Αν κάθε παιχνίδι ξεκινάει με μια βασική φιλοσοφία ως προς το τι θέλει να μεταδώσει στον παίκτη, τότε στο Metro Exodus αυτή συμπυκνώνεται σε μια λέξη: φθορά. Η προσωπίδα απ’ το κράνος σου θα ραγίσει από μια αδέσποτη σφαίρα, αναγκάζοντάς σε να την μπαλώσεις πρόχειρα για να μην εισχωρήσει τοξικό αέριο. Το όπλο σου θα πάθει εμπλοκή τη στιγμή που μια ομάδα επιδρομέων περικυκλώνει τη μισογκρεμισμένη παράγκα όπου έχεις καταφύγει, αφήνοντας σε να προσπαθείς να το επιδιορθώσεις απεγνωσμένα καθώς τα βήματά τους πλησιάζουν προς την είσοδο. Ο φακός σου, δευτερόλεπτα αφού σου έχει αποκαλύψει τις σκιές μια αγέλης από μεταλλαγμένα τετράποδα που καραδοκούν πέρα απ’ την επόμενη γωνία ενός συμπλέγματος υπονόμων, θα μείνει από μπαταρία αφήνοντάς σε στο σκοτάδι. Κάθε τι στη μεταπυρηνική Ρωσία που διασχίζουμε στην τρίτη συνέχεια της δημοφιλούς σειράς είναι στο έλεος της εντροπίας, το βομβαρδισμένο από ραδιενέργεια τοπίο έξω απ’ την οχυρωμένη Μόσχα, ο εξοπλισμός σου, που θα σε σώσει προτού σε προδώσει, ακόμα και οι άνθρωποί που θα βρεθούν στο δρόμο σου, φίλοι και εχθροί.
Βασισμένη στα μυθιστορήματα του Dmitry Glukhovsky η σειρά της 4Α Games ακολουθεί τις προσπάθειες του Artyom ενός ικανού, πεισματάρη και (πλην των ημερολογιακού τύπου αφηγήσεών στα cutscenes μεταξύ κεφαλαίων) λιγομίλητου στρατιώτη να βοηθήσει την κοινότητα που έχει ταμπουρωθεί στις σήραγγες του μοσχοβίτικου μετρό. Ένας καταστροφικός πόλεμος έχει ισοπεδώσει την πρωτεύουσα, το σύστημα τηλεπικοινωνιών είναι ανενεργό και η αχανής ρωσική στέπα φιλοξενεί πλέον μόνο όντα παραμορφωμένα από την ακτινοβολία, τόσο ώστε να θυμίζουν περισσότερο δαίμονες παρά ανθρώπους. Ή, τουλάχιστον, έτσι πιστεύαμε για τους δύο πρώτους τίτλους της σειράς. Όταν μια σειρά από ατυχή γεγονότα, που ξεκινούν με την εμμονή του Artyom ν’ αποδείξει ότι έλαβε κάποιου είδους εκπομπή εκτός Μόσχας, μας αναγκάσουν να δραπετεύσουμε κυνηγημένοι πέρα απ’ τα όρια της πόλης, θα συνειδητοποιήσουμε πως η πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με όσα φανταζόμασταν. Αντιστοίχως, το Metro Exodus είναι πολύ διαφορετικό και σαφέστατα πιο ενδιαφέρον παιχνίδι από τους δύο προκατόχους του.
Σα να το κάνει επίτηδες, για να υπογραμμίσει την αλλαγή κατεύθυνσης, η 4A Games μας πετάει σε μια εισαγωγή βγαλμένη απ’ τις χειρότερες στιγμές της σειράς. Διάδρομοι, σκοτάδι, ενέδρα, πυροβολισμοί. Χασμουρητό. Τα Metro πάντα φιλοδοξούσαν να πιάσουν κάτι απ’ την κινηματογραφικότητα του Half-Life 2 αλλά ποτέ δεν το κατάφεραν και η πρώτη επαφή με το Exodus είναι γραμμική σε βαθμό ακαμψίας, συμβατική τόσο που να αισθάνεσαι ότι έχεις ξαναπρωταγωνιστήσει στο ίδιο έργο δεκάδες φορές, με μια λέξη βαρετή. Και ξαφνικά, τη στιγμή που ο Artyom και οι συμπολεμιστές του απ’ το Spartan Order, αποφασίζουν να κλέψουν την αμαξοστοιχία που θα ονομάσουν Aurora και (σε μια παρατεταμένη σκηνή που θυμίζει κάτι απ’ το Runaway Train του Konchalovsky) να ξεκινήσουν ένα ταξίδι ως την άλλη άκρη της χώρας, όλα αλλάζουν. Το παιχνίδι αποκτά φως.
