής με άλλους μεγάλους πιθήκους, αλλά η ικανότητά μας να κατανοούμε ο ένας τον άλλον μπορεί να είναι μεγαλύτερη από ό,τι νομίζαμε κάποτε.

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι ενήλικοι άνθρωποι μπορούν να διακρίνουν το νόημα των χειρονομιών που παράγουν οι μπονόμπο και οι χιμπατζήδες, παρά το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιούν απαραίτητα οι ίδιοι τέτοιες χειρονομίες.

«Φαίνεται ότι αυτή είναι μια ικανότητα που διατηρείται και στο είδος μας [όπως και σε άλλους πιθήκους]», δήλωσε η δρ Κίρστι Γκράχαμ, πρώτη συγγραφέας της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Σεντ Άντριους, στη Σκωτία.

Γράφοντας στο περιοδικό PLoS Biology, η Γκράχαμ και η συνάδελφός της, δρ Catherine Hobaiter, δήλωσαν ότι η σκόπιμη επικοινωνία, κατά την οποία ένα άτομο μεταφέρει νόημα σε ένα άλλο, είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπινων γλωσσών, αλλά σπάνια παρατηρείται σε άλλα είδη.

Δεδομένου ότι είναι απίθανο η σκόπιμη επικοινωνία να εμφανίστηκε στον άνθρωπο μέσω ενός μόνο πρόσφατου γενετικού άλματος, είναι πιθανό μια απλούστερη μορφή να χρησιμοποιούνταν από τους εξελικτικούς μας προγόνους. Πράγματι, τα σύγχρονα είδη πιθήκων σήμερα είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούν χειρονομίες για να επικοινωνήσουν. Τώρα οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι οι ενήλικοι άνθρωποι δείχνουν ένα εκπληκτικό επίπεδο κατανόησης τέτοιων χειρονομιών.

Τα αποτελέσματα προέκυψαν όταν αναλύθηκαν δεδομένα από 5.656 συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος σε ένα διαδικτυακό παιχνίδι στο οποίο τους παρουσιάστηκαν 20 βίντεο με χιμπαντζήδες και μπονόμπο να κάνουν 10 από τις πιο συνηθισμένες χειρονομίες τους, όπως «περιποιήσου με», «δώσε μου αυτό το φαγητό» και «ας κάνουμε σεξ», μαζί με μια απεικόνιση της χειρονομίας.

Ενώ ορισμένες από τις χειρονομίες είχαν ένα νόημα, άλλες είχαν πολλά – με το σωστό νόημα να εξαρτάται από το πλαίσιο της χειρονομίας.

Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν τυχαία είτε να παρακολουθήσουν τις χειρονομίες με κείμενο σχετικά με το τι έκαναν οι πίθηκοι πριν από τη χειρονομία –όπως φαγητό ή ξεκούραση– είτε χωρίς αυτές τις πληροφορίες, και κλήθηκαν να επιλέξουν τη σωστή σημασία από τέσσερις πιθανές απαντήσεις.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες τα πήγαιναν καλύτερα στο να ερμηνεύουν σωστά τα νοήματα των χειρονομιών των χιμπατζήδων και των μπονόμπο, είτε δίνονταν είτε όχι πληροφορίες σχετικά με το πλαίσιο, με μέσο ποσοστό επιτυχίας 57% αν δίνονταν πληροφορίες και 52% αν δεν δίνονταν. Επιπλέον, τα αποτελέσματα ίσχυαν ανεξάρτητα από το αν η χειρονομία είχε ή όχι μόνο μία ή πολλαπλές σημασίες.

«Οι χειρονομίες και οι φωνητικές εκφράσεις [των προγόνων μας] πιθανότατα συν-εξελίχθηκαν στις σύγχρονες ανθρώπινες χειρονομίες και την ανθρώπινη γλώσσα που έχουμε σήμερα» δήλωσε η Γκράχαμ. «Μελέτες όπως αυτή, και [η έρευνα στα βρέφη], μας δίνουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο να πούμε ότι αυτό είναι πιθανότατα κάτι που ο τελευταίος κοινός μας πρόγονος [με άλλους μεγάλους πιθήκους] θα ήταν σε θέση να κάνει».

«Θα [μπορούσε να] είναι περισσότερο μια κληρονομική ικανότητα παρά ένα κληρονομικό λεξιλόγιο» κατεληξε.