15 χρόνια YouTube: Πώς άλλαξε τη ζωή μας

Θα μπορούσαν τα αρχικά του να σηματοδοτήσουν μια ολόκληρη εποχή. Προ και μετά YT. Στις 14 Φεβρουαρίου του 2005, το YouTube, ο ιστότοπος που επιτρέπει κοινοποίηση, αποθήκευση, αναζήτηση και αναπαραγωγή ψηφιακών βίντεο και ψηφιακών ταινιών, ενεργοποιείται από τον designer Τσαντ Χάρλεϊ, και τους προγραμματιστές Στιβ Τσεν και Τζουντ Καρίμ, πρώην υπαλλήλους της PayPal που ήθελαν να κοιτάξουν μπροστά και τα κατάφεραν με την επένδυση 11,5 εκατομμυρίων δολαρίων της Sequoia Capital, που στήριξε το εγχείρημα από το Νοέμβριο του 2005 έως τον Απρίλιο του 2006.

Σίγουρα δεν θα μπορούσαν να δουν ότι χρόνια αργότερα θα έχουν περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια επισκέπτες κάθε μήνα και αναπαραγωγές βίντεο που ξεπερνούν συνολικά το ένα δισεκατομμύριο ωρών ημερησίως.

Τα κεντρικά γραφεία του YouTube βρίσκονταν πάνω από μια πιτσαρία κι ένα ιαπωνικό ρεστοράν στο Σαν Μάτε, στην Καλιφόρνια. Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 2006, το YouTube θα εξαγοραστεί από την Google με ανταλλαγή μετοχών αξίας 1,65 δισεκατομμυρίων δολαρίων και το Νοέμβριο του 2006 θα ανακηρυχθεί «Η Εφεύρεση της Χρονιάς» από το περιοδικό Time. Ώρα για μετακόμιση στο Σαν Μπρούνο. 

Οι ιστορίες πίσω από την ιδέα

Ένα στόρι που διαδόθηκε στα μίντια για την ανάπτυξη της ιδέας, θέλει τον Τσαντ Χάρλεϊ και τον Στιβ Τσεν να το ψάχνουν μετά το πρόβλημά τους να μοιραστούν το βίντεο από έναν πυροβολισμό που συνέβη σε πάρτι στο διαμέρισμα του δεύτερου στο Σαν Φρανσίσκο. Οι δυο τους είχαν δηλώσει πως η αρχική ιδέα γύρω από την υλοποίηση του YouTube όφειλε πολλά σε μια έκδοση βίντεο από μια online dating υπηρεσία, αντλώντας έμπνευση από την ιστοσελίδα Hot or Not. Η εκδοχή του Τζουντ Καρίμ δεν περιλαμβάνει σφαίρες αλλά το πάρτι σκέτο, το στήθος της Τζάνετ Τσάκσον που βρέθηκε εκτεθειμένο σε ζωντανή εμφάνισή της το 2004 και το τσουνάμι που έπληξε τον Ινδικό Ωκεανό.  

Το πρώτο βίντεο

Το πρώτο βίντεο από το YouTube, με τίτλο «Me at the zoo», αναρτήθηκε στις 23 Απριλίου του 2005 και δείχνει τον συνιδρυτή Τζουντ Καρίμ στο Diego Zoo San.

Επάγγελμα YouTuber

Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία Adobe Flash Video για να εμφανίζει το περιεχόμενο που οι χρήστες δημιουργούσαν, το YouTube πολύ γρήγορα έγινε ο ιδανικός ιστότοπος για δεις τρέιλερ και κλιπ ταινιών, τηλεοπτικά αποσπάσματα, βίντεο μουσικής και «ερασιτεχνικό» περιεχόμενο. Η δυνατότητα εμφάνισης των προβολών σε κάθε βίντεο υπήρξε καθοριστική για την κεφαλαιοποίηση της δημοφιλίας. Μια κάμερα και πολλή θέληση για δημοσιότητα ήταν αρκετά για μια μπάντα ώστε να αντιπαραβάλλει τα τραγούδια της απέναντι στα επαγγελματικά βίντεο κλιπ που πρόβαλαν τα μουσικά κανάλια των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων.  Ένας τύπος της διπλανής πόρτας που είχε απωθημένο να μοιραστεί τη συνταγή του για το τέλειο μπέργκερ θα μπορούσε να ξεπεράσει τον «μάγειρα» των πρωινών εκπομπών στην τηλεόραση. Μια παρέα να μοιραστεί τα αστεία της με εκατομμύρια ακόμα ανθρώπους. Ο εύχρηστος τρόπος να γίνει ο καθένας μέρος του YouTube έβαλε την πλατφόρμα στην ζωή του καθενός μας. Ήθελες να δεις Late Night Shows στην Αμερική αλλά δεν προλάβαινες ή δεν μπορούσες γιατί δεν είχες συνδρομητική τηλεόραση. Μπορούσες να το βρεις στο YouTube την επόμενη μέρα. Σε απασχολούσε να ψάξεις τρόπους για να γίνεις πιο όμορφη; Θα έβρισκες τα μυστικά στο YouTube. Ήθελες να δεις τι έγινε σε μια συναυλία που δεν ήσουν; YouTube. Είχες την περιέργεια να δεις πόσο χαριτωμένο είναι το σκυλάκι ενός άγνωστου; YouTube. Να δεις πώς διάολο περνάς στην επόμενη πίστα του Call Of Duty; YouTube. Να διαλογιστείς στο σαλόνι σου σαν γιόγκι; YouTube.

