FameLab: Η επιστήμη δεν είναι μόνο αντρική υπόθεση

Έστω ότι σας ζητάμε να αναλογιστείτε και να μας ονομάσετε κάποιον σπουδαίο άνθρωπο του επιστημονικού χώρου, η πρώτη σας σκέψη θα ήταν γυναίκα; Υποθέτουμε πως όχι. Αν όμως κάνουμε λάθος, τότε αποτελείτε την εξαίρεση σε έναν παγιωμένο κανόνα που θέλει τα ηνία της επιστήμης να κρατούν αποκλειστικά άντρες. Η Marie Curie,η Elizabeth Blackwell και η Jane Goodall είναι κάποιες μόνο από τις γυναίκες που άφησαν το σημάδι τους στην επιστήμη και τον κόσμο. Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα για τις Γυναίκες στην Επιστήμη που τιμάται στις 11 Φεβρουαρίου, επικοινωνήσαμε με τέσσερις νεαρές που έχουν διαγωνιστεί στο FameLab, τον διεθνή διαγωνισμό για την επικοινωνία της επιστήμης που διοργανώνει το British Council εδώ και 14 χρόνια συνεχή στη χώρα μας. Η Αντωνία, η Βάσια, η Ανδριάνα και η Μερόπη, μας μεταφέρουν τις εμπειρίες τους και περιγράφουν τι είναι αυτό που κάνει τον διαγωνισμό να ξεχωρίζει.

Αντωνία Καραμολέγκου, Φοιτήτρια Υπολογιστικής Γλωσσολογίας

«Όλα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2019, όταν τα διαδικτυακά μπισκότα (cookies) μου εμφάνισαν στο Facebook την εξής ανακοίνωση από τη σελίδα του British Council in Greece: “Can you explain a scientific concept in just three minutes? Share your passion for science by entering FameLab”.  Αυτό και μόνο ήταν αρκετό για να με πείσει να λάβω μέρος στον διαγωνισμό του Famelab, αφού από τότε που πήγαινα σχολείο γκρίνιαζα και πίστευα ότι η επιστήμη πρέπει να «επικοινωνείται», και όχι να διδάσκεται (υπέρμαχος του Κονστρουκτιβισμού ως θεωρία μάθησης από μικρή). Έτσι, λοιπόν, στον προκριματικό γύρο αποφάσισα να μιλήσω για το τι είναι Μηχανική μάθηση και στον τελικό γύρο του διαγωνισμού έκανα ένα rap battle φυσικής! Χάρη σε αυτόν τον διαγωνισμό δεν κατάφερα απλά να κερδίσω δυο βραβεία, το βραβείο του κοινού και της δεύτερης θέσης. Κατάφερα να εξωτερικεύσω την αγάπη μου για την επιστήμη, να ξεπεράσω φόβους και ανασφάλειες, και να γνωρίσω υπέροχους ανθρώπους. Χάρη στο Famelab συμμετείχα σε δωρεάν εκπαιδεύσεις γύρω από την επιστήμη και την παρουσίασή της, και μου έγινε πρόταση να ενταχθώ σε μια ομάδα που κάνει stand-up comedy με επιστημονικό περιεχόμενο. Πραγματικά χαίρομαι πολύ που πατάω πάντα “accept cookies”. Μπορεί να μην τρώγονται, αλλά είναι όντως χρήσιμα!»

