Η ραχοκοκαλιά του internet στον βυθό της θάλασσας και το παγκόσμιο δίκτυο υποβρύχιων καλωδίων

Το υποβρύχιο καλώδιο Asia-Africa-Europe-1 απλώνεται 25.000 χιλιόμετρα κατά μήκος του πυθμένα της θάλασσας, συνδέοντας το Χονγκ Κονγκ με τη Μασσαλία. Καθώς διασχίζει τη θάλασσα της νότιας Κίνας προς την Ευρώπη, εξασφαλίζει πρόσβαση στο διαδίκτυο σε περισσότερες από 12 χώρες, από την Ινδία έως την Ελλάδα. Όταν το καλώδιο κόπηκε στις 7 Ιουνίου, σε σημείο που διέρχεται μέσω ξηράς σε έδαφος της Αιγύπτου, εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν προσωρινά offline. «Η ζημιά επηρέασε περίπου επτά χώρες και έναν αριθμό από σημαντικές υπηρεσίες. Ειδικά η Αιθιοπία έχασε το 90 τοις εκατό της συνδεσιμότητας της και η Σομαλία το 85 τοις εκατό» σχολίασε η Rosalind Thomas, διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας SAEx International Management η οποία σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα νέο υποθαλάσσιο καλώδιο που θα συνδέει την Αφρική, την Ασία και τις ΗΠΑ. Η έρευνα που ακολούθησε της ζημιάς έδειξε ότι οι υπηρεσίες cloud που ανήκουν στην Google, την Amazon και τη Microsoft διακόπηκαν επίσης.

Η ραχοκοκαλιά του internet και το παγκόσμιο δίκτυο υποβρύχιων καλωδίων

Παρότι η συνδεσιμότητα αποκαταστάθηκε μέσα σε λίγες ώρες, η αναταραχή που προκλήθηκε υπογραμμίζει πόσο ευάλωτα είναι αυτά τα καλώδια καθώς και τον σημαντικό ρόλο που έχει η Αίγυπτος στη λειτουργία του διαδικτύου. Το παγκόσμιο δίκτυο υποβρύχιων καλωδίων, το οποίο απαρτίζεται από περισσότερα από 550 καλώδια, μεταφέρει την πλειοψηφία των δεδομένων σε όλο τον κόσμο και είναι συνδεδεμένο με δορυφόρους και δίκτυα που τροφοδοτούν τους πύργους κινητής τηλεφωνίας και τις συνδέσεις Wi-Fi. Τα υποθαλάσσια καλώδια συνδέουν τη Νέα Υόρκη με το Λονδίνο και την Αυστραλία με το Λος Άντζελες.

Δεκαέξι από αυτά τα υποβρύχια καλώδια, τα οποία συχνά δεν είναι παχύτερα από ένα σωλήνα και είναι ευάλωτα σε ζημιές από άγκυρες πλοίων και σεισμούς, απλώνονται για 2.000 χιλιόμετρα μέσω Ερυθράς Θάλασσας, διασχίζουν την Αίγυπτο μέσω ξηράς και καταλήγουν στη Μεσόγειο, συνδέοντας έτσι την Ευρώπη με την Ασία.

Πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη συγκεκριμένη περιοχή αναδεικνύοντάς την ως νούμερο ένα κίνδυνο για εκτεταμένη διακοπή του διαδικτύου. «Το πιο σημαντικό σημείο συμφόρησης για την ΕΕ αφορά το πέρασμα μεταξύ του Ινδικού Ωκεανού και της Μεσογείου μέσω Ερυθράς Θάλασσας, επειδή ο κύριος όγκος της συνδεσιμότητας με την Ασία διέρχεται από αυτή την περιοχή», αναφέρει η έκθεση, με την τρομοκρατία και τη θαλάσσια πειρατεία να αποτελούν κινδύνους. Υπολογίζεται επίσης ότι περίπου το 17 τοις εκατό της παγκόσμιας κίνησης στο διαδίκτυο περνάει από αυτά τα καλώδια.

