Πώς μπορείς να κάνεις περισσότερα (κάνοντας λιγότερα) - Τέταρτο μέρος

Στην παρούσα σειρά σημειωμάτων προσπαθούμε να βρούμε τρόπους για να κάνουμε περισσότερα πράγματα μέσα στην ημέρα μας, δηλαδή για να «δημιουργήσουμε» επιπλέον χρόνο, για να τον γεννήσουμε. Γενικά κερδίζουμε χρόνο κόβοντας από αλλού — δεν γίνεται διαφορετικά, δεν πουλάνε κάπου χρόνο, δεν υπάρχει τέτοιο μαγαζί στο web. Αλλά το κάνουμε, οφείλουμε να σημειώσουμε, ΜΟΝΟ αν χρειαζόμαστε αυτόν τον επιπλέον χρόνο. Γιατί είναι αυταπόδεικτη και συμπαντική αλήθεια ότι δεν είναι κακό να ξοδεύει κανείς τον χρόνο του ακόμη και «αλόγιστα», αν έτσι τον ευχαριστεί.

Κάποιος μπορεί να παίζει με τις ώρες πασιέντζες — μία ψυχωφελής δραστηριότητα που ξεκίνησε πολλούς αιώνες πριν τα social media ας πούμε. Κάποιος μπορεί να πλέκει, αντί να πηγαίνει στον ψυχαναλυτή — και να του βγαίνει και πιο φτηνά έτσι. (Συν τα πολλά πολύχρωμα κασκόλ που θα του μένουν για να τα χαρίζει σε γενναίους φίλους). Ένας άλλος μπορεί να διαβάζει τα διασταυρούμενα σχόλια σε μια ανάρτηση στο Facebook που ξεσήκωσε έναν μακρύ διάλογο, ακόμη και αν το θέμα δεν τον ενδιαφέρει καθόλου, ή δεν το καταλαβαίνει καν — αλλά του αρέσει να είναι εκεί.

Εγώ πάλι τρώω μπόλικο χρόνο βλέποντας από την αρχή όλα τα επεισόδια του X-Files, ένα-ένα, χωρίς να κάνω, καν, skip την εισαγωγή, τα «γράμματα». Βέβαια, θα μπορούσα να δικαιολογηθώ λέγοντας ότι, ναι, υπερβολή, αλλά αυτό από την άλλη είναι τηλεόραση, είναι διασκέδαση, είναι ψυχαγωγία. Και είναι και ένα έργο του Φανταστικού, που είναι ό,τι μού αρέσει περισσότερο σ’ αυτό τον κόσμο — δεν μου αρέσει η όπερα ή η λογοτεχνική πεζογραφία περισσότερο, η λογοτεχνική πεζογραφία και η όπερα μου αρέσουν πολύ λιγότερο. Άσε που μπορεί να κλέψω και καμιά ιδέα βλέποντας το X-Files: μόνο κλέβοντας γράφεις, άλλωστε, όλοι το ξέρουν αυτό — και πρώτοι απ’ όλους οι συγγραφείς. Όμως και πάλι τα έχω ξαναδεί αυτά τα 217 επεισόδια, κι ας ήμουν ένας άλλος τότε…

Από την άλλη, τις ίδιες δικαιολογίες με εμένα —και πολύ καλύτερες— μπορεί να φέρει οποιοσδήποτε για οτιδήποτε κάνει: «Αυτό που στα μάτια σου φαίνεται κενό, άνευ περιεχομένου, “λίγο”, άχρηστο, awkward κλπ., για εμένα είναι η γιόγκα μου, ο διαλογισμός μου, με κάνει να ξεχνιέμαι, με ευχαριστεί / με ξεκουράζει / με ξεαγχώνει» κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση: δεν μπορούμε να… κατηγορήσουμε κάποιον για ό,τι τον ευχαριστεί να κάνει και για το πώς σκοτώνει την ώρα του. Η ζωή δεν οφείλει να είναι ντε και καλά διασκεδαστική, πρώτον, και σίγουρα δεν είναι εταιρία για να πρέπει να βγάλουμε μια άλφα παραγωγή ημερησίως, δεύτερον. Αν μας αρέσει να πετάμε καπάκια μέσα σε ένα άδειο βαρέλι, μπορούμε μια χαρά να συνεχίσουμε να πετάμε καπάκια.

Αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε κάθε μέρα, όλη μέρα. Ειδικά όσοι θέλουμε να παραγάγουμε έργο —καλό ή κακό, δεν έχει απολύτως καμία σημασία— μέσα σ’ αυτά τα πολύ στενά χρονικά περιθώρια που μας διατίθενται μπαίνοντας στο γήπεδο (η ζωή είναι μικρή, μια σταλιά), ή απλώς να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Γιατί, ας μην ξεχνάμε, ο χρόνος κατά τον οποίο πετάμε τα καπάκια ΔΕΝ είναι πια ελεύθερος, όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς — η τεμπελιά είναι εξόχως κουραστική δουλειά.