Βάσια Αλετρά, Βιολόγος MSc

«Το 2019 έλαβα μέρος στον διαγωνισμό Famelab και ήταν μια εμπειρία που μου άλλαξε τη ζωή! Το Famelab είναι ένας από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς επικοινωνίας της επιστήμης όπου νέοι επιστήμονες καλούνται να εξηγήσουν ένα επιστημονικό θέμα με διασκεδαστικό και κατανοητό τρόπο μέσα σε μόνο 3 λεπτά. Ήταν Μάρτιος του 2019 όταν έλαβα μέρος στον προκριματικό της Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντας τα δικά μου 3 λεπτά. Η παρουσίαση μου φάνηκε να κερδίζει την προσοχή της επιτροπής με αποτέλεσμα να κερδίσω το εισιτήριο για τον μεγάλο τελικό. Έτσι λοιπόν, ταξίδεψα στην Αθήνα παρέα με τον Οδυσσέα, έναν χαρισματικό ομιλητή, ο οποίος είχε επίσης προκριθεί στον τελικό.  Εκεί είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους υπόλοιπους φιναλίστ, μια ομάδα νέων επιστημόνων με φιλοδοξίες και εξαιρετικές επικοινωνιακές δεξιότητες, και να παρακολουθήσουμε ένα διήμερο σεμινάριο επικοινωνίας της επιστήμης με προσφορά του British Council. Ο τελικός πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2019 στην Τεχνόπολη στα πλαίσια του Athens Science Festival. Ανέβηκα στη σκηνή του Famelab και παρουσίασα σε 3 λεπτά το πάθος μου για την οικολογία και συγκεκριμένα τις αναπαραγωγικές τεχνικές ενός τροπικού πτηνού της Αυστραλίας καθώς και το πάθος μου για τον έρωτα καθώς μοιράστηκα με το κοινό μια προσωπική ιστορία. Τελικά κατάφερα να κερδίσω το βραβείο της 3^ης θέσης. Αυτά που κέρδισα όμως στην πραγματικότητα ήταν πολλά περισσότερα. Γνώρισα ανθρώπους από το πρόγραμμα, οι οποίοι μας εμπνεουν και μας στηρίζουν μέχρι και σήμερα, ενώ δε σταματούν να μας προσφέρουν ευκαιρίες εξέλιξης. Γνώρισα την Ανδριάνα, φιναλίστ του 2019, με την οποία ανακαλύψαμε μαζί την γυναικεία ενδυνάμωση στην επιστήμη αλλά και τον Τάσο, νικητή του 2020 με τον οποίο οραματιζόμαστε να μοιραστούμε μια μέρα τη σκηνή μαζί! Το πολυτιμότερο δώρο που κερδίζει κανείς με τη συμμετοχή του στο Famelab είναι για μένα ότι γίνεται μέλος του δικτύου famelabbers. Η συμβουλή μου προς όσους έκαναν αίτηση για το φετινό διαγωνισμό είναι η εξής: “Ανεβείτε στην ψηφιακή σκηνή του Famelab και παρουσιάστε με αυτοπεποίθηση ένα επιστημονικό θέμα που σας παθιάζει. Και αφήστε τον μαγικό κόσμο του Famelab να σας συνεπάρει!”»

Ανδριάνα Θεοχάρη, φοιτήτρια βιοϊατρικών επιστημών

«Ο στόχος του διαγωνισμού, Famelab είναι να προσφέρει εκπαιδευτικές ευκαιρίες και δυνατές εμπειρίες σε νέους ερευνητές και επιστήμονες. Και πραγματικά αυτό κάνει! Η δική μου εμπειρία όμως από το 2019 δεν έχει σταματήσει εκεί. Το British Council έχει κάνει τον διαγωνισμό να μετατρέπεται σε community. Μια κοινότητα νέων επιστημόνων που μεγαλώνει κάθε χρόνο, που γίνονται φίλοι και συμμετέχουν σε διάφορα άλλα προγράμματα- ο Βαγγέλης έχει το χάρισμα να σου προτείνει πράγματα που σου ταιριάζουν απόλυτα και το κάνει συστηματικά, ενδιαφέρεται! Η κοινότητα του Famelab, με βρίσκει να θαυμάζω και να εμπνέομαι από την πρόοδο των φίλων μου στο επιστημονικό πεδίο. Κάποιους από αυτούς δεν τους έχω γνωρίσει δια ζώσης, αλλά είμαστε famelabbers και αυτό έχει δημιουργήσει ένα διαφορετικό δεσμό μεταξύ μας. Η στιγμή που θυμάμαι πιο έντονα είναι από τον τελικό του Famelab to 2019 στο ASF, όπου πριν αρχίσει είχα ένα ατύχημα με το ρομποτικό αμαξίδιο μου και δεν λειτουργούσε. Ήμουν τόσο πανικοβλημένη και μέχρι να έρθει η σειρά μου προσπαθούσα να το διορθώσω. Θυμάμαι την Μαρία που κρατούσε τον χρόνο των 3 λεπτών κάθε διαγωνιζόμενου και ταυτόχρονα να μου φωτίζει με τον φακό του κινητού της. Θυμάμαι και την Βάσια (συν διαγωνιζόμενες)  που με κοιτούσε έντονα και μου έλεγε συνεχώς πως θα το καταφέρουμε μαζί! Τελικά, ανεβήκαμε μαζί στη σκηνή, με τη Βάσια να κάνει η ίδια τις κινήσεις που επρεπε να κάνει το αμαξίδιο μου.Εντελώς αυθόρμητα, χωρίς πρόβες, με γυναικεία αλληλεγγύη και σεβασμό. Τελικά αυτό το ατύχημα και ο διαγωνισμός του Famelab μου δίδαξαν τον ανθρωπισμό που πρώτα από όλα πρεσβεύει η επιστήμη και μου χάρισε δυνατές φιλίες!»

