«Εντυπωσιακές διαφορές» με τους Νεάντερταλ αποκαλύπτει νέα μελέτη

Νεότερη επιστημονική μελέτη αποκάλυψε «εντυπωσιακές διαφορές» ανάμεσα στους εγκεφάλους των σύγχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ. Οι Νεάντερταλ έχουν εδώ και πολύ καιρό παρουσιαστεί ως οι ανόητοι συγγενείς των ανθρώπων. Τώρα μια σημαντική έρευνα -αν και δεν επιβεβαίωσε το στερεότυπο- αποκάλυψε εντυπωσιακές διαφορές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου των σύγχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ.

Η μελέτη περιελάμβανε την εισαγωγή ενός γονιδίου του εγκεφάλου του Νεάντερταλ σε ποντίκια, κουνάβια και σε δομές «μίνι εγκεφάλου» που ονομάζονται οργανοειδή και αναπτύσσονται στο εργαστήριο από ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα. Τα πειράματα αποκάλυψαν ότι η εκδοχή του γονιδίου του Νεάντερταλ συνδέεται με την πιο αργή δημιουργία νευρώνων στον φλοιό του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, γεγονός που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα μπορούσε να εξηγήσει τις ανώτερες γνωστικές ικανότητες των σύγχρονων ανθρώπων.

«Η δημιουργία περισσότερων νευρώνων θέτει τις βάσεις για υψηλότερη γνωστική λειτουργία», δήλωσε ο Wieland Huttner, επικεφαλής της εργασίας στο Ινστιτούτο Max-Planck για τη Μοριακή Βιολογία Κυττάρων και τη Γενετική. «Πιστεύουμε ότι πρόκειται για την πρώτη πειστική απόδειξη ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι ήταν γνωστικά καλύτεροι από τους Νεάντερταλ».

Οι σύγχρονοι άνθρωποι και οι Νεάντερταλ χωρίστηκαν σε ξεχωριστές γενεαλογικές γραμμές πριν από περίπου 400.000 χρόνια, με τους προγόνους μας να παραμένουν στην Αφρική και τους Νεάντερταλ να μετακινούνται βόρεια στην Ευρώπη. Πριν από περίπου 60.000 χρόνια, μια μαζική μετανάστευση των σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική έφερε τα δύο είδη αντιμέτωπα και πάλι και διασταυρώθηκαν - οι σύγχρονοι άνθρωποι μη αφρικανικής καταγωγής φέρουν 1-4% DNA Νεάντερταλ. Μέχρι πριν από 30.000 χρόνια, όμως, τα αρχαία ξαδέλφια μας είχαν εξαφανιστεί ως ξεχωριστό είδος και το ερώτημα για το πώς ξεπεράσαμε τους Νεάντερταλ παρέμεινε μυστήριο.

«Ένα συγκεκριμένο γεγονός είναι ότι όπου πήγαινε ο homo sapiens ουσιαστικά ανταγωνιζόταν τα άλλα είδη εκεί. Είναι λίγο περίεργο», δήλωσε ο καθηγητής Laurent Nguyen, του Πανεπιστημίου της Λιέγης, ο οποίος δεν συμμετείχε στην τελευταία έρευνα. «Αυτοί οι τύποι [οι Νεάντερταλ] ήταν στην Ευρώπη πολύ καιρό πριν από εμάς και θα είχαν προσαρμοστεί στο περιβάλλον τους, συμπεριλαμβανομένων των παθογόνων μικροοργανισμών. Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί θα μπορούσαμε να τους ξεπεράσουμε».

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι πρόγονοί μας είχαν πνευματικό πλεονέκτημα, αλλά μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε τρόπος να ελεγχθεί επιστημονικά η υπόθεση. Αυτό άλλαξε την περασμένη δεκαετία, όταν οι επιστήμονες κατάφεραν να προσδιορίσουν με επιτυχία την αλληλουχία του DNA του Νεάντερταλ από ένα απολιθωμένο δάχτυλο που βρέθηκε σε ένα σπήλαιο της Σιβηρίας, ανοίγοντας το δρόμο για νέες γνώσεις σχετικά με το πώς η βιολογία του Νεάντερταλ διέφερε από τη δική μας.

Τα τελευταία πειράματα επικεντρώνονται σε ένα γονίδιο, το TKTL1, που εμπλέκεται στην παραγωγή νευρώνων στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Η εκδοχή του γονιδίου του Νεάντερταλ διαφέρει κατά ένα γράμμα από την ανθρώπινη εκδοχή. Όταν εισήχθη σε ποντίκια, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η παραλλαγή του Νεάντερταλ οδήγησε στην παραγωγή λιγότερων νευρώνων, ιδίως στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, όπου βρίσκονται οι περισσότερες γνωστικές λειτουργίες. Οι επιστήμονες εξέτασαν επίσης την επίδραση του γονιδίου σε κουνάβια και σε σταγόνες ιστού που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο, τα λεγόμενα οργανοειδή, τα οποία αναπαράγουν τις βασικές δομές του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου.

«Αυτό μας δείχνει ότι παρόλο που δεν γνωρίζουμε πόσους νευρώνες είχε ο εγκέφαλος του Νεάντερταλ, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουν περισσότερους νευρώνες στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, όπου η δραστηριότητα [του γονιδίου] είναι υψηλότερη, από ό,τι οι Νεάντερταλ», δήλωσε η Anneline Pinson, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.