Η Αίγυπτος είναι από τα πιο σημαντικά περάσματα αυτών των καλωδίων, αποτελώντας μοναδική ρεαλιστική διαδρομή. Κι αυτό γιατί νοτιότερα, τα καλώδια που περνούν γύρω από την Αφρική είναι μακρύτερα, ενώ προς βορρά μόνο ένα καλώδιο (το Polar Express) ταξιδεύει πάνω από τη Ρωσία. «Κάθε φορά που κάποιος προσπαθεί να χαράξει εναλλακτική διαδρομή, καταλήγει να περνά από τη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν ή το Αφγανιστάν, μέρη με πολλά προβλήματα» λέει ο Doug Madory, στέλεχος της εταιρίας παρακολούθησης δικτύων Kentik. «Το καλωδιακό σύστημα JADI που παρέκαμψε την Αίγυπτο έκλεισε λόγω του εμφυλίου στη Συρία και δεν έχει επανενεργοποιηθεί. Τον Μάρτιο, ένα άλλο καλώδιο που αποφεύγει την Αίγυπτο κόπηκε ως συνέπεια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία».

Καταστροφές στα υποθαλάσσια καλώδια του ίντερνετ

Τα υποθαλάσσια καλώδια είναι εύθραυστα και κόβονται εύκολα. Κάθε χρόνο, υπάρχουν περισσότερα από 100 περιστατικά όπου τα καλώδια καταστρέφονται. Τα περισσότερα προκαλούνται από τη ναυτιλία ή από αιτίες που σχετίζονται με το περιβάλλον, ενώ τους τελευταίους μήνες υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες για δολιοφθορές. Μετά τις εκρήξεις του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν δεσμευτεί να προστατεύσουν καλύτερα τις υποθαλάσσιες υποδομές και τα υποθαλάσσια καλώδια. Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκε επίσης ότι ρωσικά υποβρύχια παρακολουθούν τα καλώδια που καταλήγουν στη χώρα.

Παρά τους κινδύνους, το διαδίκτυο έχει χτιστεί ώστε να είναι ανθεκτικό. Δεν είναι εύκολο να βγάλεις offline το internet. Οι εταιρίες που στέλνουν δεδομένα μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων δεν χρησιμοποιούν μόνο ένα καλώδιο, και αν ένα κομμάτι τεθεί εκτός λειτουργίας η κυκλοφορία αναδρομολογείται μέσω άλλων. 

Εναλλακτικά δίκτυα από τους κολοσσούς του Ίντερνετ 

Η ανάγκη για εφεδρικά καλώδια είναι ο λόγος που Google, Facebook και Microsoft ξοδεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια για τα δικά τους υποθαλάσσια καλώδια τα τελευταία χρόνια.

Ενώ το δίκτυο δορυφόρων Starlink του Elon Musk είναι διαδεδομένο παντού, δεν υποκαθιστά τα υποβρύχια καλώδια. Οι δορυφόροι χρησιμοποιούνται για την παροχή internet σε απομακρυσμένες περιοχές ή ως backup έκτακτης ανάγκης, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τη φυσική υποδομή. Όπως υπογραμμίζει ο Alan Mauldin, διευθυντής έρευνας στην εταιρία τηλεπικοινωνιακών ερευνών TeleGeography, «μόνο τα καλώδια μπορούν να χειριστούν τη μεταφορά εκατοντάδων terabit μεταξύ ηπείρων».

Χρειάζεται άρα περαιτέρω προστασία των διαδρομών γύρω από την Αίγυπτο. Οι αιγυπτιακές αρχές τηλεπικοινωνιών κατασκευάζουν και μια νέα χερσαία διαδρομή για καλώδια παράλληλα με τη διώρυγα του Σουέζ, τα οποία θα στεγάζονται σε τσιμεντένιους αγωγούς για την προστασία τους.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη προσπάθεια παράκαμψης της Αιγύπτου προέρχεται από την Google. Τον Ιούλιο του 2021, η εταιρία ανακοίνωσε ότι δημιουργεί το υποθαλάσσιο καλώδιο Blue-Raman που θα συνδέει την Ινδία με τη Γαλλία. Το καλώδιο ταξιδεύει μέσω Ερυθράς Θάλασσας, αλλά, αντί να διασχίσει την Αίγυπτο, φτάνει στη Μεσόγειο μέσω Ισραήλ. Η Google έχει χωρίσει το καλώδιο σε δύο ξεχωριστά έργα: το Blue διασχίζει το Ισραήλ και την Ευρώπη, ενώ το Raman συνδέεται με τη Σαουδική Αραβία πριν περάσει στην Ινδία.

Η νέα διαδρομή, η οποία αναμένεται να είναι έτοιμη το 2024, είναι πιθανό να ανοίξει τον δρόμο για περισσότερα καλώδια μέσω Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά, η Αίγυπτος θα βρίσκεται πάντα στο κέντρο της διαδικτυακής σύνδεσης μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Η γεωγραφία δεν μπορεί να αλλάξει.