Μερόπη Καρακιουλάκη, υποψήφια διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ

«Το Famelab αποτέλεσε αδιαμφισβήτητα ένα πολύ μεγάλο σχολείο για μένα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που σηκώθηκα να μιλήσω μπροστά σε κοινό, σε ένα διαγωνισμό επιχειρηματολογίας στο σχολείο: η καρδιά μου χτυπούσε δυνατά, τα πόδια μου έτρεμαν, έχανα τα λόγια μου και τον ειρμό της σκέψης μου… «Δεν έχω ταλέντο εγώ στις ομιλίες», είπα στον εαυτό μου. «Τέτοιο άγχος δεν θέλω να ξαναπεράσω ποτέ στη ζωή μου.» Αργότερα, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Βιολογικό, είχα κατενθουσιαστεί με το μάθημα της Εξέλιξης. Είχα επιτέλους καταλάβει πώς δημιουργήθηκε η ζωή και τα είδη στον πλανήτη και έπρεπε οπωσδήποτε να το μοιραστώ με κάποιον! Μου ήταν όμως δύσκολο να εξηγήσω όλη αυτή την σύνθετη διαδικασία στους φίλους μου που δεν ήταν Βιολόγοι. Αυτό που σε εμένα προκαλούσε τόσο δέος, τους άφηνε παντελώς ασυγκίνητους, πολύ απλά γιατί δεν μπορούσα να τους το εξηγήσω με το σωστό τρόπο. Εκείνη την περίοδο έλαβα ένα email για ένα διαγωνισμό Επικοινωνίας της Επιστήμης, το Famelab. Δεν ήξερα καν τί σημαίνει «Επικοινωνία της Επιστήμης», αλλά θεώρησα μεγάλη πρόκληση για τον εαυτό μου να σταθώ μπροστά στο κοινό και στους κριτές και να προσπαθήσω μέσα σε 3 λεπτά να τους εξηγήσω με απλά λόγια την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους! Έτσι έγινε λοιπόν και το ταξίδι μου στο Famelab ξεκίνησε. Χωρίς καν να το καταλάβω βρέθηκα να συμμετέχω στους τελικούς της Ελλάδας το 2015 και το 2016. Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία και μετά από 2 Μasterclass Επικοινωνίας της Επιστήμης που οργάνωσε για εμάς το British Council, κατάλαβα πως το να μπορείς να μιλάς με άνεση μπροστά σε κοινό δεν απαιτεί κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, παρά μόνο συνεχή προσπάθεια και έκθεση. Κάθε φορά που έδινα μια ομιλία βελτιωνόμουν. Το άγχος πάντα υπήρχε και θα υπάρχει, αλλά υπάρχει και η δυνατότητα να μάθεις να το διαχειρίζεσαι. Έμαθα τόσα πολλά για το πώς να στέκομαι, πώς να χρησιμοποιώ τη φωνή μου, τις εκφράσεις μου, πώς να φτιάχνω μια ιστορία και πώς να επικοινωνώ την επιστήμη μου. Ανακάλυψα πως το να είσαι καλός επιστήμονας δεν σημαίνει μόνο να διαβάζεις και να κάνεις έρευνα, αλλά να μπορείς να μοιράζεσαι τις γνώσεις, τις ανακαλύψεις και τη μαγεία του αντικειμένου σου με όλο τον κόσμο. Να βλέπεις τη λάμψη στα μάτια του κοινού σου, όταν επιτέλους καταλάβουν το σύνθετο φαινόμενο που τους εξηγείς. Δεν κέρδισα ποτέ το Famelab. Κέρδισα όμως πολλά παραπάνω: μετά το Famelab και μέσω της συνεργασίας μου με το British Council συμμετείχα με διάφορες παρουσιάσεις στα Science Festival της Θεσσαλονίκης, της Αθήνας, των Ιωαννίνων, στο Hall of Famelab στο Λονδίνο, στο πρόγραμμα SchoolLab για τρία συνεχόμενα χρόνια σε διάφορες πόλεις της Γαλλίας, κέρδισα το Science Slam Basel στην Ελβετία, δοκίμασα ακόμα και τις ικανότητές μου στο stand-up comedy και έγινα μέλος της ομάδας των Science Reactors. Και φυσικά το ταξίδι μου στο Famelab ακόμα συνεχίζεται, καθώς τα τελευταία 3 χρόνια έχω γίνει μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού στη Θεσσαλονίκη. Αν μπορούσα να συμβουλέψω κάπως έναν νέο στο χώρο της Επικοινωνίας της Επιστήμης, θα του έλεγα πως αν κάνει την παρουσίασή του με όρεξη, πάθος και αγάπη, σίγουρα αυτό θα το μεταδώσει στο κοινό του και θα ανταμειφθεί. Και να μην ξεχνάει πώς στην αρχή είναι δύσκολο για όλους, όμως όσο πιο πολλές φορές εκτεθεί μπροστά σε ένα κοινό, τόσο καλύτερος ομιλητής θα γίνει στο τέλος.»

*Για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα, μπορούν να απευθυνθούν στο https://www.britishcouncil.gr/famelab