YouTube, YouTube, YouTube. Από τις viral εκπομπές των Τζίμι Φάλον, Τζίμι Κίμελ, Στίβεν Κολμπέρτ, Σεθ Μέγιερς, Τζον Όλιβερ, Τζέιμς Κόρντεν και Σαμάνθα Μπι, που ανέπτυσσαν περιεχόμενο με στόχο να «κάνει τον γύρο του διαδικτύου», οι παραδοσιακοί τηλεστάρ είδαν τα νούμερά τους να πέφτουν και άρχισαν να γίνονται μεγαλύτερα νούμερα για να τα αυξήσουν. Τα #Challenges των επωνύμων και τα DIY βίντεο αγνώστων που θα γίνονταν πασίγνωστα σε λίγες ώρες έγιναν η επόμενη επιλογή των θεατών που άφηναν το τηλεκοντρόλ και έπιαναν το ποντίκι. Influencers, vloggers, creators, έγιναν τα next big thing επαγγέλματα σε έναν κόσμο που άλλαξε περισσότερο από όσο θα περίμενε. Σε έναν κόσμο όπου για κάθε ωραία Ελένη εμφανιζόταν ένας Τζόρνταν Πιλ με το δικό του σόου και κάθε νεόκοπο συντάκτη εκπομπής στα γραφεία ενός σταθμού αντιστοιχούσε ένας weirdo με πρωτότυπες ιδέες. Πρίγκιπες, υποψήφιοι ηγέτες και σελέμπριτι άλλαζαν θέσεις στις τάσεις με υπαλλήλους που έβγαζαν γούστα στο σπίτι μετά από μια ακόμα μέρα στη δουλειά, άνεργους κι άεργους που έβρισκαν διέξοδο στα αδιέξοδά τους. 

Πώς το YouTube κέρδισε την τηλεόραση

H μετάδοση των debates για τις προεδρικές εκλογές, το 2007, στις ΗΠΑ από το YouTube και το CNN, και η συμφωνία έναν χρόνο αργότερα με τις MGM, Lionsgate, και CBS να αναπαράγονται ολόκληρες ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές έκανε refresh στο τοπίο των talk shows και του κινηματογράφου. Δεν υπήρχε καν λόγος να βάλεις τα παπούτσια σου για να πας στο DVD της γειτονιάς σου.

Στην πραγματικότητα βέβαια δεν ήταν το YouTube ως εταιρία η δύναμη που μετασχημάτισε τον τρόπο που βλέπουμε οτιδήποτε αλλάζοντας τις τάσεις και τους κανόνες της τηλεόρασης αλλά οι ανεξάρτητοι δημιουργοί. Οι anybodies με τις κάμερες που έγιναν πολύ σημαντικοί. Οι Gen Z και Gen Alpha που αδιαφορούσαν για τις μουχλιασμένες τηλεκριτικές όταν μπορούσαν να πατήσουν ένα like ή ένα dislike και να πάρουν το παιχνίδι στα χέρια τους. Η ανταλλαγή σχολίων, η αλληλεπίδραση που έφερε ο διαμοιρασμός και ο μετασχηματισμός της slang γλώσσας στα σχόλια με καμένες ατάκες έχτισαν μια κοινότητα στην οποία δεν χρειαζόταν να ξέρεις κάποιον καναλάρχη. Γινόσουν εσύ ένας ακόμα και φρόντιζες για τον εαυτό σου, περνώντας όχι από το λογιστήριο αλλά από το όριo προβολών για να εισπράξεις. 

