Οι χειρότερες τεχνολογίες του 21ου αιώνα

Είδαμε σε προηγούμενο άρθρο ότι το MIT ανέθεσε στον Μπιλ Γκέιτς να διαλέξει τις 10 πιο επαναστατικές τεχνολογίες του 21ου αιώνα που πιστεύει ότι θα αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο. Για να είναι δίκαιοι, αλλά και για το χαβαλέ, δημιούργησαν και τη λίστα με τις χειρότερες τεχνολογίες. Στην αρχή νόμιζαν ότι θα είναι εύκολο αλλά οι συντάκτες δυσκολεύτηκαν πολύ να συμφωνήσουν στο τι είναι αυτό που κάνει μια τεχνολογία αποτυχημένη. Οι τεχνολογίες μπορεί να είναι άσχημες γιατί δεν τα πάνε αρκετά καλά σε θεμιτούς στόχους αλλά και επειδή μπορεί να επιτυγχάνουν αθέμιτους. Οι πιο χρήσιμες τεχνολογίες μπορούν επίσης να είναι ταυτόχρονα και οι πιο επιβλαβείς - τα αυτοκίνητα είναι ζωτικής σημασίας για τον σύγχρονο κόσμο, αλλά πάνω από 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο σκοτώνονται παγκοσμίως σε τροχαία ατυχήματα. Και όταν καλοπροαίρετες τεχνολογίες αποτυγχάνουν, είναι επειδή είναι ριζικά λανθασμένος ο σχεδιασμός τους ή επειδή είναι μπροστά από την εποχή τους;

Για παράδειγμα το Segway που ο εφευρέτης του Dean Kamen το πλάσαρε ως τη συσκευή που θα μεταμόρφωνε τις πόλεις και τις μεταφορές. Αποδείχθηκε ότι είναι ένα ακριβό σκούτερ πάνω στο οποίο μοιάζεις λίγο ηλίθιος. Αντίστοιχη μανία υπήρξε και για τα hoverboards (τα πατίνια ισορροπίας) μέχρι να αρχίσουν να «σκάνε» οι μπαταρίες τους. Πλέον μικρότερα σκούτερ και ασφαλέστερα ηλεκτρικά skateboard γίνονται όλο και πιο δημοφιλή.

Αν τα Google Glass είχαν αναπτυχθεί από μια μικρότερη εταιρεία πιθανότατα δεν θα είχαμε ασχοληθεί τόσο πολύ μαζί τους. Αλλά η Google θα έπρεπε να τα σχεδιάσει καλύτερα, είναι λίγο ελιτίστικα και αυτός που τα φοράει μοιάζει πολύ επεμβατικός. Και πάλι όμως, όπως τα Segway και τα hoverboard, ήταν ένα αποτυχημένο προϊόν, όχι μια αποτυχημένη τεχνολογία. Τα γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας φαίνεται ότι βρίσκουν σιγά-σιγά το κοινό τους.

Κάποιες τεχνολογίες έχουν καλές προθέσεις αλλά δεν λύνουν πραγματικά προβλήματα και αντιθέτως δημιουργούν νέα. Πριν από τα συστήματα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, η διαδικασία καταμέτρησης των χάρτινων ψηφοδελτίων δεν άφηνε περιθώρια για λαθροχειρίες. Τώρα οι εκλογές είναι πιο ευάλωτες στους hackers. Ορισμένες εφευρέσεις προσπαθούν να δώσουν τεχνολογική λύση σε κάτι που είναι κοινωνικό ή πολιτικό πρόβλημα. Η ανισότητα στην πρόσβαση σε υπηρεσίες εκπαίδευσης είναι τεράστια μεταξύ ανεπτυγμένων και φτωχών χωρών. Οι φορητοί υπολογιστές, οι ταμπλέτες και τα έξυπνα τηλέφωνα έχουν πλημμυρίσει (και) τον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά οι ανισότητες παραμένουν.

Επιπλέον, πολλές φορές η χρήση της τεχνολογίας χωρίς κανόνες δεοντολογίας προκαλεί προβληματισμό. Οι τεχνικές επεξεργασίας των γονιδίων όπως το CRISPR μπορεί μία μέρα να θεραπεύσουν όλες τις ασθένειες, αλλά τώρα δεν γνωρίζουμε αν το CRISPR είναι ασφαλές για χρήση στον άνθρωπο. Για αυτό τα μωρά με χρήση CRISPR που γεννήθηκαν το 2018 μπήκαν σε αυτή τη λίστα. Άλλες φορές, είναι επειδή η τεχνολογία έχει ξεπεράσει τη ρύθμιση. Η διακίνηση προσωπικών δεδομένων, η κοινή χρήση τους και η επεξεργασία τους χωρίς έλεγχο και την επίγνωση των κατόχων τους έχει συμβάλει στην υπονόμευση της προσωπικής ελευθερίας και της ίδιας της δημοκρατίας. Ορισμένες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται με λάθος τρόπο. Μέχρι στιγμής, τα κρυπτονομίσματα μοιάζουν κυρίως σαν ένας τρόπος για μια χούφτα κερδοσκόπων να γίνουν πλούσιοι εις βάρος των άλλων. Αλλά η τεχνολογία που τα στηρίζει, το blockchain, θα μπορούσε να μεταμορφώσει και να απογειώσει πολλούς τομείς.

Υπάρχουν και μερικές εφευρέσεις που όλοι θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε ότι δεν θα έχουν κανένα φανερό όφελος. Οι πλαστικές κάψουλες του καφέ μας γλιτώνουν μισό λεπτό κάθε πρωί, αλλά παράγουν τόνους αποβλήτων που είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν. Και τέλος για τα selfie sticks δεν χρειάζεται να πει κανείς τίποτα.

Με πληροφορίες από technologyreview.com