Η πρώτη αδρανής μαύρη τρύπα βρέθηκε έξω από τον Γαλαξία μας

Μια αδρανής μαύρη τρύπα εννέα φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου βρέθηκε για πρώτη φορά έξω από τον Γαλαξία μας, σε μία «πολύ συναρπαστική ανακάλυψη», όπως την αποκαλούν οι επιστήμονες.

Αν και δεν αποτελεί την πρώτη που υπήρξε, ένας ερευνητής από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ λέει ότι αυτή η μαύρη τρύπα είναι «η πρώτη που ανιχνεύεται ξεκάθαρα έξω από τον γαλαξία μας».

Οι ερευνητές έψαχναν για δυαδικά συστήματα μαύρης τρύπας για περισσότερα από δύο χρόνια προτού βρουν αυτή που λίγο αργότερα ονόμασαν VFTS243.

Ο Πολ Κρόθερ, καθηγητής αστροφυσικής στο πανεπιστήμιο, το περιέγραψε ως μια «πολύ συναρπαστική ανακάλυψη» που έρχεται μετά από «ορισμένες υποψήφιες αδρανείς μαύρες τρύπες».

Οι μαύρες τρύπες αστρικής μάζας σχηματίζονται όταν τα τεράστια αστέρια φτάνουν στο τέλος της ζωής τους και καταρρέουν υπό τη δική τους βαρύτητα. Σε ένα σύστημα δύο αστέρων που περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο, αυτή η διαδικασία αφήνει πίσω του μια μαύρη τρύπα σε τροχιά με ένα φωτεινό συνοδό αστέρι.

Η πρόσφατα ανακαλυφθείσα αδρανής μαύρη τρύπα έχει τουλάχιστον εννέα φορές τη μάζα του Ήλιου της Γης και περιφέρεται γύρω από ένα καυτό μπλε αστέρι που ζυγίζει 25 φορές περισσότερο από τον Ήλιο.

Έχει παρατηρηθεί σε έναν γειτονικό γαλαξία από μια ομάδα διεθνών επιστημόνων. Η μελέτη τους – που δημοσιεύτηκε στο Nature Astronomy – υποδηλώνει ότι το αστέρι που προκάλεσε το VFTS243 εξαφανίστηκε χωρίς κανένα σημάδι σχετικής έκρηξης σουπερνόβα.

Ως μέρος της διεθνούς ερευνητικής ομάδας, ο Κρόθερ συνεργάζεται με τον Τόμερ Σίναρ από το Ινστιτούτο Φυσικής και Αστρονομίας, ο οποίος ξεκίνησε τη μελέτη στο KU Leuven στο Βέλγιο και τώρα είναι υπότροφος Marie-Curie στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ στην Ολλανδία.

Επιβεβαιώνοντας την πιθανότητα αυτού που ονόμασε «σενάριο άμεσης κατάρρευσης», δηλαδή κατάρρευση χωρίς έκρηξη, ο Σίναρ πιστεύει ότι αυτό έχει «τεράστιες συνέπειες για την προέλευση των συγχωνεύσεων μαύρων οπών στον κόσμο».

Μια μαύρη τρύπα θεωρείται αδρανής εάν δεν εκπέμπει υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας ακτίνων Χ, όπως συνήθως ανιχνεύονται τέτοιες μαύρες τρύπες. Οι αδρανείς μαύρες τρύπες είναι δύσκολο να εντοπιστούν καθώς δεν αλληλεπιδρούν πολύ με το περιβάλλον τους.

Το VFTS 243 βρέθηκε χρησιμοποιώντας έξι χρόνια παρατηρήσεων του νεφελώματος «Ταραντούλα» από το φασματογράφο πολλαπλών στοιχείων μεγάλης συστοιχίας ινών στο «Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου».