Pentiment: Ένα ιστορικό, ιστορικό videogame

Στη ζωγραφική, με τον όρο pentimento αναφερόμαστε στην ύπαρξη ή την επανεμφάνιση μορφών, πινελιών ή άλλων στοιχείων που ο καλλιτέχνης άλλαξε, καλύπτοντάς τα με μια νέα στρώση χρώματος. Σε βάθος χρόνου, οι αλλαγές αυτές συχνά αναδύονται, καθώς η επικαλύπτουσα στρώση γίνεται διαφανής.

Στα ιταλικά, pentimento σημαίνει «μετάνοια». Προέρχεται από το ιταλικό «pentirsi», που σημαίνει «μετανοώ».

To Pentiment εξερευνά αυτή την ιδέα, όπως εκφράζεται στον καμβά της συλλογικής μας μνήμης – της ιστορίας – αλλά και της προσωπικής. Στο επίκεντρο της εμπειρίας μας, ως παίκτες, είναι η συνεχής επαναδιαπραγμάτευση της συσχέτισής μας με τον παρελθοντικό μας εαυτό και τις επιπτώσεις της δράσης του.

Με το ολόφρεσκό της narrative adventure, η Obsidian Entertainment μας μεταφέρει στη Βαυαρία του 16ου αιώνια, στον ρόλο του Andreas Maler. Ο Andreas μαθητεύει ως εικονογράφος στο Βενεδικτιανό Αββαείο του Κίρσαου, ένα διπλό μοναστήρι (με διακριτούς χώρους για τις μοναχές και τους μοναχούς) που στέκει πλάι στο ταπεινό χωριό του Tassing. Ο νεαρός καλλιτέχνης από τη Νυρεμβέργη άφησε στη μέση της Πανεπιστημιακές σπουδές του και επέλεξε να ασκηθεί στη ζωγραφική. Πλέον, παρότι ελαφρώς παραμεγαλωμένος για περιφερόμενος καλλιτέχνης, βρίσκεται μια σπιθαμή μακριά απ’ το να ανακηρυχθεί Δάσκαλος, με την ολοκλήρωση της εικονογράφησης που του έχει ανατεθεί στο Αββαείο.

Όπως αναφέρει ο Josh Sawyer, «καπετάνιος» της ανάπτυξης του Pentiment, director του θρυλικού Fallout: New Vegas και βετεράνος της βιομηχανίας, μιλάμε για ένα «διαγενεακό» παιχνίδι. Η ιστορία του Pentiment διανύει 25 χρόνια και η μεταμόρφωση της κοινότητας του Tassing μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια, εξαρτάται – εν μέρει – από εμάς. Κατά τη διάρκεια της πρώτης Πράξης, ένας φόνος λαμβάνει χώρα στο Βαυαρικό χωριό, μέσα στις αίθουσες της Μονής. Εμείς, ως φιλοξενούμενοι στο φτωχικό μιας οικογένειας χωρικών και παράλληλα εργαζόμενοι στο σκριπτόριο του Αββαείου, είμαστε οι μόνοι με πρόσβαση και στους δύο κόσμους. Ο Andreas θα κληθεί, εν τέλει, να ανακηρύξει έναν ένοχο και η απόφασή του είναι δική μας. Οι επιπτώσεις της απόφασής μας, θα επιδράσουν ανεξίτηλα στην ιστορία του Tassing και των κατοίκων του, καθώς και εκείνη του Αββαείου.

«Just give us a name»

Το Tassing και η Μονή είναι προϊόντα μυθοπλασίας, αλλά ο κόσμος που τα περιβάλλει είναι ιστορικά ακριβής. Μάλιστα, οι δημιουργοί επιστράτευσαν τρεις διδάκτορες και παντός είδους ειδικούς επί της μεταβατικής περιόδου μεταξύ Μεσαίωνα και Αναγέννησης, για να καθοδηγήσουν την ομάδα ανάπτυξης. Αν, όπως εγώ, δεν είστε πολυδιαβασμένοι στο ζήτημα, μην ανησυχείτε. Το παιχνίδι περιέχει ένα φανταστικό και συνεχώς εξελισσόμενο γλωσσάριο, που θα καλύψει όλα τα κρίσιμα κενά. Αν, από την άλλη, αυτό σας ακούγεται εξαντλητικό, θα σας καθησυχάσει το γεγονός ότι καμία ιστορική γνώση περί της Αναγεννησιακής Βαυαρίας δεν είναι απαραίτητη για να παίξετε το παιχνίδι, να απολαύσετε την πλοκή του και να πάρετε σημαντικές αποφάσεις.

Το Pentiment είναι ένα παιχνίδι με άψογα καθορισμένη ταυτότητα κι αυτό τεκμηριώνεται, αν μη τι άλλο, από την εικαστική του κατεύθυνση. Ο δισδιάστατος κόσμος του ζωντανεύει στο στυλ μεσαιωνικών χειρόγραφων –τα οποία αρχίζουν να φθίνουν κατά την περίοδο που διαδραματίζεται η πλοκή του– και των πρώιμων εκτυπώσεων με χρήση ξυλογραφίας. Όμως, ο πολυτιμότερος καρπός της δέσμευσής του σε αυτή την εικαστική ιστορικότητα, ίσως είναι οι δυναμικές και ιστορικά ακριβείς γραμματοσειρές που χρησιμοποιεί για τα κείμενα των διαλόγων του. Ο λόγος των μοναχών αναπαρίσταται με το αρμόζον, χειρόγραφο, μοναστηριακό στυλ, ενώ ο λόγος των χωρικών με τα κατάλληλα ορνιθοσκαλίσματα της εποχής. Ένας βαρόνος με αστική παιδεία μπορεί να «μιλά» με την ομοιογένεια του τυποποιημένου, εκτυπωμένου λόγου.

Καθώς ερευνούμε το χωριό, το παρελθόν του, τους κατοίκους του και τη σχέση του με τα ευρύτερα γεωπολιτικά δρώμενα, ερχόμαστε πιο κοντά στη ζωή των «πληβείων», που σφυροκοπάται από την ανελέητη φορολογία της Εκκλησίας, τη σκληρότητα των στοιχείων της φύσης και την κερδοσκοπία των ιδιωτών. Σταδιακά, χανόμαστε σε έναν ηθικό λαβύρινθο, όπου η δικαιοσύνη μοιάζει όλο και περισσότερο ανέφικτη, καθώς οι κοινωνικοπολιτικές δυναμικές δημιουργούν εκβιαστικές συνθήκες ακόμα και για τους έχοντες εξουσία. Εν τέλει, θα κληθούμε να δώσουμε ένα όνομα – ή πολλά – για δικαιοσύνη ή εκδίκηση.

Το Pentiment παρουσιάζει τις κοινωνικοπολιτικές εντάσεις της εποχής χωρίς τη συνήθη τάση των videogames για αποστροφή απέναντι σε δύσβατα ηθικά τοπία. Ακόμα ουσιαστικότερα, ενισχύει συνεχώς την ερμηνεία πως οι «Άλλοι» δεν είναι εν τέλει και τόσο Άλλοι και η ιστορία μας δεν είναι αποσυνδεδεμένη από τη δική τους.