Η σημαντικότερη διαφοροποίηση του Metro Exodus σε σχέση με τους προηγούμενους τίτλους της σειράς έχει να κάνει με τη δομή του. Ενώ έχει διατηρηθεί ο βασικός διαδραστικός άξονας που αμφιταλαντεύεται μεταξύ stealth και μάχης, η γραμμικότητα τους έχει αντικατασταθεί από μια αλληλουχία υβριδικών ανοιχτών κόσμων. Όπως και στο πρόσφατο God of War έτσι κι εδώ, η φιλοσοφία που θέλει το open-world design να εμπνέεται από τους ατελείωτους, άψυχους χάρτες του Assassin's Creed απορρίπτεται προς χάριν πιο συμμαζεμένων εκτάσεων το περιορισμένο μέγεθος τον οποίων ευνοεί τη λεπτοδουλειά. Οι περιοχές που θα επισκεφθούμε στο Metro Exodus (και οι οποίες αντιστοιχούν στις τέσσερις εποχές του χρόνου) μυρίζουν ιστορία, κρύβουν μικροαφηγήσεις. Μπορείς να διαβάσεις το παρελθόν κάθε μισογκρεμισμένης γέφυρας, κάθε εγκαταλειμμένου φυλακίου, κάθε σπηλιάς που κάποιος πρόχειρα στόλισε με δυο εικονίσματα, ένα σαμοβάρι και τις κηλίδες απ’ το αίμα του καθώς σερνόταν προς άγνωστη κατεύθυνση. Αποτελούν μέρος ενός κόσμου ζωντανού που θες να εξερευνήσεις και που, σε αντίθεση με άλλους open-world τίτλους όπου επιστρέφεις σε κάθε τοποθεσία ξανά και ξανά, όταν ανέβεις στο τρένο για να την αφήσεις οριστικά πίσω σου, θα μείνεις με την μελαγχολία για όλα τα μυστικά της που δεν ανακάλυψες.
Την γλυκόπικρη αυτή αίσθηση ενισχύουν και οι εκπληκτικές εικόνες που σου προσφέρει κάθε μια από τις στάσεις που θα κάνει η Aurora. Οι τάφοι στο προαύλιο μιας παλιάς εκκλησίας τυλιγμένης απ’ την πρωινή ομίχλη, ένας οικισμός από ξύλινα δεντρόσπιτα ενωμένα με ετοιμόρροπες γέφυρες πάνω από ένα δάσος η κυριαρχία του οποίου έχει παραδοθεί σε λύκους και αρκούδες, οι σκουριασμένοι σκελετοί από πλοία σε μια έρημο που κάποτε ήταν λιμνοθάλασσα. Κάθε περιοχή του παιχνιδιού, έντονα διαφοροποιημένη απ’ τις υπόλοιπες, καταφέρνει να συνδυάζει φοβερή συνοχή με μια εντυπωσιακή ποικιλία οπτικού θεάματος. Και σε κάθε περιοχή, αντίθετα με όσα εξακολουθούν να πιστεύουν οι αυτόβουλα εγκλωβισμένοι στα ερείπια της Μόσχας, επιβιώνει και η ανθρωπότητα ακόμα κι αν, υπό ακραίες συνθήκες, καταφεύγει συχνά σε ακραίες μορφές οργάνωσης, σε νεοφεουδαλιστικές ιεραρχίες και τεχνοφοβικές δεισιδαιμονίες. Η ιστορία του Metro Exodus είναι αυτή των συναντήσεων, των συνεργασιών και, κυρίως των συγκρούσεών μας μ’ αυτές τις ομάδες στην οδύσσεια του Artyom και της παρέας του για έναν τόπο που θα γίνει το σπίτι τους.
Σιγά-σιγά, όσο γνωρίζεις τους συνοδοιπόρους σου συνειδητοποιείς ότι εκεί βρίσκεται η ψυχή του Metro Exodus, όχι στους σιωπηλούς ηρωισμούς του πρωταγωνιστή σου αλλά στην έννοια της ομάδας, όσο αλλάζει και εξελίσσεται στη διάρκεια του ταξιδιού της Aurora. Νέα μέλη θα προστεθούν, άλλοι θ’ αποχωρήσουν. Θα παίξεις κιθάρα στο γλέντι ενός απρόσμενου γάμου και θα κάνεις τσιγάρο θρηνώντας πεσμένους συντρόφους. Οι στιγμές αυτές, στα διαλείμματα της παραδοσιακής δράσης, είναι που θα δώσουν νόημα στις εκρήξεις, τους πυροβολισμούς, το αγχωτικό κυνήγι για προμήθειες ώστε να μην ξεμείνεις από σφαίρες, ώστε να έχεις ακόμα ένα κουτί για πρώτες βοήθειες στην καβάτζα.
Και υπό το πρίσμα αυτό πρέπει να ερμηνευτούν και όλοι οι πολύπλοκοι τρόποι που βρίσκει η 4A Games για να σε ταλαιπωρεί, η εμμονή του παιχνιδιού της με την φθορά. Οι δυσκολίες επιβίωσης την επόμενη μέρα μιας πυρηνικής καταστροφής δεν περιορίζονται στους προφανείς κινδύνους, αυτούς που προκύπτουν ως απόρροια κοινωνικής κατάρρευσης και ανατροπής φυσικών ισορροπιών. Ίσως γι’ αυτό το Metro Exodus καταφέρνει, παρά τους αδιάφορους διαλόγους και το μέτριο voice acting να δημιουργήσει τον πειστικότερο, πιο συναισθηματικά φορτισμένο μεταπυρηνικό κόσμο από την εποχή του αξεπέραστου S.T.A.L.K.E.R. Αντλώντας ένταση απ’ τις λεπτομέρειες σου υπενθυμίζει με χίλιους-δυο έμμεσους τρόπους ότι τα πάντα στον κόσμο του είναι εύθραυστα: εργαλεία, άνθρωποι και, κυρίως, οτιδήποτε αγαπάς.
8°