Για εμάς είναι λοιπόν αυτά τα σημειώματα. Που ψαχνόμαστε να προλάβουμε λίγα (ή πολλά) περισσότερα πράγματα πριν πάρουμε την άγουσα.

* * *

Μιλήσαμε ήδη για το πώς μπορούμε να διαχειριστούμε περισσότερο επωφελώς τον ύπνο μας: το πρωινό ξύπνημα (βάζοντας κάθε μέρα το ξυπνητήρι μία ώρα πιο νωρίς από ό,τι κάνουμε σήμερα· μία ώρα μόνο, όχι υπερβολές) είναι μια σπουδαία λύση που δουλεύει για πολλά εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως καθώς όλο και περισσότεροι το εφαρμόζουν, ενώ το κόψιμο στη μέση τού ανοήτως ξοδεμένου χρόνου που χαλάμε στα social media είναι το πιο σοβαρό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε στη ζωή μας σήμερα. Αυτό δεν χωρεί συζήτηση, κι ας μη μας συμφέρει.

Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για τα smartphones. Και ούτε εδώ χωρεί συζήτηση, κι ας μη μας συμφέρει ακόμη περισσότερο. Τα πρώην κινητά, σαν ιός από το διάστημα, σαν μεσαιωνική πανούκλα, έχουν επεκτείνει την κυριαρχία τους τα τελευταία χρόνια σε βαθμό —ναι, το είπαμε— μολυσματικό. Η φανερή εξάρτηση της ανθρωπότητας από αυτούς τους υπολογιστές χειρός είναι πέραν πάσης περιγραφής. Και, ναι, όχι απλώς δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική — δεν ανακαλύπτουμε καν την Αίγινα. Όλοι ξέρουν το πρόβλημα με τα smartphones, έχουν γραφτεί βιβλία και βιβλία, έχουν εκπονηθεί διδακτορικά. Όμως το ότι η λαίλαπα της παντελώς ΑΧΡΗΣΤΗΣ χρήσης τους είναι γνωστή δεν συνιστά και κάποιου είδους λύση ή θεραπεία, έτσι δεν είναι;

Αλλά και πάλι: υπάρχουν όντως άπειροι άνθρωποι που αυτό το προφανές (την εξάρτησή τους, την εξάρτηση των ιδίων) δεν την καταλαβαίνουν. Δεν την ξέρουν. Νομίζουν πως δεν τους αφορά. Δεν μπορούν να συλλάβουν το πρόβλημα που έχουν οι ίδιοι, σαν κάποιον που του έχουν κολλήσει μια κόλλα χαρτί στην πλάτη. Θέλω να πω, σαν τοξικοεξαρτημένοι που αρνούνται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, οι περισσότεροι χρήστες μπορεί να δουν μία σειρά με, για παράδειγμα, Αμερικανούς σπουδαστές κολεγίου που είναι όλη μέρα με το κινητό στο χέρι, κάτι χαζοχαρούμενα παιδιά που οι γονείς τους ψηφίζουν Τραμπ, και να πουν, «Χαχά, πόσο ηλίθιοι», την ίδια στιγμή που οι ίδιοι κρατούν δυο-τρία έξυπνα κινητά στο χέρι και τα παρακολουθούν ταυτόχρονα — βλέποντας μάλιστα το σίριαλ με την άκρη του ματιού τους στο ένα από αυτά. ΔΕΝ καταλαβαίνουν ότι ΑΥΤΟΙ είναι εκεί, στην τηλεόραση, ότι ΑΥΤΟΙ διακωμωδούνται.

Άλλο ένα παράδειγμα: όλοι έχουμε δει φωτογραφίες πολλών μαζεμένων ανθρώπων που όλοι, ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ, είναι καρφωμένοι στο κινητό τους, σκρολάροντας στα social, βλέποντας βιντεάκια των 8΄΄, χαζεύοντας σειρές κλπ. Μπορεί να περιμένουν σε ένα αεροδρόμιο, μπορεί να είναι στον δρόμο, ή στη στάση, ή οπουδήποτε, δεν έχει σημασία. Καταρχάς, όλοι σχεδόν βλέπουμε αυτή τη φωτογραφία της αγέλης ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΜΑΣ, κάτι διόλου κολακευτικό. Και, το κυριότερο, κατά πάσα βεβαιότητα τη βλέπουμε έχοντας γύρω μας αυτούς τους ίδιους άλλους ανθρώπους, που την ίδια στιγμή βλέπουν εμάς στο δικό τους κινητό. Creepy shit, huh?

