Πού θα οδηγήσει τους ανθρώπους η απόλυτη ψηφιοποίηση των εαυτών και των προτιμήσεών τους;
Η απόλυτη ψηφιοποίηση του εαυτού και των προτιμήσεων μας έχει μόλις αρχίσει. Σε 50 χρόνια από σήμερα η ποσότητα των δεδομένων που θα συλλέγονται για εμάς θα είναι πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερη από σήμερα. Όλοι μας θα αφήνουμε ένα ολοκληρωμένο, υψηλής ακρίβειας, πλούσιο σε πληροφορίες ψηφιακό ίχνος σε όποια ενέργεια και να κάνουμε. Καθώς το κόστος προσθήκης στα αντικείμενα ψηφιακών τσιπ και αισθητήρων θα πέφτει, οι μηχανές του καφέ, τα ρούχα, τα βιβλία, οι βιτρίνες, τα φανάρια τα ψυγεία ακόμα και οι εκφράσεις του προσώπου μας θα δημιουργούν άπειρα σημεία δεδομένων. Ένας 70χρονος σε 50 χρόνια θα έχει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του διαθέσιμο σε ψηφιακά δεδομένα.
Πολύ πιο ισχυροί υπολογιστές από ό,τι έχουμε τώρα θα ψαχουλεύουν μέσα σε αυτό τον ωκεανό πληροφορίας. Αν και ο ρυθμός βελτίωσης των υπολογιστών που προβλέπει ο νόμος του Moore (που μας λέει ότι η υπολογιστική ισχύς διπλασιάζεται κάθε δύο χρόνια) έχει επιβραδυνθεί τελευταία είναι σίγουρο ότι οι μελλοντικοί υπολογιστές θα είναι αρκετά πιο ισχυροί και φθηνότεροι από τους δικούς μας. Πολύ περισσότερα δεδομένα και πολύ καλύτεροι υπολογιστές ισοδυναμούν με πολύ πιο εξελιγμένους τρόπους κατανόησης. Αυτοί θα περιλαμβάνουν την επισήμανση προτύπων - οι υπερυπολογιστές θα περιπλανώνται σε τεράστια πεδία τυχαίων πληροφοριών για να αντλήσουν περίεργους και ανησυχητικούς συσχετισμούς μεταξύ των δεδομένων που δημιουργούμε και του τι σας αρέσει. Αν σήμερα μας φαίνεται δύσκολο να καταλάβουμε γιατί ακριβώς μας προτείνεται ένα συγκεκριμένο βίντεο στο YouTube οι νέες συσχετίσεις θα έχουν ακόμη λιγότερο νόημα δημιουργώντας νέα ηθικά προβλήματα.
Η κινητήρια δύναμη πίσω από όλα αυτά είναι πολύ απλή αλλά πανίσχυρη: οι άνθρωποι πράττουν, νιώθουν, σκέφτονται και αγοράζουν πράγματα για λόγους που δεν καταλαβαίνουν. Κανείς δεν ξέρει τις συσχετίσεις που θα προκύψουν, αυτό που μετράει είναι ότι αυτοί οι συσχετισμοί υπάρχουν. Δεν θα υπάρχει απόλυτη αλήθεια, μόνο εισροές δεδομένων που θα διαμορφώνουν τις εκροές από έξυπνα συστήματα.
Τα αυτοματοποιημένα συστήματα θα κατασκευάζουν προφίλ για τους ανθρώπους με βάση τη συνολική συμπεριφορά τους και όχι επειδή έχουν δηλώσει ρητά τις προτιμήσεις τους. Τα παραδείγματα στην πράξη σήμερα τα βλέπουμε στις ψυχογραφικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται από τη γνωστή και μη εξαιρετέα Cambridge Analytica. Η εταιρεία βρήκε τους πιθανούς τύπους προσωπικότητας και διαχώρισε και δημιούργησε ένα προγνωστικό μοντέλο προσωπικότητας βασισμένο στα likes που κάνει κάποιος στο Facebook. Παρά τη μεγάλη δημοσιότητα του σκανδάλου, αυτό δεν λειτούργησε αλλά κάποια στιγμή θα το κάνει. Θα βρεθεί ένα σύνολο τεχνικών που θα εξάγει τα αισθήματα, τις επιθυμίες και τα θέλω μας χωρίς τη γνώση μας. Οι εκφράσεις του προσώπου μας σε συνδυασμό με τα δεδομένα που θα παράγονται από τα ρούχα μας και το ψυγείο μας θα αποκαλύπτουν τη ψυχολογική μας διάθεση και τις αγοραστικές μας προτιμήσεις.
H Amazon έχει μπει πολύ δυνατά σε αυτό τον αγώνα δρόμου. Με την ενσωμάτωση του λογισμικού της Alexa σε περισσότερες από 85.000 έξυπνες συσκευές, από τηλεοράσεις έως κουδούνια, η Amazon έχει δώσει στον εικονικό οικιακό της βοηθό γήπεδο να παίξει μπάλα. Η εταιρεία όμως δεν σταματάει εκεί, θέλει να της δώσει τη δυνατότητα να μη κάνει μόνο παθητικές αλλά και ενεργές αλληλεπιδράσεις. Αντί να περιμένει και να απαντά στα δικά μας αιτήματα, η Alexa θα μπορεί να προβλέψει τι θέλουμε και να μας το δίνει. Για παράδειγμα, αν ζητήσουμε κράτηση εισιτηρίων για το σινεμά, η Alexa θα μπορούσε να μας ρωτήσει εάν θέλουμε και κράτηση εστιατορίου ή να καλέσει ταξί. Αυτές οι νέες ικανότητες απαιτούν βέβαια η τεχνητή νοημοσύνη της Alexa να γίνει πολύ πιο εξελιγμένη συνδυάζοντας διάφορες πηγές δεδομένων και χρησιμοποιώντας εξελιγμένες μεθόδους μηχανικής μάθησης. Υπάρχει όμως και ελέφαντας στο δωμάτιο. Αυτές οι αλλαγές έχουν σημαντικές συνέπειες για την προστασία της ιδιωτικής μας ζωής. Στηρίζονται όλες στην υπόθεση ότι η Alexa θα μας ακολουθεί παντού και θα είναι η κύρια διεπαφή σε όλα όσα κάνουμε στη ζωή μας. Το θέλουμε; Και αν όχι, μπορούμε να το αποτρέψουμε;
Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Η Γραφειοκρατικοποίηση του Κόσμου στη Νεοφιλελεύθερη Εποχή» της Beatrice Hibou που κυκλοφορεί σε ελληνική μετάφραση από τις εκδόσεις Πλήθος (2024)
10°
