Κριμιζής: Σε 10 χρόνια θα έχουμε δελτίο διαστημικού καιρού

Σε 10 χρόνια από τώρα θα έχουμε δελτίο διαστημικού καιρού για την αποφυγή προβλημάτων σε τηλεπικοινωνίες και δίκτυα ηλεκτρισμού που προκαλούνται από τις ηλιακές εκρήξεις. Έως το 2035 θα έχει φθάσει μία αποστολή με ανθρώπινο πλήρωμα στον Άρη και θα έχει επιστρέψει ασφαλώς στη Γη.

Τα βήματα που θα κάνει τα επόμενα χρόνια ο άνθρωπος όσον αφορά τη γνώση του διαστήματος περιέγραψε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο ακαδημαϊκός διαστημικός επιστήμονας, πρωτοπόρος ερευνητής σε διαστημικά προγράμματα των Η.Π.Α. και της NASA (Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυπηγικής και Διαστήματος), Σταμάτης Κριμιζής, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει 250 ομιλίες σε σχολεία της Ελλάδας τα τελευταία 13 χρόνια, για να μεταφέρει στη νέα γενιά την πεποίθηση ότι με πολλή δουλειά είναι δυνατό κάποιος να εργαστεί σε αυτό τον τομέα και να επιτύχει.

Απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ- ΜΠΕ σχετικά με το ποιο θεωρεί το σημαντικότερο επίτευγμα της NASA το τελευταίο έτος, ο κ. Κριμιζής τόνισε ότι είναι η εκτόξευση του Parker Solar Probe, του μη επανδρωμένου διαστημικού σκάφους. «Είναι η πρώτη αποστολή της ανθρωπότητας στον Ήλιο. Ξεκίνησε 12 Αυγούστου 2018 και πέρασε από το πρώτο περιήλιο στις 5 Νοεμβρίου 2018. Τον Απρίλιο θα περάσει και πάλι, λίγο πιο κοντά κι αυτό θα συνεχιστεί για 5-6 χρόνια» υπογράμμισε.

«Εκτός από το γεγονός ότι δεν έχουμε υπάρξει τόσο κοντά στον Ήλιο, δεν ξέρουμε στην πραγματικότητα πώς είναι δυνατόν ενώ η επιφάνεια του Ήλιου έχει θερμοκρασία 6.000 βαθμών Κελσίου, λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα πιο μακριά η ατμόσφαιρα να θερμαίνεται στο 1 εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου και να εκπέμπεται στο διάστημα σαν ένας άνεμος: ηλιακός άνεμος με ιόντα και ηλεκτρόνια, ο οποίος περνάει από τη Γη και από τους άλλους πλανήτες. Δεν είναι γνωστό πώς γίνεται αυτή η μεταφορά της ενέργειας, όπως και πολλά άλλα φαινόμενα. 'Όταν αναλύσουμε τα δεδομένα από το Parker Solar Probe και καταλάβουμε πώς γίνεται αυτό, θα υπάρχει η δυνατότητα για πρόβλεψη ηλιακών εκρήξεων. Από παρατηρήσεις από τηλεσκόπια θα μπορεί κάποιος να δει και να λέει, π.χ., αυτή η περιοχή πρόκειται να εκραγεί σε μία εβδομάδα» τόνισε ο κ. Κριμιζής.

Τα δεδομένα από το διαστημόπλοιο θα αρχίσουν να συλλέγονται και να μελετώνται εντατικά αυτό τον μήνα και τον επόμενο, καθώς λόγω της θέσης της Γης, όταν το Parker Solar Probe πέρασε στο περιήλιο δεν ήταν δυνατή η μεταφορά τους.

Όταν γίνεται μια τέτοια έκρηξη, εξήγησε ο διαστημικός επιστήμονας, εκτινάσσονται μέχρι και 1 δισεκατομμύριο τόνοι υλικού από τον Ήλιο κι αν αυτό χτυπήσει τη Γη, θα έχει μεγάλες επιπτώσεις σε τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, σε μαγνητικές καταιγίδες, στα ηλεκτρικά δίκτυα. Οι ηλιακές εκρήξεις έχουν επίσης μεγάλο αριθμό πρωτονίων υψηλής ενέργειας, κι αν βρεθεί κάποιο πλήρωμα στο διάστημα απροστάτευτο θα πάρει μία θανατηφόρα δόση, σημείωσε.

«Άρα σε 10 χρόνια μπορεί να έχουμε το δελτίο διαστημικού καιρού που θα λέει: "σε πέντε μέρες θα γίνει η τάδε έκρηξη, αλλά το σύννεφο που θα εκτοξευθεί από τον Ήλιο θα περάσει πιο μακριά από τη Γη και δεν κινδυνεύουμε" ή "αυτό που θα συμβεί θα χτυπήσει τη Γη σε 20 μέρες" και θα μπορεί να υπάρχει μία προετοιμασία για τους δορυφόρους, για τους μετασχηματιστές υψηλής ισχύος που μεταφέρουν τον ηλεκτρισμό από τα εργοστάσια, ειδικά στις βόρειες περιοχές προς τους καταναλωτές. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι υπάρχουν επίγεια ρεύματα, τα οποία καίνε τους μετασχηματιστές» είπε ο κ. Κριμιζής, αναφέροντας ότι στο Τορόντο είχε προκληθεί μία τέτοια μαγνητική καταιγίδα και επί ένα 8ωρο δεν υπήρχε ηλεκτρισμός.

Παρατηρώντας ότι ο κόσμος δεν είναι ευαισθητοποιημένος σε τέτοιου είδους φαινόμενα, τόνισε ότι μετά γίνονται ιστορικά γεγονότα. «Εμείς στη NASA τα μαθαίνουμε και προσπαθούμε να προτείνουμε προγράμματα στο κράτος, ώστε να έχουμε αυτές τις δυνατότητες της πρόβλεψης του διαστημικού καιρού και να μπορούμε να προειδοποιούμε τον κόσμο και τις εταιρείες» σημείωσε.

Ένα παρατηρητήριο στο διάστημα, ένα διαστημόπλοιο που κατασκευάστηκε στο εργαστήριό του πριν από 25 χρόνια είναι το μόνο που λειτουργεί, αλλά η προειδοποίηση έρχεται 50 λεπτά πριν από το φαινόμενο. Πλέον τα δεδομένα του έχουν δοθεί σε εταιρείες ηλεκτρισμού και αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες τα παρακολουθούν.

Στα διηπειρωτικά αεροπορικά ταξίδια Ευρώπη-Αμερική, Αμερική - Ιαπωνία, Αμερική – Κίνα τα αεροσκάφη περνούν πάνω από τον Βόρειο Πόλο. Στον Βόρειο Πόλο το μαγνητικό πεδίο της Γης είναι κάπως ανοιχτό και όταν γίνονται αυτές οι εκρήξεις, η ακτινοβολία φθάνει σε χαμηλό επίπεδο στην ατμόσφαιρα και προσθέτει μια δόση ακτινοβολίας στο αεροπλάνο, στους επιβάτες. Οι αεροπορικές εταιρείες με τα δεδομένα που παίρνουν τώρα (αν και ελλιπή) περνούν από χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, όπου είναι δυνατό το μαγνητικό πεδίο και αποφεύγουν την ακτινοβολία, υπογράμμισε.

Το 1992 ο Σταμάτης Κριμιζής όρισε την πρώτη γυναίκα επικεφαλής Διαστημικής Αποστολής

«Η Μέρι Τσου ήταν εξαίρετη επιστήμονας, την κάλεσα και συζητήσαμε και αποφάσισα ότι θα ηγηθεί εκείνης της προσπάθειας», τόνισε ο κ. Κριμιζής απαντώντας στην ερώτηση αν άνοιξε τον δρόμο για τον διορισμό γυναικών σε ανώτερες θέσεις στον ανδροκρατούμενο χώρο της αστροφυσικής. Στο ίδιο πρόγραμμα διόρισε γυναίκα επικεφαλής, αλλά και γυναίκα μηχανικό των συστημάτων του διαστημόπλοιου, την Τζούντι Μέριλαντ.

«Υπήρξαν και υπάρχουν ορισμένοι που έχουν προκαταλήψεις και απόψεις που δεν ευσταθούν. Αντιμετώπισα αρκετές αντιρρήσεις και διαφωνίες από ορισμένους ανθρώπους για το ζήτημα, μάλιστα με έναν δεν μιλούσαμε για 10 χρόνια» τόνισε.

Ο διαστημικός επιστήμονας, ο οποίος διοικούσε προσωπικό 700 ατόμων που κατασκεύαζε δορυφόρους και υλοποιούσε προγράμματα και μέρος των καθηκόντων του ήταν η επιλογή των ανθρώπων που θα ήταν επικεφαλής προγραμμάτων, είπε ότι επέλεγε με βάση τις ικανότητές τους και ότι δεν τον ενδιέφερε αν θα είναι άνδρας ή γυναίκα.

Όταν ορίστηκε διευθυντής των διαστημικών προγραμμάτων της NASA στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, το 10% των μηχανικών ήταν γυναίκες και όταν έφυγε από επικεφαλής το ποσοστό των γυναικών μηχανικών είχε φθάσει στο 40%.

250 ομιλίες σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα τα τελευταία 13 χρόνια

Ο ακαδημαϊκός μίλησε χθες σε μαθητές στον Πολύγυρο Χαλκιδικής και αύριο θα μεταβεί στην Κατερίνη.

«Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα, απ΄ ό,τι νομίζουμε εμείς οι μεγάλοι και για την κατάσταση στη χώρα και για το εκπαιδευτικό σύστημα και για το μέλλον. Αυτό που είχα αισθανθεί όταν πρωτοήρθα ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην Ελλάδα και μιλώντας σε νέα παιδιά είναι ότι ήταν αποκαρδιωμένοι, αποκαρδιωμένες, απογοητευμένοι, απογοητευμένες, χωρίς ελπίδα, κάποιο όραμα για το μέλλον» είπε.

«Τα παιδιά θέλουν ένα πρότυπο. Τους λέω ότι αν επιδιώκουν τη γνώση, την αριστεία και την αξιοκρατία μπορούν να επιτύχουν το όραμά τους. Οι καθηγητές τους μού μεταφέρουν ότι μετά από τις παρουσιάσεις μου, πολλά παιδιά αλλάζουν τον τρόπο που σκέφτονται για την επαγγελματική καριέρα τους, κατανοούν ότι μπορούν να βρουν θέση και σε διαστημικά προγράμματα και αυτό με ευχαριστεί. Και δύο παιδιά να αγγίξω, να τους δώσω ελπίδα και άλλη οπτική για το μέλλον είναι σημαντικό» υπογράμμισε.

Ο ακαδημαϊκός και διαστημικός επιστήμονας τόνισε ότι ίδιος πραγματοποίησε το όνειρό του με το παραπάνω.

«Μεγάλωσα στη Χίο, δεν πήγα στα καλύτερα σχολεία. Το γεγονός είναι ότι είναι δυνατό να φθάσει κάποιος να εργαστεί σε αυτό τον τομέα και να επιτύχει με πολλή δουλειά» είπε προσθέτοντας ότι θεωρεί τον εαυτό του πολύ τυχερό «επειδή ενηλικιώθηκε καθώς άρχιζε η Διαστημική Εποχή της ανθρωπότητας, και επειδή έτυχε να συναντήσει τους σωστούς ανθρώπους, όπως τον πατέρα της Αμερικανικής Διαστημικής Επιστήμης, Τζέιμς Βαν Άλεν (κατασκευαστή του πρώτου Αμερικανικού δορυφόρου).

Η Οδύσσεια των «Voyagers Ι και ΙΙ»

Ο διαστημικός επιστήμονας θα δώσει διάλεξη σήμερα το απόγευμα, στις 18.30, στη Θεσσαλονίκη, στο αμφιθέατρο του «ΝΟΗΣΙΣ» για την «41χρονη Οδύσσεια των Voyagers Ι και ΙΙ» και τη μελλοντική εξερεύνηση του διαστρικού χώρου με το Interstellar Probe. Η σημερινή εκδήλωση διοργανώνεται από την Ένωση Χημικών Ελλάδας και τον Σύνδεσμο Χημικών Βορείου Ελλάδας.

«Όταν εκτοξεύσαμε το 1977 τα δύο διαστημόπλοια νομίζαμε ότι η αποστολή θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια και σήμερα μετράμε δέκα φορές περισσότερα χρόνια. Κανένας δεν περίμενε ότι αυτά τα διαστημόπλοια θα επιβιώσουν όλα αυτά τα χρόνια. Πριν από ακριβώς τέσσερις μήνες το Voyager ΙΙ στις 5 Νοεμβρίου πέρασε το σύνορο ανάμεσα στο ηλιακό σύστημα, την ηλιακή ατμόσφαιρα και τον Γαλαξία, σε μία μεγάλη απόσταση (δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων). Έχουμε το Voyager I σε απόσταση 21,7 δισ. χιλιόμετρα από τη Γη (145 φορές πιο μακριά την απόσταση του Ήλιου από την Γη). Το σήμα με την ταχύτητα του φωτός για να έρθει από το Voyager Ι στη Γη χρειάζεται 20 ώρες και 7 λεπτά. Το φως από τον Ήλιο στη Γη έρχεται σε 8, 5 λεπτά», είπε για να εξηγήσει την απόσταση στην οποία βρίσκεται το διαστημόπλοιο.

«Είναι μοναδικό συμβάν για την ιστορία της ανθρωπότητας, ότι έχουμε για πρώτη φορά όχι ένα αλλά δύο διαστημόπλοια στον Γαλαξία μας, κι αυτό δεν νομίζω ότι θα επαναληφθεί τουλάχιστον τα επόμενα 20 χρόνια» δήλωσε.

Η επόμενη αποστολή, η «Διαστρική Αποστολή» είναι η μελέτη για να δούμε κατά πόσο είναι εφικτό ένα διαστημόπλοιο να κινείται περίπου έξι φορές πιο γρήγορα από το Voyager, είπε.