Δεν ξέρω, αλλά μου φαίνεται κάπως εξευτελιστικό όλο αυτό. Το να γυρνάς διαρκώς με το κινητό στο χέρι, στην τσέπη, στην τσάντα, και πιάνοντάς το συχνά-πυκνά όπως στα 60s τα αγόρια έπιαναν τον καβάλο τους. Και δεν εννοώ ότι το έχεις πηγαίνοντας στη δουλειά σου, ξέρω γω, αλλά απλά οπουδήποτε. Και βέβαια δεν το κάνεις για να μη χάσεις καμιά κλήση. Αν ήθελες να μη χάσεις εκείνη την κλήση, θα είχες τηλεφωνητή, ή θα κουβαλούσες ένα μικρούλι Nokia, που απλώς παίρνει τηλέφωνο, μέχρι εκεί του κόβει, δεν μπορεί να μιλήσει με τους άλλους καμένους στον Άλφα του Κενταύρου. Αλλά όχι, το κινητό στον δρόμο, και βασικά εννοώ η επίδειξή του, ή η επίκλησή του, σαν να είναι άλλος Θεός, ΔΕΝ είναι και η επιτομή του «φυσιολογικού». Το να βλέπεις, ας πούμε, ένα βαγόνι με εκατό ανθρώπους, καθημένους και ορθίους, σκυμμένους πάνω από το κινητό τους, απολύτως ίσους έναντι του ηγεμόνα, του επικυριάρχου, ΕΠΙΣΗΣ δεν είναι η επιτομή του «φυσιολογικού». Βασικά είναι σκηνή από το The Wall. Είναι η απόδειξη ότι μια χαρά μπορείς να σκλαβώσεις κάποιον προσφέροντάς του μία επίφαση ελευθερίας.

«OK Boomer». Γιατί; Ακούγονται ιεραποστολικά όλα αυτά; Οκέι, πολύ πιθανόν. Προέρχονται άλλωστε από έναν παράξενο τύπο (το «παράξενος» είναι ευφημισμός) που δεν κουβαλάει το κινητό του ποτέ, που δεν ξέρει τον αριθμό του κινητού του, και που για πρώτη φορά στη ζωή του το έχωσε στην τσέπη όταν βγαίναμε με SMS επί Covid για να κάνει την ανάγκη του ο σκύλος. Δεν είμαι το μέτρο, προς Θεού.

Αλλά και πάλι, δεν είναι μόνο για μένα ενοχλητικό, δεν είναι μόνο στα δικά μου μάτια «κάπως», δεν μου φαίνεται μόνο εμένα, που ΕΙΜΑΙ boomer, εντελώς βλακεία το να βγαίνεις με το σκυλί σου βόλτα, που λέγαμε και πριν, και να κοιτάς το κινητό (δηλαδή πήγαινε σε έναν γιατρό να σε δει), είναι ενοχλητικό για πολύ κόσμο, όπως ενοχλητικό για πολύ κόσμο είναι το να κάθεσαι φέρ’ ειπείν σε ένα τραπέζι με φίλους για φαγητό και να ’χεις το κινητό δίπλα στο πιρούνι και στο ποτήρι του τσίπουρου. Πρώτα-πρώτα, θα σου το κλέψουν. Σας τα κλέβουν στις ταβέρνες τα κινητά σας, και καλά κάνουν. Έπειτα, οκέι, έχεις βγει να φας και να γελάσεις με τους φίλους σου: είναι λίγο άδικο να ρίχνεις κλεφτές ματιές στην οθόνη τού iPhone, ο κόσμος μπορεί να συνεχίσει να ζει ή να πεθάνει χωρίς να σου το πει.

Έτσι κι αλλιώς θα το μάθουμε, θα γίνει με θόρυβο.

* * *

Για να απαντήσουμε λοιπόν στο ερώτημα του τίτλου: «Πώς μπορείς να κάνεις περισσότερα κάνοντας λιγότερα;» Είναι απλό: Συνειδητοποιήστε ότι σας λένε τάδε και είστε εξαρτημένος, και κλείστε το ρημάδι, κερδίζοντας ΑΠΕΙΡΟ ΧΡΟΝΟ ΗΜΕΡΗΣΙΩΣ για να τον εκμεταλλευτείτε όπως (αλλιώς) θέλετε. Μάθετε αραμαϊκά, είναι πιο χρήσιμο. Εν πάση περιπτώσει, περιορίστε την ενασχόλησή σας με το τηλέφωνο. Βρείτε ώρες, ή χρονικές ζώνες, ή δραστηριότητες, ή ΚΑΤΙ που να το σβήνετε, και επιμείνετε σ’ αυτό. Ούτε ο Θεός το θέλει, είναι κρίμα κι άδικο, θα πεθάνουμε όλοι.

[ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ]

Στην ίδια σειρά άρθρων, διαβάστε ακόμη:

1. Ύπνος, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου (πρώτο μέρος)
2. Ύπνος, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου (δεύτερο μέρος)
3. Social media: Κόβοντάς τα λίγο-λίγο