Καθώς οι YouTubers έγιναν οι νέοι πρωταγωνιστές στην κοινωνία του θεάματος, οι εταιρίες που ήθελαν να συνεργαστούν μαζί τους πληθαίναν. Ποιος ο λόγος να διαφημίσει ένας αναγνωρίσιμος ηθοποιός το γιαούρτι σου, όταν μπορούσε να το κάνει ένας τύπος που λέει ανέκδοτα περνώντας με «όμορφο» τρόπο το προϊόν στην εκπομπή του; Από τα Taco Bell μέχρι start ups, τα βίντεο του YouTube έγιναν ένας διαφημιστικός τόπος, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προβολή τους, με τα εκτιμώμενα έσοδα που δημιουργεί η πλατφόρμα να εκτιμώνται σε 25 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και τα κέρδη της σε 34. Εάν το 2010 τα περισσότερα βίντεο είχαν μέση διάρκεια τα τρία λεπτά, σήμερα αυτή πλησιάζει τα τριάντα, προσιδιάζοντας σε μια κανονική τηλεοπτική εκπομπή. Πάντα υπάρχει ανάγκη για περισσότερο χρόνο, όταν υπάρχει ανάγκη για περισσότερη διαφήμιση.

Βρίσκεστε σε ζωντανή σύνδεση

Τα πρώτα πειράματα του YouTube με ζωντανή ροή ήταν η συναυλία των U2 το 2009 και η συνέντευξη του Μπαράκ Ομπάμα τον Φεβρουάριο του 2010. Η έλευση του YouTube Live για την εκπομπή εκδηλώσεων σε πραγματικό χρόνο έγινε μια νέα πραγματικότητα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο. Τον Οκτώβριο του 2012 περισσότεροι από 8 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν το άλμα του αλεξιπτωτιστή Φέλιξ Μπάουμγκάρτνερ. Το YouTube δεν άλλαξε μόνο τον κόσμο της ψυχαγωγίας. Άλλαξε τον κόσμο που ζούμε και τον τρόπο που επικοινωνούμε.  

Η κατάχρηση δεν θα μπορούσε να λείψει. Βίντεο αυτοκτονίας, δολοφονικές επιθέσεις, περιεχόμενο παιδικής πορνογραφίας, βρήκαν χώρο στην πλατφόρμα η οποία έχει δεχθεί κριτική. «Ξέρω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Φτάνουμε σε σημείο όπου έχουμε λύσει πολλά από αυτά τα προβλήματα και έχω την αίσθηση ότι έχουμε σημειώσει ήδη μεγάλη πρόοδο» υποστήριξε η CEO του τεχνολογικού κολοσσού Σούζαν Βουτζίσκι.

Ο έφηβος που γέρασε;

Όπου υπάρχει χρήμα, υπάρχουν άνθρωποι, κι όπου υπάρχουν άνθρωποι υπάρχουν προβλήματα. Η διαρκώς αυξανόμενη ομοιότητα του YouTube με την παραδοσιακή τηλεόραση είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τον αρχικό, ελευθεριακό του, χαρακτήρα. Έτσι για κάθε φιλόδοξο δημιουργό που θέλει να γίνει γνωστός στο YouTube θα πρέπει να υπάρχει ένα αρκετά «ασφαλές» περιεχόμενο το οποίο θα εγκρίνει ο μεγάλος χορηγός και μια σειρά επαγγελματιών που θα διαπραγματευτούν το τίμημα της επιτυχίας. Τεχνικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι μάρκετινγκ, λογιστές, στιλίστες, μια βαρετή μικρογραφία ενός συμβατικού τηλεοπτικού μοντέλου.

Η επιρροή του YouTube υπήρξε τέτοια που έδωσε τη δυνατότητα σε ανθρώπους και κοινότητες που δεν είχαν πρόσβαση σε τηλεοπτικές εκπομπές να μιλήσουν για τα προβλήματά τους, εκδημοκρατίζοντας τη δημόσια σφαίρα, ακόμα κι αν σε αυτή συμμετείχαν συνωμοσιολόγοι και ψεκασμένοι.

Όταν το YouTube ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από δεκαπέντε χρόνια, πολλοί άνθρωποι δεν ήταν σίγουροι για το τι θα το κάνουν. Μπορεί κανείς να φορτώσει ένα βίντεο σε αυτήν την υπηρεσία; Με ποιον τρόπο; Θα έχει αποτέλεσμα; Υπάρχει λόγος να δεις αυτή την προχειροφτιαγμένη βλακεία; Γιατί να θέλεις να ακούσεις τι λέει ένας πιτσιρικάς με ακμή κλειδωμένος στο δωμάτιό του; Τελικά, το YouTube, όπως και τα υπόλοιπα social media, ήταν κάτι περισσότερο από αυτό που φαινόταν. Πώς θα είναι τα επόμενα χρόνια; Οι έφηβοι που πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη του μέσου κι ενηλικιώθηκαν με αυτό θα βρουν σίγουρα απαντήσεις μαζί με τη γενιά που μεγάλωσαν. To μέλλον μεταφορτώνεται.