Η NASA επιστρέφει στο φεγγάρι 50 χρόνια μετά - Σήμερα η εκτόξευση του «Artemis 1»

Στις 15:33 ώρα Ελλάδος είναι προγραμματισμένη η εκτόξευση του, σύμφωνα με τη NASA, «πιο ισχυρού πυραύλου στον κόσμο» και τους επίσης νέου διαστημοπλοίου της.  Ο πύραυλος, με την κάψουλα Orion στην κορυφή του είναι συναρμολογημένος  εδώ και μήνες στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντας. Έχει ύψος περίπου 100 μέτρα.

Αν πύραυλος και σκάφος λειτουργήσουν ομαλά και όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό της αποστολής θα ξεκινήσει η υλοποίηση της επόμενης αποστολής του προγράμματος Artemis. H NASA θα μεταδώσει ζωντανά την εκτόξευση.

Το διαστημικό σκάφος έχει προγραμματιστεί να παραμείνει σε τροχιά  γύρω από τη Σελήνη για περίπου δύο εβδομάδες, τελικά να επιστρέψει στη Γη και να προσθαλασσωθεί  στον Ειρηνικό στις 10 Οκτωβρίου. Η αποστολή έχει προγραμματιστεί για 42 ημέρες. Η NASA δεν θέλει μόνο να δοκιμάσει εάν ο πύραυλος μπορεί να εκτοξευθεί επιτυχώς .Το τελευταίο μέρος είναι ιδιαίτερα σημαντικό: Θα επιστρέψει η κάψουλα Orion με ασφάλεια; Θα αντέξει  η θερμική ασπίδα όταν εισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης; Γιατί την επόμενη φορά θα κάθονται οι άνθρωποι στην κάψουλα του Orion.

Συνολικά, η αποστολή εκτιμάται ότι θα κοστίσει 93 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025. Σύμφωνα με τη NASA, μια εκτόξευση θα κοστίσει 4,1 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η τελευταία φορά που εκτοξεύτηκε ένας τέτοιος μεγα-πύραυλος από το Κέντρο Κένεντι, ήταν το 1973 όταν ένας πύραυλος Κρόνος 5 (Saturn V) μετέφερε σε τροχιά τον διαστημικό σταθμό Skylab. Ο σχεδιασμός της NASA είναι η εκτόξευση το 2024 της επανδρωμένης αποστολής Άρτεμις 2 γύρω από το φεγγάρι, ώσπου τελικά το 2025 η αποστολή Άρτεμις 3 να προσεληνωθεί (μεταφέροντας και την πρώτη γυναίκα αστροναύτη στη Σελήνη).

Θα τεθούν έτσι πιθανότατα αυτή τη φορά τα θεμέλια για μια πιο μόνιμη σεληνιακή βάση και παρουσία αστροναυτών στον δορυφόρο της Γης, με απώτερο στόχο μια βάση στον Άρη μέσα στη δεκαετία του 2030. Πάντως αρκετοί ειδικοί δεν αποκλείουν ότι όλο αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι υπερβολικά «σφιχτό» και φιλόδοξο, οπότε μπορεί να μετατεθεί κατά μερικά χρόνια προς το μέλλον.

Οι τελευταίοι άνθρωποι που περπάτησαν στο φεγγάρι, ήταν οι δύο άνδρες αστροναύτες της αποστολής Απόλλων 17 το 1972, ενώ είχαν προηγηθεί δέκα άλλοι Αμερικανοί αστροναύτες, στη διάρκεια πέντε προηγούμενων αποστολών, με πρώτη προσελήνωση της αποστολής Απόλλων 11 το 1969.

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει προσεληνώσει με επιτυχία τρεις ρομποτικές αποστολές και σχεδιάζει δική σεληνιακή βάση για τη δεκαετία του 2030, η Ινδία και το Ισραήλ έστειλαν δικές τους σεληνιακές αποστολές το 2019 αλλά απέτυχαν, ενώ μια νοτιοκορεατική αποστολή βρίσκεται καθ' οδόν με στόχο να τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι. Γενικά υπάρχει κινητικότητα από αρκετές χώρες με προορισμό τη Σελήνη και οι ΗΠΑ έχουν ένα έξτρα ανταγωνιστικό κίνητρο να προλάβουν.

Κάμερες μέσα και έξω

Καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης, οι κάμερες μέσα και έξω από το Orion θα τεκμηριώνουν τη θέα, ακτινοβολώντας selfies και λήψεις του διαστημόπλοιου, της σελήνης και της Γης, συμπεριλαμβανομένων προγραμματισμένων όψεων της Ανατολής της Γης πάνω από το άκρο του φεγγαριού που θυμίζει ένα διάσημο πλάνο από την αποστολή Apollo 8 που ήρθε για να συμβολίσει το περιβαλλοντικό κίνημα.

Όλο αυτό το διάστημα, οι ελεγκτές πτήσης θα δοκιμάζουν τα συστήματα του Orion και θα συλλέγουν μια σταθερή ροή μηχανικής τηλεμετρίας για να τεκμηριώσουν την απόδοση του διαστημικού σκάφους στο βαθύ διαστημικό περιβάλλον. Η ενότητα σέρβις θα παρακολουθείται στενά δεδομένου ότι η αποστολή Artemis 1 θα διαρκέσει δύο φορές περισσότερο από την πιστοποίηση σχεδιασμού της μονάδας 21 ημερών.