Τα επόμενα 15 χρόνια θα μπορέσουμε να επισκεφθούμε τον Άρη

Είναι άλλο όμως να επισκεφθούμε έναν πλανήτη και άλλο να τον εποικίσουμε, τόνισε ο κ. Κριμιζής.

Γίνονται προετοιμασίες από πολλές διαστημικές υπηρεσίες και τη NASA, αλλά είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα. Δεν έχουν λυθεί όλα τα τεχνικά προβλήματα. Η εξερευνητική αποστολή προς τον Άρη θα διαρκέσει 1.000 μέρες με μια παραμονή 400 μέρες, ανέφερε.

«Πιστεύω ότι μέχρι το 2035 μάλλον θα έχει φθάσει μία αποστολή με ανθρώπινο πλήρωμα και θα επιστρέψει ασφαλώς πίσω» είπε.

Όσον αφορά την Tesla και τον Ίλον Μασκ που έχει πει ότι θα κάνει εποικισμό στον Άρη, ο κ. Κριμιζής έκανε λόγο για «όνειρα θερινής νυχτός».

«Για να γίνει εποικισμός, θα πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες διαβίωσης στον Άρη. Οι συνθήκες διαβίωσης στον Άρη είναι τρομερά δύσκολες. Ο Άρης έχει ένα μηδαμινό μαγνητικό πεδίο για την αντιμετώπιση της ακτινοβολίας από κοσμικές ακτίνες και ηλιακές εκρήξεις. Σημαίνει ότι για γίνει εποικισμός πρέπει να γίνει στο υπέδαφος, τουλάχιστον σε ένα μέτρο βάθος. Τι υποδομές υπάρχουν για να κάνει κάποιος εκσκαφή και κατασκευή καταυλισμού στον Άρη;» διερωτήθηκε.

Σύμφωνα με τον κ. Κριμιζή, οι αποστάσεις στο διάστημα είναι τεράστιες και οι δυνατότητες που έχει η σημερινή τεχνολογία για να μπορέσουμε να φθάσουμε σε νέους γαλαξίες είναι σχετικώς μηδαμινές.

Δεν θα φθάσουμε σε νέους γαλαξίες ούτε μέσα στα επόμενα 100 χρόνια, είπε σημειώνοντας ότι «ο πιο κοντινός ήλιος είναι το Α Κενταύρου, που είναι 41 τρισ. χιλιόμετρα μακριά, δηλαδή 2.000 φορές πιο μακριά από την απόσταση στην οποία έχει φτάσει ο Voyager. Ακόμα και αν είχε ταχύτητα πέντε φορές μεγαλύτερη για να φτάσει θα χρειαζόταν 28.000 χρόνια».

Χαρακτηρίζοντας στατιστικά απίθανο να μην υπάρχει ζωή στο σύμπαν εκτός από τη Γη, είπε ότι για να αναπτυχθεί ζωή χρειάζονται τρία συστατικά: νερό, ενέργεια και οργανικές ουσίες και νερό, τα οποία υπάρχουν στον Άρη, στον Εγκέλαδο και στην Ευρώπη.

Για τον Ελληνικό Οργανισμό Διαστήματος

Απαντώντας σε ερώτηση για τη δραστηριότητα του Ελληνικού Οργανισμού Διαστήματος, τόνισε ότι «απ’ ό,τι γνωρίζει δεν έχει ακόμη δομηθεί με προσωπικό, δεν έχει πρόγραμμα». Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει διαστημική δραστηριότητα σε εργαστήρια και σε μικρές εταιρείες στον ιδιωτικό τομέα, διευκρίνισε.

«Ένας από τους σκοπούς της ίδρυσης του Ελληνικού Οργανισμού Διαστήματος ήταν να οργανώσει αυτή τη δραστηριότητα και να κάνει χρήση όλων των εφαρμογών, τεχνολογιών και προϊόντων που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, επειδή είμαστε μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Δικαιούμαστε να επανέλθουν τα χρήματα που καταβάλλονται από τη χώρα σε μορφή τεχνολογικών προγραμμάτων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν από τα ελληνικά κέντρα ερευνών και τη βιομηχανία για να λάβουμε μέρος στη διαστημική δραστηριότητα της Ευρώπης» σημείωσε και αναφερόμενος στους λόγους της παραίτησής του από τη θέση του προέδρου του Ελληνικού Οργανισμού Διαστήματος, είπε ότι του «αφαίρεσαν όλες τις αρμοδιότητες και τις μεταβίβασαν στους υπαλλήλους του υπουργείου και τον Γενικό Γραμματέα», και έκανε λόγο για κακοδαιμονία της ελληνικής πραγματικότητας.