«Προβλέπουμε τις δημόσιες υποθέσεις όπου ίσως κάνουμε ελιγμούς, κάνουμε μια selfie του Ωρίωνα με το φεγγάρι στο βάθος ή τη Γη στο βάθος», είπε ο LaBrode. “Θα προσπαθήσουμε να πιάσουμε το Earthrise. Αυτή είναι μια εντυπωσιακή εικόνα.”

Στις 8 Σεπτεμβρίου, ο Ωρίωνας θα είναι πιο μακριά από τη Γη από το ρεκόρ που σημείωσε το πλήρωμα του Apollo 13 – 248.654 μίλια – καθώς θα πετάει σε ενάμιση γύρο γύρω από το φεγγάρι σε αυτή τη μακρινή τροχιά.

Το μακρύ ταξίδι για το σπίτι

Το ταξίδι στο σπίτι θα ξεκινήσει στις 21 Σεπτεμβρίου, όταν ο κινητήρας της μονάδας σέρβις ενεργοποιηθεί ξανά για να ξεφύγει από τη μακρινή ανάδρομη τροχιά και να γυρίσει πίσω προς το φεγγάρι. Τρεις ημέρες αργότερα, χάρη στην μεταβαλλόμενη γεωμετρία της Γης, της Σελήνης και του διαστημόπλοιου, ο Ωρίωνας θα φτάσει στη μέγιστη απόστασή του από τη Γη στα 280.000 μίλια.

Στις 3 Οκτωβρίου, ο κινητήρας της μονάδας σέρβις θα ενεργοποιηθεί ξανά καθώς ο Orion πραγματοποιεί άλλη μια σεληνιακή πτήση, αυτή σε υψόμετρο περίπου 500 μιλίων. Το έγκαυμα “return powered flyby” θα διασφαλίσει ότι ο Orion θα επανεισέλθει στην ατμόσφαιρα της Γης στο ακριβές σημείο που χρειάζεται για να καταστεί δυνατή η πτώση της ημέρας στον Ειρηνικό Ωκεανό 50 μίλια περίπου δυτικά του Σαν Ντιέγκο.

Εάν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, το Orion θα επιστρέψει στη Γη στις 10 Οκτωβρίου. Είκοσι λεπτά πριν από την είσοδο στην ατμόσφαιρα, η κάψουλα θα διαχωριστεί από τη μονάδα σέρβις που δεν χρειάζεται πλέον και θα προσανατολιστεί έτσι ώστε η θερμική ασπίδα πλάτους 16,5 ποδιών να είναι στραμμένη την κατεύθυνση του ταξιδιού.

Στη συνέχεια, η κάψουλα θα χτυπήσει στην κορυφή της διακριτής ατμόσφαιρας σε υψόμετρο 400.000 ποδιών ενώ κινείται με σχεδόν 25.000 mph. Το διαστημικό σκάφος θα βυθιστεί στην ατμόσφαιρα για να επιβραδύνει και στη συνέχεια θα αναδυθεί ξανά σαν βράχος που παρακάμπτει μια λίμνη. Θα εισέλθει για δεύτερη φορά λίγες στιγμές αργότερα, αντέχοντας θερμοκρασίες έως και 5.000 βαθμούς, καθώς η ατμοσφαιρική τριβή επιβραδύνει το σκάφος σε ταχύτητα περίπου 300 mph.

«Πράγματι κάνουμε αυτό που ονομάζεται προφίλ παράλειψης εισόδου», εξήγησε ο Διευθυντής Πτήσεων εισόδου Judd Frieling. «Έτσι θα χτυπήσουμε τη διεπαφή εισόδου στα 400.000 πόδια και μετά θα αρχίσουμε αμέσως να ελέγχουμε το διάνυσμα ανύψωσης της κάψουλας έτσι ώστε να βυθιστούμε λίγο στην ατμόσφαιρα και μετά να επανέλθουμε λίγο και μετά να ξαναμπούμε. Μόλις βγαίνουμε από εκείνη τη δεύτερη περίοδο, θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας προς την τοποθεσία του splashdown.”

Ο Orion θα πετάξει ένα κάλυμμα κόλπου με αλεξίπτωτο σε υψόμετρο 35.000 ποδιών χρησιμοποιώντας 3 μικρούς αγωγούς που, με τη σειρά τους, θα βγάλουν δύο αλεξίπτωτα πλάτους 23 ποδιών που θα σταθεροποιήσουν το διαστημόπλοιο και θα το βοηθήσουν να επιβραδύνει σε περίπου 130 mph.

To Artemis 2

Η αποστολή Artemis 2 είναι προγραμματισμένη να γίνει το 2024 και σε αυτή θα υπάρχει πλήρωμα στο Orion αλλά θα πραγματoποιήσει γύρους γύρω από την Σελήνη προετοιμάζοντας την επόμενη αποστολή οι αστροναύτες της οποίας με επικεφαλής μιας γυναίκα θα είναι αυτοί που θα πατήσουν το πόδι τους στη Σελήνη 52 χρόνια μετά την τελευταία επίσκεψη του ανθρώπου εκεί. 

Μόνο με την τρίτη αποστολή, την Artemis 3, θα πατήσουν οι αστροναύτες στο σεληνιακό έδαφος. Αρχικά ήταν προγραμματισμένη για το 2024, όμως το χρονοδιάγραμμα αυτό σήμερα μοιάζει αδύνατον να τηρηθεί.

Στόχος του προγράμματος Artemis είναι η δημιουργία μόνιμων βάσεων στη Σελήνη και η μετατροπή της σε ένα διαστημικό διακομιστικό σταθμό, ένα κόμβο, που θα συνδέει τη Γη αρχικά με τον Άρη και αργότερα με άλλες περιοχές του ηλιακού μας συστήματος.